"Moje cudowne dzieciństwo w Aleppo” to głos z środka wojny, która pojawiła się na krótko i równie szybko zniknęła z postów w mediach społecznościowych. A trwa nadal. I nawet znalazła miejsce w podręcznikach historii dla szkoły podstawowej. W książce G. Gortata, klasyfikowanej w nocie wydawniczej jako powieść dostajemy – ja, jako rodzic, dorosły pośrednik lub towarzyszka lektury i ośmio, dziesięcio czy dwunastolatek opowieść ośmioletniej Jasminy, która w krótkich migawkach kreśli obraz życia w apokaliptycznej scenerii bombardowań, nalotów i zrujnowanych domów.

Narratorka relacjonuje pomysły na zabawy – swoje, jej kilkuletnich braci i dzieci ukrywających się w oblężonym mieście. Opowiada o chwilach radości i codziennych troskach rodziców, milczącym i osamotnionym sąsiedzie - matematyku, który w edukacji widzi moc ratowania i siebie, i świata. Relacjonuje wizyty Stryja Husajna, który bliższy islamskim radykałom próbuje zwerbować ojca Jasminy, zdystansowanego wobec politycznych i religijnych deklaracji. Jasmina opowiada o desperackich próbach (głównie) ojca na ocalenie złudzeń normalności i dzieciństwa, o tym, jak dzieci okaleczone przez wojnę mimo wszystko znajdują drobne radości. Pokazuje matkę drżącą o życie najbliższych, prasującą pośmiertne całuny jeszcze za ich życia…


W usta ośmioletniej narratorki, cytującej rozmowy dorosłych i próbującej znaleźć wytłumaczenie na to w jakim świecie żyje, wkładanych jest także wiele gorzkich prawd. Z jej przekazu dostajemy wiedzę, że pomoc humanitarna, która przeznaczona jest dla oblężonego Aleppo trafia w ręce islamskich radykałów albo staje się przedmiotem pokątnego handlu. Że uchodźcy przybywający do Europy to wysłannicy ludzi pokroju stryja Husajna, zapuszczającego coraz dłuższą brodę i wrogo nastawionego do podwórkowego nauczyciela dzieci (któremu przyjdzie za swą działalność zapłacić życiem). Jasmina przywołuje jego słowa o tym, że dla tych, którzy toczą wojnę nad ich głowami – "wojsk rządowych, rosyjskich, amerykańskich, antyrządowych powstańców i islamskich radykałów – życie zwykłych ludzi się nie liczy, Jesteśmy tylko pionkami w grze możnych tego świata. A świata nie interesuje, co się z nami stanie."


Gorzka, okrutna z ironicznym tytułem o „cudownym dzieciństwie” nie-powieść, a mozaika okruchów i fragmentów, obrazów i historii, mających uświadomić tragedię i realia życia w oblężonym Aleppo.

Jasmin dorosłe i ponad wiek dojrzałe dziecko staje się zakładniczką tej opowieści z ambicjami para-dokumentu, który przynieść ma wiedzę o okrucieństwie wojny wobec zwykłych ludzi i cynizmie mechanizmów współczesnego świata. I tak jak przy wcześniejszej książce G.Gortata „Ewelinie i czarnym ptaku” zastanawiałam się czemu służyć ma bezgraniczne okrucieństwo świata wobec kilkuletniej bohaterki, tak teraz próbuję zrozumieć po co powstała ta książka. „Książka dla Syrii” – Tak, przyświeca jej szlachetny cel : Dochód (wydawnictwa) ze sprzedaży tej książki zostaje przekazany PAH, ale jakie są głębsze intencje i to, co kryje się za pierwszym powierzchownym przekazem?


Doceniam szczerość tej opowieści i to, że zwykły człowiek, dla którego nie ma miejsca na kartach tzw. „wielkiej historii” stanął w centrum książki G.Gortata. I Aleppo, i Syria, o których świat zapomniał. Wszyscy piszący o tej książce podkreślają wzruszenie i to, porusza ona temat niełatwy, ale potrzebny.

Mam jednak przykre wrażenie, że dziecko (bohaterka – narratorka i odbiorca) staje się tutaj zakładnikiem i narzędziem, nie zaś – partnerem i współtowarzyszem w drodze do (z)rozumienia… „Moje cudowne dzieciństwo w Aleppo” pokazuje desperackie trwanie w oblężonym mieście, w domu. Czy jedyną wskazówką i nadzieją jest sugestia, że „niebo nad Aleppo zawsze będzie dla nas otwarte”? Dlaczego wątek uchodźczy został zmanipulowany i sprowadzony do wątku mężczyzn wysyłanych do Europy przez islamskich radykałów?

Czytelnik (8?10?12-letni?) zostaje zarzucony okruchami współczesnej historii, cynicznej polityki, bez wskazówek i kierunkowskazów, o co w tym wszystkim chodzi. Może i miała to być ponadczasowa historia. Co jednak zrobić z tą wiedzą, okrucieństwem i bestialstwem, z tym, że znikąd nie widać ratunku?! A może nie mam prawa wymagać od tej książki innego rozwiązania niż otwarcia na niebo (w finale opowieści), „wolność i niewidzialność”?! Może to obowiązek odbiorcy, znaleźć odpowiedź? Tylko czy ktoś jej szuka?*

"Moje cudowne dzieciństwo w Aleppo” to głos z środka wojny, która pojawiła się na krótko i równie szybko zniknęła z postów w mediach społecznościowych. A trwa nadal. I nawet znalazła miejsce w podręcznikach historii dla szkoły podstawowej. W książce G. Gortata, klasyfikowanej w nocie wydawniczej jako powieść dostajemy – ja, jako rodzic, dorosły pośrednik lub towarzyszka...