Kalkulować... Polacy na szczytach c.k. monarchii

Solidna monografia dotycząca Polaków, którzy doszli do wysokich stanowisk w państwie Austro-Węgierskim, świetnie udokumentowana źródłowo i bibliograficznie. Ta książka dowodzi, że do niepodległości wiodła droga nie tylko insurekcyjno- martyrologiczna, ale również pragmatyczna, metodyczna praca nad własną pozycją w państwie, aby móc później dzięki tej pozycji ugrać dla siebie coś więcej. To jest ważne, że Polacy z Galicji o nic nie prosili, nie żebrali o łaski. Wiedzieli, że jeśli sami czegoś dla Polaków nie wywalczą to nikt im tego nie da, a jedyną drogą było wejście do życia politycznego kraju i walczyć tam o władzę. Co robili bardzo skutecznie przez wiele dziesięcioleci.
Jedyna rzecz, do jakiej ewentualnie można się przyczepić, jest to, że autor pisze w zasadzie jedynie o historii kolejnych austriackich gabinetów i roli w nich Polaków. Brakuje mi szerszego przedstawienia kontekstu, czyli sytuacji Galicji i Polaków po utworzeniu Austro-Węgier oraz ogólnego scharakteryzowania tamtejszego środowiska politycznego. W książce oczywiście coś o tym jest, ale raczej między wierszami, przy okazji. Dlatego czytelnik powinien mieć pewną wiedzę na starcie, bo autor wchodzi od razu na wysoki level. Nie dowiecie z tej książki np. kim byli stańczycy czy podolacy, ale bez tej wiedzy, w ogóle ciężko podchodzić do tego opracowania.
Zasadniczo polecam, ale raczej osobom już z pewną historyczną wiedzą niż zupełnym laikom.

Solidna monografia dotycząca Polaków, którzy doszli do wysokich stanowisk w państwie Austro-Węgierskim, świetnie udokumentowana źródłowo i bibliograficznie. Ta książka dowodzi, że do niepodległości wiodła droga nie tylko insurekcyjno- martyrologiczna, ale również pragmatyczna, metodyczna praca nad własną pozycją w państwie, aby móc później dzięki tej pozycji ugrać dla...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka prof. Waldemara Łazugi opisuje niezwykłą część polskiej historii, kiedy to Polacy piastowali najważniejsze stanowiska w Austro-Węgrzech. Trzech Polaków było premierami Austrii, Agenor Gołuchowski Młodszy ministrem spraw zagranicznych dualnej monarchii, a Julian Dunajewski przez 11 lat z sukcesami był ministrem skarbu Austrii. Korzystając z warunków politycznych w Austro-Węgrzech Polakom udało się w Galicji osiągnąć to, czego nie udało się osiągnąć Wielopolskiemu w Kongresówce.
Jest to także opowieść o państwie wielonarodowym, wielokulturowym i wielojęzycznym, co rodziło wielkie konflikty społeczne, ale nie były one tak dramatyczne, jak te, które miały nadejść w XX wieku.
Książka obfituje w zabawne historie i ciekawostki, opisy intryg i walk parlamentarnych, a historia polityczna przedstawiona jest w nawiązaniu do działalności wybitnych postaci, co sprawia, że czyta się ją szybko i z przyjemnością. Jedyną wadą może być to, że pojawiające się pojęcia, hasła i nazwiska nie są wyjaśniane przez autora, więc książka jest skierowana raczej do osób znających historię tego okresu przynajmniej na podstawowym poziomie.

