Doktor Kien, największy sinolog swej epoki, żyje tylko i wyłącznie swoją dziedziną naukową i posiadaną przez niego ogromną biblioteką. Świat zewnętrzny go nie interesuje, przyziemne czynności fizjologiczne, takie jak sen czy jedzenie, ogranicza do minimum. Pewnego dnia jednak, pod wpływem chwili bierze za żonę swoją służącą Teresę, analfabetkę, osobę małostkową i chciwą. I tu zaczyna się szaleństwo.

Przyznaję, że lektura tej powieści nie była dla mnie przyjemnym przeżyciem. I bynajmniej nie dlatego, że jest to powieść zła. Po prostu drzemiące na jej kartach pokłady obłędu mimowolnie udzielały mi się podczas czytania. Męczyły, ale też nie pozwalały się oderwać na dłużej. Dlatego chociaż czytałem "Auto da fe" z wieloma przerwami, wracałem do przerwanej lektury dość rychło.
I wydaje mi się, że o tym właśnie jest ta książka - studium obłędu. W szaleństwo popada tu stopniowo każdy z bohaterów, każda postać jest groteskowo wykoślawiona psychicznie i fizycznie. Kien jest oderwany od rzeczywistości na rzecz nauki, ale w gruncie rzeczy jest nieszkodliwy. Teresa to odrażająca kreatura pragnąca pieniędzy i mieszkania Kiena. Dozorca Pfaff byłby nawet może sympatyczny, gdyby nie fakt, że lubił bić i gwałcić swoją żonę i córkę. W ogóle lubił bić. Karzeł Fischerle wyciągając od Kiena pieniądze roi sobie siebie, jako mistrza świata w szachach. Każda postać tworzy swój własny świat urojeń, ich majaczenia stają się dla nich rzeczywistością, którą naginają dowolnie wedle swej woli wraz z postępującym szaleństwem. Najbardziej normalną osobą wydaje się być brat doktora Kiena, który notabene pracuje w szpitalu dla chorych umysłowo.

Cały ten nastrój obłędu i groteski spotęgowany jest przez język powieści. Wewnętrzne monologi, jakie prowadzą ze sobą bohaterowie (szczególnie Teresa), swoiste strumienie świadomości przeradzają się nierzadko w irracjonalny bełkot atakujący zdrowy rozsądek czytelnika. I chyba właśnie przez tę sugestywność języka czytało mi się "Auto da fe" z takim trudem. Polecam każdemu, kto ma ochotę zanurzyć się w dość chorobliwych pokładach absurdu.

Doktor Kien, największy sinolog swej epoki, żyje tylko i wyłącznie swoją dziedziną naukową i posiadaną przez niego ogromną biblioteką. Świat zewnętrzny go nie interesuje, przyziemne czynności fizjologiczne, takie jak sen czy jedzenie, ogranicza do minimum. Pewnego dnia jednak, pod wpływem chwili bierze za żonę swoją służącą Teresę, analfabetkę, osobę małostkową i chciwą. I...