Otwieram wyszukiwarkę w poszukiwaniu Michaela Bearda – znanego i uznanego fizyka, zdobywcy Nagrody Nobla, zasłużonego naukowca w dziedzinie energii słonecznej, twórcy teorii Bearda-Einsteina. Brak informacji. Nie odczuwam rozczarowania. W pewnym sensie zadziwia mnie jednak, że angielski pisarz Ian McEwan od początku do końca wymyślił tak prawdziwie zakorzenioną w świecie (w dodatku w świecie naukowców z dziedziny fizyki!) postać.

Michaela Bearda poznajemy jako naukowca w momencie kryzysu. Komplikuje się zarówno jego kariera zawodowa, jak i życie osobiste. Jego piąta z kolei żona, Patrice, ma romans, a Michael, pomimo wielu własnych skoków w bok, nie umie sobie do końca z tą porażką poradzić. Ale nasz bohater nie jest typem człowieka, który łatwo się poddaje. Aby uratować swoją karierę posuwa się więc do oszustwa - nie waha się zbyt długo nad kradzieżą cudzego dorobku naukowego. Głód sukcesu, zakosztowanego już wcześniej, rzuca go w wir kłamstw, oszustw i zdrad. Zadziwiające, że ten człowiek w przeszłości był tak znakomitym naukowcem, że aż uhonorowano go Noblem.

Jednym z momentów w powieści, który szczególnie utkwił mi w pamięci, jest wizyta Bearda na biegunie północnym, gdzie bohater jedzie zbadać zamarznięty fiord na Spitsbergenie. Na tym przykładzie można idealnie zaobserwować humor, z jakim autor opisuje swojego mądrego, ale nieco ślamazarnego i niezdarnego bohatera. W gruncie rzeczy, Michael już od pierwszych stron jawi nam się jako postać mało wyjątkowa: „Należał do tego typu mężczyzn – raczej mało atrakcyjnych, zazwyczaj łysych, niskich, otyłych i inteligentnych – którzy nie wiadomo dlaczego podobają się pewnym pięknym kobietom”.

Ian McEwan po raz kolejny stworzył bardzo ciekawe dzieło. Napisał o naukowych zjawiskach przystępnym językiem, nie tylko nie odpychając, ale również wzbudzając w czytelniku niemałe zainteresowanie. Lecz przede wszystkim opisał kryzys w życiu bardzo ambitnego człowieka, załamanie naukowej kariery i załamanie relacji z najbliższymi osobami. Zwrócił też uwagę na ważne zagadnienia związane z globalnym ociepleniem oraz przyszłością naszej planety.

Nie należę do grona osób, interesujących się fizyką, nie umiem więc ocenić na ile koncepcja Bearda czy też pomysł Aldousa są prawdziwe, mądre i na ile stanowią wyjście w naszej globalnej sytuacji, ale na potrzeby lektury wydają się wspaniałym rozwiązaniem. Chylę czoła przez McEwanem za tak naukową wyobraźnię.

Monika Samitowska-Adamczyk