Kapitalizm historia krótkiego trwania – i duży problem z oceną tej publikacji.

Jest to niezwykła dość próba ujęcia historii kapitalizmu w jego szerokiej (długiej) i wąskiej (krótkiej) definicji. W tym pierwszym ujęciu – kapitalizm rodzi się nieomal jednocześnie wraz z państwem, długiem, niewolnictwem, w krótkim trwaniu – to jego współczesny epizod (w skrajnej formie można powiedzieć że wręcz od lat 70-tych XX wieku) w postaci wirtualnej gospodarki, pieniądza i oparcia na nieskończonym wzroście. Najbliższe skojarzenia miałem z pracą Graebnera „Dług”.

Autor ma szeroką wiedzę, widać że spędził mnóstwo czasu i na swoich badaniach i na analizach tego co już napisali inni. Ma genialną umiejętność obejmowania naprawdę większych kawałków historii w interpretacji gospodarczej – co jest zwykle bardzo twórcze. Całość zobrazowana jest bardzo wymownymi wykresami, dzięki którym naprawdę można objąć różne przemiany jakich byliśmy i jesteśmy świadkami z odpowiedniej perspektywy. Autor ma umiejętność syntezy różnych danych i obrazowego ich podawania. W tekście jest mnóstwo perełek typu analiza narodzin Państwa Mieszka – jako wymowny przypadek powiązania tworzenia Państwa, pieniądza, długu i niewolnictwa czy z innej beczki przemiana Detroit jako miasto upadłego kapitalizmu (w ujęciu krótkiego trwania). Ot zaleta polskiego Autora, jako swój przykład wziął Mieszka, a nie np. państwo Sargona.

To wszystko prawda

Niemniej całości brakuje jakiegoś elementarnego porządku – nawet definicja krótkiego i długiego trwania – de facto objaśnione jest nieomal na samym końcu. Trudno powiedzieć jaka jest teza całości, gdyż praca jest przebogata w różnego rodzaju ciekawe ujęcia, ale często Autor gubi uzasadnienia. Świetnym przykładem są tu narodziny Państwa Mieszka – później zorientowałem się że to dla Autora świetne uzasadnienia jak błyskawicznie i jednocześnie rodzą się Państwa, rynek pieniądz i dług. To wbrew dość ważne rozróżnienie i istotny element książki – idący w kontrze do wywodów odrywających narodziny rynków i państw – jako niezależnych tworów. Niemniej trudno było to wyłuskać z całości książki, a rozważania o pochodzeniu samego Mieszka – mimo że ciekawe i przecież już znane osobom zainteresowanym tematem – to akurat to miało niewielkie znaczenie dla całości wywodu. Takich wtrętów była cała masa – wolałbym jednak je ograniczyć w pracy tego typu, a więcej miejsca poświęcać na dość tradycyjnemu porządkowaniu wywodu.

Czy czytać – jasne! To szalenie ważna i jedna z ciekawszych prac z dziedziny ekonomii jaka wyszła w Polsce, mimo wspomnianych wad, jest to interesujący nurt analizy kapitalizmu jako takiego – który jako system w ujęciu krótkiego trwania – właśnie się kończy. W swoich fundamentach oparty jest o idee wiecznego wzrostu co musi się źle skończyć z definicji na planecie ze skończonymi zasobami. Mi jednak w takim wypadku brakowało jeszcze jednego – rozważenia w tym ujęcia naturalnej potrzeby człowieka właśnie do wzrostu, do szukania ciągłego rozwoju. To kolejne istotne pytanie dotyczące natury kapitalizmu.

Kapitalizm historia krótkiego trwania – i duży problem z oceną tej publikacji.

Jest to niezwykła dość próba ujęcia historii kapitalizmu w jego szerokiej (długiej) i wąskiej (krótkiej) definicji. W tym pierwszym ujęciu – kapitalizm rodzi się nieomal jednocześnie wraz z państwem, długiem, niewolnictwem, w krótkim trwaniu – to jego współczesny epizod (w skrajnej formie można...