Wedle tradycji europejskiej żywioły leżą u genezy świata. Czy były pierwsze? Kosmologie powiadają, że na początku był Chaos. Co zatem było przed Chaosem? Może ciemność?

Pytania o najpierwotniejszy początek stanowią pułapkę dla ludzkiej myśli, prowadząc ją na manowce. Obok Chaosu w znaczeniu nieokreślonej pustki, istniało także, prawda że znacznie późniejsze, pojęcie Chaosu jako pomieszania czterech żywiołów, znajdujących się w stanie walki.

W nurcie postmodernizmu uwydatniane jest zmęczenie kultury symbolicznej, zagubienie współczesnego człowieka w nadmiarze znaczeń. Czy jesteśmy skazani na stałe wytwarzanie nowych znaczeń, oddalając się coraz bardziej od świata rzeczywistego i bezpośredniego doświadczenia? Czy można odnaleźć drogę do rzeczy uwolnionych z nagromadzonych kulturowo znaczeń?

W atmosferze takich pytań i wątpliwości powstawała książka o czterech żywiołach. Chociaż niemożliwe jest wyczerpanie bogactwa wątków, mamy nadzieję, że Estetyka czterech żywiołów daje adekwatny obraz ukazujący trwałą obecność żywiołów w wytworach myśli i wyobraźni mieszkańca ziemi. Podpowiada jak stawić czoło wielowiekowej obecności żywiołów w kulturze europejskiej (także i pozaeuropejskiej, zwłaszcza Bliskiego i Dalekiego Wschodu),jak zmierzyć się, u progu trzeciego tysiąclecia, z problematyką w istocie swej elementarną.