Spośród ogromu książek poświęconych niemieckim siłom zbrojnym w czasie Drugiej Wojny, które są dostępne na rynku, coraz trudniej znaleźć jakąś perełkę. Właściwie wszystko zostało już napisane, omówione i scharakteryzowane, a nowe, pojawiające się opracowania skupiają się na wybranym elemencie (np. Wafen SS lub konkretnej operacji) aniżeli próbują dokonywać ogólnej syntezy. Na swój sposób, Władysław Kozaczuk poszedł jakby obiema drogami jednocześnie. Z jednej strony tytuł mógłby sugerować, że owszem mamy do czynienia z szeroko pojętym Wehrmachtem, ale już lektura kilkunastu pierwszych stron czy choćby spisu treści dowodzi, że jednak autor wybrał pewien aspekt dotyczący tejże formacji i to na nim się skupia. Efekt jest więcej niż zadowalający.

Główną osią książki jest tak naprawdę geneza i rozwój Wehrmachtu: okres po wojnie światowej, czasy Reichswehry, dobrze pokazane sposoby na obchodzenie traktatu wersalskiego i działania mające na celu zmylenie zwycięskich mocarstw zachodnich, oficjalne zrzucenie „jarzma” Wersalu oraz droga do oficjalnej i głębokiej militaryzacji kraju. Można to potraktować jako zarzut, ponieważ na okresie kiedy Niemcy wreszcie osiągają sprawność bojową pozwalającą na rozpoczęcie wojny i pierwszym militarnym rozstrzygnięciu („Fall Weiss”) książka się właściwie kończy. Nie ma co liczyć na opisy kolejnych kampanii, działania wojenne w latach 40-tych ani skutki dla kraju po przegranej wojnie. Drobna zmiana w tytule wystarczyłaby żeby doprecyzować tę sprawę.
Inna sprawa, że rozdziały poświęcone budowie kadr, formowaniu wszystkiego niemal od zera, radzeniu sobie z obostrzeniami Traktatu są przygotowane rzeczywiście świetnie. Kluczowe lata 20-te są dosyć drobiazgowo skonfrontowane z późniejszymi możliwościami w dekadzie lat 30-tych, kiedy to działania Hansa von Seecta, Wernera von Blomberga czy nawet jeszcze prezydenta-marszałka Hindenburga zaczynają przynosić zamierzone efekty. Podobnie jest z ukazaniem sterowania przemysłem i ogólnie gospodarką pod potrzeby przyszłej wojny, a nawet rozwój organizacji paramilitarnych zrzeszających weteranów i miłośników broni.
Wadą „Wehrmachtu” jest z kolei potraktowany po macoszemu rozdział nt. uzbrojenia. Być może z punktu widzenia autora nie jest to najistotniejsza część budowy sił zbrojnych III Rzeszy, lecz krótkie opisy nieprzekraczające strony czy dwóch (na niektóre typy broni) to stanowczo za mało. Równie dobrze można by o tym nic nie pisać. Co innego, że trzeba to umiejętnie wyważyć, bo o wyposażeniu żołnierzy niemieckich można napisać odrębną książkę… albo kilka.
Chwali się za to dużą ilość przypisów, podawanie źródeł informacji i powoływanie się na konkretne dokumenty/dzieła, co podnosi wartość merytoryczną. Co do niektórych, jak dane wywiadowcze, można mieć wątpliwości, a i nie uniknięto pewnych błędów merytorycznych, lecz koniec końców całość wypada bardzo pozytywnie z – w większości – słusznymi wnioskami odautorskimi. Jednym z najciekawszych rozdziałów jest ten poświęcony nauce i doktrynie wojny, co w przypadku Blitzkriegu wypada wręcz fascynująco. Bardzo dobrze pokazano jak poszczególne koncepcje wojenne ścierały się ze sobą: sposób współdziałania poszczególnych rodzajów broni, jaką rolę przypisać czołgom, co z kawalerią na nowoczesnym polu bitwy, rozwój lotnictwa w dobie wsparcia nacierających sił naziemnych oraz pomysły niemieckich innowatorów jak słynny Guderian, ale też Nehring, Hoepner czy prof. Becker (Kozaczuk słusznie podkreśla rolę kadry akademickiej w rozwoju Wehrmachtu).

Jako podsumowanie można stwierdzić, że książka jest mocno specjalistyczna. Próżno tu szukać standardowych opisów dotyczących Drugiej Wojny, gdyż zwyczajnie „Wehrmacht” nie jest o tym. Za to osoby zainteresowane drogą jaką przeszła słaba, niedoinwestowana i tłamszona wersalska Reichswehra do stania się światową potęgą sprzęgniętą z gospodarczym aparatem państwa niemieckiego zdolną w większości samotnie rzucić wyzwanie staremu porządkowi, będzie to pozycja obowiązkowa.

Spośród ogromu książek poświęconych niemieckim siłom zbrojnym w czasie Drugiej Wojny, które są dostępne na rynku, coraz trudniej znaleźć jakąś perełkę. Właściwie wszystko zostało już napisane, omówione i scharakteryzowane, a nowe, pojawiające się opracowania skupiają się na wybranym elemencie (np. Wafen SS lub konkretnej operacji) aniżeli próbują dokonywać ogólnej syntezy....