Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Przejmująca opowieść o Polce rosyjskiego pochodzenia (lub Rosjance żyjącej w Polsce – zależy jak na to spojrzeć),którą los prowadzi przez pięć krajów Europy… Rita przyszła na świat w Pskowie, w ZSRR, w latach 50. XX wieku, czyli w epoce socjalizmu. Choć początek jej życia przypadł na bardzo ciężkie czasy zarówno w historii jej kraju, jak i całej Europy, dzieciństwo dziewczynki było bardzo radosne – otoczona miłością rodziców oraz starszej siostry, a także przyjaźnią licznych koleżanek i kolegów, całe dnie spędzała na dziecięcych zabawach oraz na nauce – zarówno tradycyjnej, szkolnej, jak i na nauce muzyki, która z czasem stała się jej pasją i sposobem na życie. W miarę upływu lat Ritę spotykały doświadczenia typowe dla wielu kobiet na świecie – wyszła za mąż, urodziła syna, rozwiodła się, wyszła za mąż ponownie, urodziła córkę… Jednak jej życie naznaczone jest ciągłą emigracją – z pierwszym mężem przeprowadza się na tereny dzisiejszej Ukrainy, z drugim zaś – Polakiem – do Polski, w której osiada na prawie 30 lat. Wczesna emerytura, na którą z różnych powodów zmuszona jest przejść już w wieku 55 lat wyzwala w Ricie chęć zmierzenia się z nowymi doświadczeniami. Wciąż młoda i energiczna kobieta postanawia wyjechać z Polski i zostać opiekunką osób starszych na Wyspach Brytyjskich, co rozpoczyna kolejną emigrację i kolejny etap w jej życiu. „Rita z Cherrywood” to kolejna powieść (po „Za kryształowym lustrem” Łucji Fice) o Polkach wyjeżdżających do pracy na Zachód, którą miałam przyjemność przeczytać. Jednak „Rita…” od swojej poprzedniczki różni się nie tylko objętością (jest o jakieś 2/3 cieńsza),lecz i sposobem przedstawiania rzeczywistości. O ile bowiem Gabriela, główna bohaterka „Za kryształowym lustrem” opowiadała przede wszystkim o swoich stanach wewnętrznych, emocjach, odczuciach, a jej doświadczenia były przeważnie pesymistyczne, o tyle historia Rity (pisana w trzeciej osobie) zdaje się być bardziej reportażem z jej życia i licznych podróży. Narrator opowiada głównie o tym, co Rita widzi i czego jest świadkiem – mamy więc opisaną z detalami architekturę Anglii, wiele faktów z historii Rosji, życiorysy niektórych pacjentów będących pod opieką głównej bohaterki itp., samych zaś jej emocji i opisów wewnętrznych przeżyć jest w tekście niewiele. „Rita z Cherrywood” jest debiutancką powieścią Larissy Awiżeń i owa „debiutanckość” rzuca się w oczy w tej książce – niektóre fragmenty są bardzo dopracowane, inne zaś niespójne – co jednak nie jest jej wadą, lecz po prostu takim stylem kompozycyjnym. Jeśli chodzi o treść, największe wrażenie wywarły na mnie różne oblicza emigracji wyłaniające się z historii kobiet występujących w powieści. O ile sama Rita jest zachwycona nowym krajem, szybko ściąga tam swojego męża oraz córkę z narzeczonym, a jej opowieści zdają mi się wręcz nadmiernie idealizować Anglię, o tyle historie napotkanych przez nią Polek i Rosjanek nie są już tak optymistyczne – kobiety tęsknią za swoimi ojczyznami, nie potrafią odnaleźć się na obczyźnie (jedna ma nawet myśli samobójcze, inna popada w alkoholizm) i choć założyły w Anglii rodziny, mają mężów Anglików, to wciąż uważają, że ich prawdziwym domem jest Polska, Rosja czy Ukraina… Przejdźmy teraz do wad książki. Miejscami denerwowało mnie to ciągłe idealizowanie Anglii przez główną bohaterkę, czasami wpadała już w przesadę, krytykując wszystko co zostawiła za sobą w Polsce i w Rosji i przeciwstawiając temu idealną Anglię. W ogóle – moim zdaniem – Rita zbyt szybko się zaaklimatyzowała, Nie chodzi mi o to, że powinna całymi nocami tęsknić za swoim krajem i płakać w poduszkę, jednak już po kilku tygodniach pobytu zaczęła irytująco wplatać angielskie słowa w swoje wypowiedzi („śpimy w bedroom”, „pojechała do United Kingdom”) i wywyższać wszystko, co angielskie. Drugą wadą powieści jest dla mnie jej okładka. Jak już wspomniałam, Rita jest kobietą 55-letnią, natomiast na okładce widzimy osobę dużo od niej młodszą. Poza tym sam tytuł – „Rita z Cherrywood” przywodzi mi na myśl „Anię z Zielonego Wzgórza” i kolejne Anie z kąśtam, które przecież są historiami o dojrzewającej dziewczynie (co akurat pasuje do okładki),a nie o dojrzałej kobiecie. O ile mnie ten rozdźwięk między okładką a treścią nie zniechęcił do lektury, dla kogoś kto szuka w „Ricie z Cherrywood” powieści dla młodzieży może być mocno rozczarowany. Mimo tych uchybień powieść Larissy Awiżeń czytało mi się bardzo przyjemnie, bo książka jest łatwa w odbiorze, niesie za sobą wiele informacji zarówno o krajach, w których przebywała Rita, jak i blaskach i cieniach emigracji, a perypetie głównej bohaterki naprawdę wciągają. Polecam lekturę tej powieści zarówno osobom, które w jakiś sposób doświadczyły emigracji (ja mam męża obcokrajowca i refleksie autorki o życiu na obczyźnie pozwoliły mi inaczej spojrzeć na jego niektóre do tej pory denerwujące zachowania),jak i tym, które szukają po prostu przyjemniej obyczajówki. Recenzja pochodzi z mojego bloga "Świat Powieści": http://swiat-powiesc.blogspot.com/