Kiedy jesteś inny, możesz być ekscentrykiem, możesz mieć niebywały talent a możesz po prostu wyróżniać się jakąś fajną cechą. Kiedy jednak twoją innością jest defekt, inność łączy się z niezrozumieniem, śmiechem za plecami, zakłopotaniem i wstydem. Jason jest więc dla świata dziwny, ułomny, niedorozwinięty. Ludzie się go boją, unikają go, nie wiedzą o czym myśli i jak z nim rozmawiać. A Jason myśli dużo i o wiele trafniej niż większość normalnych, neurotypowych. Jedynym jego kłopotem jest trudność w ich wyrażaniu. Gdyby nauczył się mówić mało znaczące rzeczy, jakie chcą zwykle słyszeć inni – czy jego zrozumienie byłoby łatwiejsze?

Gdy Jason pojawia się w rodzinie jako pierworodny syn, nic nie zapowiada przyszłych zmartwień i kłopotów. Gdy w przedszkolu słyszy po raz pierwszy sugestię o badaniach, o sprawdzeniu dziwnego zachowania syna, odrzuca taką możliwość i broni się przed nią jeszcze kilka lat. W końcu, niechętnie, udają się do ośrodka, gdzie po wielu testach słyszy diagnozę, pełną złowrogich skrótów i jedno słowo, które zapoczątkuje morze łez – autyzm.

Jason ma brata, Jeremiego. Jeremy rozumie Jasona. Akceptuje go i szanuje jego granice. Ale wszyscy boją się, że ten niezrównoważony dzieciak zrobi bratu krzywdę. A Jason bardzo kocha Jeremiego, choć nie umie tego wyrazić i okazać. Jason kocha też matkę i ojca, choć czuje instynktownie, że on go akceptuje, a ona się go wstydzi. Że krępuje się przed rodziną, przed obcymi na ulicy, uważa za gorszego, za chłopca, którego trzeba naprawić. I choć robi wszystko co w jej mocy, aby usamodzielnić syna, najbardziej jak to tylko możliwe, wciąż martwi się, że ten nie da sobie rady. Że za mało umie, za mało przystosował się do życia. A prawda jest taka i na szczęście Liz w końcu to odkrywa, że to on może wszystkich wokół wiele nauczyć…

Jason ma hobby, lubi pisać opowiadania. I tymi opowiadaniami dzieli się na pewnym portalu. Któregoś dnia jego opowiadanie komentuje dziewczyna. A Jason bardzo chciałby mieć dziewczynę. Być jak inni chłopcy, mieć znajomych i własną, bliską przyjaciółkę, która pachnie szamponem i truskawkami. Paraliżuje go jednak strach. Bo jego inność nawet dla niego jest oczywistą przeszkodą. Kto zaakceptowałby takiego dziwaka, neuronietypowego?

Autorka już po raz drugi wydaje powieść o dziecięcej inności i o trudnym dorastaniu. Tym razem nakreśla nam obraz rodziny dotkniętą chorobą jednego ze swoich dzieci. Rodziców, którzy zmagają się z wychowaniem syna, którego nie do końca rozumieją. Matki, która co dzień obwinia się o chorobę syna i wciąż martwi się, jak on nauczy się żyć w trudnym świecie neurotypowych. Tylko, że to ten niby normalny świat zdrowych, zwyczajnych ludzi widziany oczami Jasona jest dziwny, pełen kłamstw, pozorów i zbędnego hałasu. Może zatem ten nieco bardziej niezwykły świat Jasona jest pełniejszy, barwniejszy i bardziej szczery? Może warto się w nim zagłębić choć na chwilę i postarać się zrozumieć, że autyzm to nie jest wstydliwe upośledzenie a po prostu szczerość i piękno zamknięte za niedostępną dla zwykłych ludzi bramą?

Zdecydowanie polecam nową książkę Nory Raleigh Baskin wszystkim tym, których ciekawi świat drugiego człowieka. Również tym, którzy chcą wiedzieć więcej o autyzmie. Ale przede wszystkim tym, w których upośledzenie innych wywołuje strach lub dyskomfort. Warto wejść w ten świat i przekonać się jak jest niezwykły i bogaty.

Joanna Jurzyk