Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ryszard Kulesza, historyk związany z UW, swoje zainteresowania badawcze koncentruje na dziejach starożytnej Sparty. Ta książka to swego rodzaju podręcznik przedstawiający dzieje spartańskiej polis w okresie klasycznym, choć Autor wspomina często o epoce archaicznej, a epilog dotyczy już czasów hellenistycznych i rzymskich. Książka podzielona jest na dwie wyraźnie zarysowane części. Pierwsza dotyczy kwestii ustroju społeczno-politycznego oraz specyficznych lacedemońskich instytucji, jak agoge czy syssitie. Druga przedstawia dzieje Sparty w V i IV wieku p.n.e. Całość kończy potężna, licząca 1410 pozycji bibliografia Sparty oraz przydatne aneksy: listy spartańskich władców i eforów. Książka jest napisana w sposób dość przystępny. Autor nie nuży, choć nie jest to proza porywająca. Częste są odniesienia do tekstów źródłowych oraz do literatury przedmiotu. Pewną - chyba nieuniknioną - wadą są powtórzenia pewnych zagadnień w części pierwszej i drugiej. Wątpliwości wzbudza też niezbyt konsekwentny podział na podrozdziały, które często przedstawiają więcej zagadnień, niżby to wynikało z ich tytułu. Są to jednak wady drobne i nie wpływają znacząco na odbiór treści. Poziom wykładu stoi na bardzo wysokim poziomie, a Autor świetnie wyjaśnia nieraz bardzo skomplikowane zagadnienia (dotyczy to zwłaszcza pierwszych dwóch rozdziałów). W przypadku spraw, w których werdykt nauki nie jest jasny i ostateczny, podaje kilka opinii. Zasadniczo główną tezą i zadaniem tej książki jest wskazanie na fakt, że nasz obraz Sparty powstał pod wpływem mitu, jaki wytworzył się w czasach hellenistycznych (propaganda królów Agisa IV i Kleomenesa III) oraz rzymskich i nie można go przykładać do czasów archaicznych i klasycznych. Myślę, że to bardzo istotna kwestia wobec silnie tkwiących w umysłach ludzi XXI stereotypów dotyczących Sparty. Wszystkim zainteresowanym dziejami starożytnej Grecji można tę książkę z pewnością polecić. Tomasz Babnis