Zróbmy sobie raj stadnie
„Zrób sobie raj” Mariusza Szczygła - recenzja i przepis na raj

Autor jest niepodważalnym znawcą czeskiej kultury, a jego książka przybliża czytelnikowi wiele jej aspektów. Dzięki morzu nawiązań, cytatów i odmalowanych osób jest świetnym punktem wyjścia do dalszej literatury i zgłębiania sztuki. Może nawet służyć jako przewodnik, dzięki któremu sami poznamy ten piękny kraj, dzieła jego mieszkańców i ich samych w sposób, w który to spotkanie przeżyjemy osobiście i głębiej, niż korzystając z typowych bez emocjonalnych i suchych przewodników, które z zamierzenia mają udzielać informacji praktycznych i historycznych, ale nie dadzą nam inspiracji do przeżycia takiej wizyty.

Z jednej strony jestem książką zachwycona, ale z drugiej rozczarowana. Chciałam ją przeczytać z dwóch powodów: bo jest o Czechach (moim drugim domu) i chciałam dowiedzieć się, jak zrobić sobie raj. O Czechach dowiedziałam się wiele (o Polakach też), ale o raju mniej. Książka choć napisana przez czechofila, jest prowadzona w duchu i klimacie mentalności polskiej. Więcej przy niej płakałam niż się śmiałam. Jest o religii, kościele, śmierci...choć zajmuje się nimi w duchu odrzucenia (poprzez śmiech, unikanie, niewrażliwość, obojętność), to jednak poświęca im ogrom uwagi. O raju jest tylko jeden krótki rozdział (KRAJ RAJ) i chociaż w innych rozdziałach wspomina o 'pohodie', która miała by być takim małym rajem czy sposobem na jego wytworzenie, to jest osiągana poprzez śmiech z problemów i praktyczne podejście do rzeczywistości. Śmiech z problemów spełnia ważną funkcję, ale z książki można jednak odnieść wrażenie, że w “czeskim raju według Szczygła” powoduje uciekanie od problemów a nie ich rozwiązywanie, natomiast praktyczne podejście uzyskuje kształty skrajnych postaw – jak niewyprawienie pogrzebu z powodu oszczędności. Czy tak zdaniem autora ma wyglądać raj?

Autor przedstawia pogląd, że Czesi to indywidualiści i intelektualiści, a ponieważ już we wstępnie książki pisze, że jest subiektywna, można zakładać, że to jego własny pogląd. Sam będąc świetnym intelektualistą czuje się w Czechach trochę jak w swojej wersji raju. Wolność w myśleniu, działaniu, wyrażaniu, odrzucenie skostniałych instytucji i konformizmu zaliczyłabym do cech również swojego raju. Dodałabym im jeszcze szczyptę polskiej stadności (o której pisze Szczygieł) – bo bez więzi z innymi nie można się dostać do raju, samotność człowiek to raczej jego piekło, oraz odwagi, to może moglibyśmy być trochę bliżej raju.

Jestem człowiekiem, „[...] który wciąż jest chronicznie niezadowolony z Polski, choć uważam, że moje niezadowolenie jest formą miłości do ojczyzny.” pisze o sobie Szczygieł. W stosunku do obydwu krai mogłabym wyrazić podobną opinie, a jednocześnie największą szanse na raj miałoby wybranie z obydwu niektórych ich lepszych elementów. W IX wieku Czesi i Polacy mówili jednym językiem, szkoda że się rozdzielili... Szczygieł dla Davida Černecho jako raj próbuje zaproponować Polskę, może był tu właśnie na ścieżce do raju zmiksowanego. Rozdział o Černym jest też jednym z lepszych i bardziej czeskich, bo nie jest o kościele.

Czy w raju byłaby tylko dusza czy tylko ciało? Czesi nie mają duszy, ale za to nie mają zahamowań w fizycznej miłości (według Szczygła) – w książce jest wiele ilustracji. Dodałabym jeszcze od Polakow trochę duchowości, ale tej śmiertelnej duszy, nie jakiejś co pójdzie do nieba, ale takiej, która na ziemi potrafi trochę odrywać się od świata materialnego. Czesi przedstawieni w książce Szczygła są zbyt dużymi materialistami i uziemiają co się da.

Książka jak najbardziej godna polecenia, pobudza, pokazuje, że można inaczej, wciąga i wzrusza. Jednak przepisu na raj ludzie muszą szukać dalej a przepis, jak Szczygła tak Czechów jest jeszcze daleki od doskonałości.

Zróbmy sobie raj stadnie
„Zrób sobie raj” Mariusza Szczygła - recenzja i przepis na raj

Autor jest niepodważalnym znawcą czeskiej kultury, a jego książka przybliża czytelnikowi wiele jej aspektów. Dzięki morzu nawiązań, cytatów i odmalowanych osób jest świetnym punktem wyjścia do dalszej literatury i zgłębiania sztuki. Może nawet służyć jako przewodnik, dzięki któremu...