Publikacja książki Rafała Wojaczka pt. Byłem, jestem bezpośrednio związana jest z uczczeniem 50 rocznicy śmierci poety, jaka przypadła 11 maja 2021 r. Książka zwiera wybór faksymiliów związanych z twórczością i życiem Rafała Wojaczka – pochodzących z archiwum Instytutu Mikołowskiego, gromadzonego nieprzerwanie od początku powstania instytucji, którego siedzibą przez dwadzieścia lat (1999 – 2019) było rodzinne mieszkanie poety. Oprócz pamiątek po Poecie, jakie zostały zachowane przez jego rodziców, a które przeszły na poczet własności IM, na przestrzeni lat pojawiały się raz po raz – w postaci darowizn lub zakupu – kolejne rzeczy autorstwa Wojaczka, kompletowane oraz archiwizowane w postać bogatego zbioru (…). Najcenniejszy korpus archiwum Rafała Wojaczka, zgromadzony przez IM, stanowi zbiór dwu kolekcji. Pierwsza - zakupiona przez Miasto Mikołów – kolekcja, pochodząca ze zbiorów Stanisława Chacińskiego, obejmuje 50 obiektów. Składają się na nią: listy Wojaczka adresowane do niego, autografy wierszy (w tym dwa do tej pory nieznane i niepublikowane),pocztówki, warianty spisów treści debiutanckiego tomu Sezon, a także dedykacje w tomikach poety wraz z autografami wierszy usuniętymi z pierwotnych wersji przez cenzurę, unikatowe egzemplarze miesięcznika Odra z opublikowanymi wierszami Wojaczka, pod którymi znajdują się dopisane własnoręcznie przez autora daty ich powstania. Druga, to dar Sylvio Godona – niemieckiego badacza twórczości Wojaczka oraz publicysty – w posiadanie której wszedł dzięki ofiarowaniu jej przez brata Poety, Andrzeja Wojaczka. Obejmuje ona 32 rękopisy wierszy Wojaczka, pochodzących z okresu pracy nad kanonicznymi tomami wierszy: Nie skończona krucjata oraz Inna bajka. Zawiera bezcenne trzy oryginalne zdjęcia poety – w tym jedno nieznane, pochodzące z cyklu autoportretów w białej koszuli - a także fotografie rodziców poety oraz fotografie wykonane w 1982 roku przedstawiające najważniejsze miejsca z życia Wojaczka – w Mikołowie i we Wrocławiu. Wśród owych rękopisów znajduje się autograf wiersza do tej pory niepublikowanego, pt. „Metamorfoza”. (…) Książka zawiera wybrane reprodukcje owych rzeczy, które, w ujęciu biograficzno – literackim, tworzą rozległą panoramę intensywnej aktywności Wojaczka, ujawniającą, w układzie chronologicznym, narastający z roku na rok proces osiągania swej poetyckiej jedyności – niepowtarzalnego języka, tonu wypowiedzi oraz rozległej i drapieżnej wyobraźni, ufundowanej na niezmiennej potrzebie transgresyjnego wyłaniania nowych, kreacyjno - poetyckich światów, zawieranych w dalekosiężnych wizjach. Towarzyszą tym prezentacjom teksty interpretacyjne znamienitych badaczy twórczości oraz życia Wojaczka: Bogusława Kierca, Romualda Cudaka, Joanny Dembińskiej – Pawelec, Dariusza Pawelca, Konrada Wojtyły, a także pracowników IM: Macieja Meleckiego i Krzysztofa Siwczyka. Charakter oraz forma książki posiada w swym zamierzeniu postać kolażu – reprodukcje autorskich zapisów wierszy sąsiadują z oryginalnymi fotografiami autorstwa Wojaczka, ekspozycje barwnych dedykacji czy autografów listów zestawiane są zaś z maszynopisami, czy też pierwodrukami wierszy, a poszczególne partie reprodukowanych prac zostały przedzielone tekstami wspomnianych krytyków, które niewątpliwie wzmacniają odbiór ukazanej fragmentarycznie literackiej schedy twórczości Rafała Wojaczka.

Maciej Melecki

Wstęp wydawcy (fragment)