Książka prof. Waldemara Łazugi opisuje niezwykłą część polskiej historii, kiedy to Polacy piastowali najważniejsze stanowiska w Austro-Węgrzech. Trzech Polaków było premierami Austrii, Agenor Gołuchowski Młodszy ministrem spraw zagranicznych dualnej monarchii, a Julian Dunajewski przez 11 lat z sukcesami był ministrem skarbu Austrii. Korzystając z warunków politycznych w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ciekawą rzeczą jest, że o Galicji i Austro-Węgrzech pisze nie profesor z Krakowa, ale z Poznania. Cóż, to jednak nie wada, zwłaszcza gdy pisze dobrze. „Kalkulować...” to niezwykle interesująca pozycja przedstawiająca losy Polaków wśród elit państwa Habsburgów za panowania Franciszka Józefa I oraz Karola I. Autor przypomina niejako czytelnikom, że istniał okres, w którym Polacy odgrywali niebagatelną rolę w rządach państwa zaborczego i że lojalna współpraca z Wiedniem przynosiła pewne określone korzyści. Dobrze widać na kartach niniejszej pracy, jak bardzo zmieniała się sytuacja społeczno-polityczna w drugiej połowie XIX wieku. Symptomatyczne dla tych zmian są postacie trzech najwybitniejszych chyba Polaków w elitach C.K. Monarchii: Gołuchowski, Dunajewski, Bobrzyński. Bardzo dobrze została w tej pracy naszkicowana rola polskich posłów w tworzeniu prorządowej większości, a także dylematy polityki wewnętrznej Austro-Węgier. Dobry jest też rozdział poświęcony latom I wojny światowej, które położyły kres nadziejom na tzw. rozwiązanie austro-polskie. Naukową narrację ubarwiają cytaty źródłowe oraz cała masa anegdot, które sprawiają, że książkę czyta się naprawdę świetnie. Nie traci przy tym naukowość dzieła. Optymalne połączenie! Myślę, że tę książkę powinni przeczytać wszyscy zainteresowani dziejami ziem polskich w XIX wieku.

Ciekawą rzeczą jest, że o Galicji i Austro-Węgrzech pisze nie profesor z Krakowa, ale z Poznania. Cóż, to jednak nie wada, zwłaszcza gdy pisze dobrze. „Kalkulować...” to niezwykle interesująca pozycja przedstawiająca losy Polaków wśród elit państwa Habsburgów za panowania Franciszka Józefa I oraz Karola I. Autor przypomina niejako czytelnikom, że istniał okres, w którym...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Napisana żywym językiem praca naukowa. Autor zawarł w niej mnóstwo anegdot i cytatów, pochodzących ze wspomnień różnych osób działających w tamtym okresie, nie tylko Polaków. Jest to bardzo cenna pozycja także z tego względu, iż pokazuje trochę inny obraz Polaków, niż ten utrwalony w literaturze naukowej i beletrystyce. Otóż tutaj nasi rodacy są ostoją porządku społecznego i politycznego dualistycznej monarchii, w przeciwieństwie do Niemców czy Czechów, którzy urządzali ciągłe awantury w parlamencie austriackim. Drugim aspektem jest ukazanie wpływu Polaków na politykę całego państwa Habsburgów, od 1867 r. był on poważny i istniał stale, natomiast w niektórych okresach był wręcz dominujący. Twardą zasadą było - minimum jeden polski minister w rządzie. Z perspektywy Warszawy wydaje się czasem, że tylko Wielopolski potrafił uprawiać realną, zgodną z polską racją politykę w XIX w., tyle że mu się nie powiodło. Na kartach książki prof. Łazugi spotkamy przynajmniej kilku takich Wielopolskich, z tą różnicą, że im się udawało. Stąd gorzkie: "Dla Polaków można zrobić wszystko, z Polakami nic" okazuje się w tym kontekście tylko wyrazem bezsilności w warunkach imperium rosyjskiego. W innym przypadku Polak mógł znaleźć się na szczycie.

Napisana żywym językiem praca naukowa. Autor zawarł w niej mnóstwo anegdot i cytatów, pochodzących ze wspomnień różnych osób działających w tamtym okresie, nie tylko Polaków. Jest to bardzo cenna pozycja także z tego względu, iż pokazuje trochę inny obraz Polaków, niż ten utrwalony w literaturze naukowej i beletrystyce. Otóż tutaj nasi rodacy są ostoją porządku społecznego...

więcej

mniej

Pokaż mimo to