Wstęp

W czwartek, 16 listopada 2008 roku, przed Urzędem Miejskim w Bytomiu o godzinie 13.00 odsłonięty został pomnik, który ma upamiętnić ofiary komunistycznego terroru w powojennych latach i stanowić symboliczny nagrobek dla tych wszystkich umęczonych, sponiewieranych, pochowanych pod osłoną nocy w nieoznakowanych dołach, którzy takiego nagrobka do dnia dzisiejszego nie mają.
Martyrologium bytomskie zaczęło się końcem stycznia 1945 roku.
Mieszkańcy miasta słysząc kanonadę radzieckich katiusz mieli świadomość, że w tej wojnie ludność cywilna jest gorzej nawet traktowana niż pokonani żołnierze. Nie spodziewali się jednak, że po wejściu krasnoarmiejców rozpocznie się terror gorszy niż mogli się spodziewać. Doświadczyli tego w pierwszej kolejności mieszkańcy Miechowic [dzielnica Bytomia], gdy radość z ucieczki niemieckich żołnierzy szybko zagasiły zbrodnicze poczynania radzieckich zdobywców. Niebawem trwoga ogarnęła mieszkańców miasta pozostających zrazu pod wojskową komendanturą radziecką, a następnie pod rządami wykonujących polecenia idące z Moskwy lokalnych władz komunistycznych.
W Bytomiu i na jego obrzeżach wyrosły obozy pracy przymusowej, a tysiące górników zostało deportowanych do Związku Radzieckiego. Ofiary przedłużającego się terroru w Bytomiu próbuje od lat identyfikować nie tylko Towarzystwo Miłośników Bytomia, lecz także ścigający przestępstwa przeciw Narodowi Polskiemu Instytut Pamięci Narodowej. Ale ich długa lista pozostaje nadal otwarta.
Niniejsza publikacja [pod redakcją Jana Drabiny] jest próbą zebrania wyników dotychczasowych badań, ale i ich pogłębienia. Niestety, z braku miejsca udało się w niej zmieścić tylko niektóre analizy tamtych, przerażających w swej wymowie wydarzeń. Ale nawet zaprezentowane tu teksty uzasadniają słuszność nie tylko wyboru tytułu tej książki, ale i napisu na samym pomniku, który stanął dzięki naszej determinacji w Bytomiu. W ten sposób nasze miasto jako trzecie w Polsce, po Warszawie i Wrocławiu, dokonało tego aktu sprawiedliwości dziejowej. Z tego powodu uznaliśmy za celowe uwiecznić w tej książce opis jego powstawania, dziesięcioletnią walkę o prawo do jego postawienia, a także chwilę jego odsłonięcia.

Towarzystwo Miłośników Bytomia
Bytom, styczeń 2009