James H. Schmitz

Amerykański pisarz sf.

Jego rodzice byli Amerykanami. Urodził się w Niemczech, do USA wyjechał w 1938 roku. Podczas II wojny światowej służył w USAF. Debiutował opowiadaniem "Greenface" w sierpniowym numerze Unknown z 1943 roku. Od 1949 publikował regularnie (przede wszystkim) w Astounding/Analog.

Autor słynnego cyklu FEDERACJA PIASTY (poszczególne opowiadania, novelle i powieści ukazywały się od połowy l. 50 do początku l. 70.),uporządkowanego i odświeżonego przez wydawnictwo Baen (redaktorzy Eric Flint i Guy Gordon) w czterech obszernych zbiorach (THE COMPLETE FEDERATION OF THE HUB): Telzey Amberdon (2000),T'nT: Telzey & Trigger (2000),Trigger & Friends (2001) i The Hub: Dangerous Territory (2001). Jedną z głównych postaci tego cyklu (będącego przykładem tzw. Historii Przyszłości),rozgrywającego się w ramach federacji galaktycznej ludzi i innych cywilizacji, jest policjantka Telzey Amberdon. W ramach szablonu space opery prowadzona jest działalność policji i innych służb przeciwko przestępcom - ludziom i nieziemcom (często używającym zdolności psi, zwłaszcza telepatii w przestępczych celach),a nawet wrogim cywilizacjom.

Nie jest to może bardzo ambitny cykl, ale za to pomysłowy i rozbudowany, lekki i bogaty w trzymające w napięciu intrygi - krótko mówiąc dostarcza dobrej rozrywki. Uwagę zwraca także powszechne zastosowanie czegoś w rodzaju galaktycznego internetu, koncepcji niezmiernie rzadko spotykanej w powojennej sf aż do pierwszej połowy l. 80, a także ukazanie kobiet jako niezależnych i równie przedsiębiorczych jak mężczyźni (pamiętajmy, to były lata, kiedy bohaterami utworów sf byli głównie mężczyźni, a rolę kobiet wyznaczały konserwatywne, patriarchalne układy).

Najsłynniejszą powieścią Schmitza jest space opera The Witches of Karres (1. część 1949; książka 1966) o przesympatycznym trio młodziutkich czarownic (obdarzonych parapsychicznymi mocami) i doświadczonym kapitanie żeglugi kosmicznej, które ratuje je od niewoli i w którym budzą one w końcu latentne zdolności psi); powieść ta doczekała się trzech kontynuacji (staraniem Baen Books),począwszy od The Wizard of Karres (2004) pióra Erica Flinta, Dave'a Freera i Mercedes Lackey.

Pozostałe utwory Schmitza zostały wydane (również przez Baen Books) w dwóch bardzo obszernych tomach: Agent of Vega & Other Stories (2001, ls4, 7) i Eternal Frontier (2002, n1, 21). Dla kompletystów i ciekawych przeznaczono tom Original Edition of Edited Schmitz Stories (zb 2005, ls4 <Hub>, tylko ebook) zawierający autorskie wersje utworów poddanych głębszej redakcyjnej obróbce i przedstawiający charakter i zasięg zmian.

Po polsku opublikowano niewiele Schmitza (a szkoda!). W klubówkach i w prasie (za komuny) pojawiły się m. in. novella "Agentka Vegi", pierwszy utwór cyklu AGENT OF VEGA, w antologii Ucieczka do Chaosu: 6 x Space Opera (1986),oryg. "Agent of Vega" (1949) w tomie pod tym samym tytułem (zb 1960, ls4) i jedno z najsłynniejszych opowiadań z cyklu FEDERACJA PIASTY "Dziadek" (Grandpa, 1955; pol. NF #2/2003). Niedawno wydano dwie książki, Plazmoidy (A Tale of Two Clocks, 1962, wt Legacy 1979; pol. 2014; istnieje też inny przekład opublikowany wcześniej tylko jako ebook) i wybór Prądy czasu (zb 2020, 8),zawierający 3 utwory z cyklu FEDERACJA PIASTY: "Lew na wolności" (Lion Loose, 1961) - rozszerzona wersja pt. "The Lion Game" (1971),"Na cudze podobieństwo" (The Other Likeness, 1962) i "Prądy czasu" (The Winds of Time, 1962). Szanse na to, że otrzymamy po polsku cały cykl, są nikłe.