Bardzo dobra część tej serii. Trzeba wziąć pod uwagę charakter serii i niemożliwość szczegółowego potraktowania tematu w tym formacie, jednak temat jest bardzo rzetelnie opracowany i można się sporo dowiedzieć. Bardzo polecam.

Bardzo dobra część tej serii. Trzeba wziąć pod uwagę charakter serii i niemożliwość szczegółowego potraktowania tematu w tym formacie, jednak temat jest bardzo rzetelnie opracowany i można się sporo dowiedzieć. Bardzo polecam.

Czytałem ten tom serii poświęconej dwudziestoleciu międzywojennemu ze sporym zaskoczeniem. Po lekturze kilku innych części serii i dość powierzchownym ujęciu danego zagadnienia znalazło się przede mną całkiem niezłe opracowanie tematu. Chociaż seria ma charakter popularny, tu było widać pracę znacznie poważniejszą, choć ograniczoną wydawniczymi rozmiarami tomu. Jednakże autor postarał się o całkiem solidnie napisane opracowanie tematu i mimo niewielkiej objętości otrzymaliśmy usystematyzowany zbiór informacji o wojsku polskim w dwudziestoleciu.
Autor, Lech Wyszczelski, ma na swoim koncie wiele prac poświęconych wojskowości i potrafi o tym pisać. Co chyba jednak najważniejsze, potrafił dokonać sensownej selekcji i przedstawić we właściwych proporcjach ważne informacje. W przeciwieństwie do poprzednich (mowa o pracach wcześniej przeze mnie czytanych) tomów mniej tu ciekawostek, cytatów, anegdotek, za to więcej faktografii i rzetelnej wiedzy. Z mojego punktu widzenia to znaczący atut książki.
Autor zdecydował się na przedstawienie wojska w jego usytuowaniu prawnym i organizacyjnym, a także odwołał się do informacji o kadrze i uzbrojeniu. Oczywiście taki wybór tematyki miał też swoje koszty i było nimi bardzo skrótowe (właściwie tylko w formie wzmianek) przedstawienie prowadzonych działań zbrojnych. Za to można było prześledzić tworzenie się armii niepodległej Polski z różnych formacji okresu I wojny światowej, ich scalanie, ujednolicanie i przygotowanie do działań wojennych. Również okres późniejszy został dobrze przedstawiony, w tym autor zwrócił uwagę na umocowanie prawne wojska w systemie konstytucyjnym II RP, przedstawił zmiany tej sytuacji, zapoznał czytelnika ze szkolnictwem wojskowym, pokazał źródła i poziom zaopatrzenia, nie poprzestając wyłącznie na uzbrojeniu, zaprezentował formy organizacyjne wojska i zmiany wynikające z sytuacji politycznej państwa, odwołał się do roli wybitnych postaci, nie tylko z kręgu wojskowego, choć wyraźnie dominował tu postać Józefa Piłsudskiego. Wyszczelski zajął się także polską doktryną wojenną oraz planami sztabowymi ze szczególnym uwzględnieniem przygotowań obronnych wobec zagrożenia granic - zachodniej i wschodniej.
Nie wymieniłem powyżej wszystkich wątków książki, najważniejsze jednak zostały przedstawione. Jednakże, moim zdaniem, zabrakło w pracy kilku istotnych informacji. I tak nie znalazłem informacji o Armii Błękitnej. Po przedstawieniu walk o granice Polski nie pojawiła się jakaś konkluzja oceniająca sytuację lub wkład wojska w zmagania militarne i polityczne. Po macoszemu zostały potraktowane rodzaje sił zbrojnych, nawet te, które odgrywały istotną rolę w tamtym okresie, jak kawaleria. Ale już lotnictwo, a szczególnie Marynarka Wojenna, nie doczekały się zbyt wielu informacji o sobie.
Wyszczelski dość negatywnie wypowiada się o roli Piłsudskiego, muszę jednak przyznać, że argumentacja jest przekonująca, a na podstawie różnych opracowań zgadzam się z autorem, że zachowawcza i skryta działalność Marszałka nie wpłynęła na rozwój sił zbrojnych przed wojną. Tu mogę dodać, że przecież Piłsudski nie był wojskowym z zawodu, miał co prawda spore przygotowanie, ale był samoukiem z dużą intuicją i szczęściem. nie zmienia to jednak faktu, że był laikiem i zachowywał się wielokrotnie jak laik kierując polskimi siłami zbrojnymi, szczególnie w okresie pokoju.
Tytuł pracy został wzięty z przemówienia Edwarda Rydza-Śmigłego i występuje tu jako punkt wyjścia do konstatacji, że może zwarci, ale nie silni, a na pewno nie byliśmy gotowi do stawienia czoła III Rzeszy, nie mówiąc już o walce na dwa fronty. Tu jednak nie mogę zgodzić się z autorem, gdyż podpierając się danymi o polskim przemyśle zbrojeniowym, zaopatrzeniu armii, wyszkoleniu żołnierzy i oficerów, możliwościach mobilizacyjnych (a Wyszczelski zrobił to solidnie) jakoś zabrakło informacji o drugiej stronie. Podanie proporcji sił i środków walki to za mało, choć wydaje się obrazowe - przewaga 1,8:1 w piechocie to słaba przewaga (wg radzieckiej doktryny z II wojny światowej do przełamania obrony wroga potrzebna była przewaga co najmniej trzykrotna),3:1 w artylerii, 4:1 w czołgach itd. nie wyjaśnia jeszcze wszystkiego. Ciekawe byłoby przedstawienie dynamiki zaopatrzenia i przygotowania armii, a tu Niemcy dopiero zaczynali być potęgą (rozruch przemysłu zbrojeniowego związany był m.in z przejęciem fabryk zbrojeniowych na zajętych terytoriach Czech, czyli w okresie 1938-1939). Poza tym warto przyjrzeć się zużyciu sprzętu - pod koniec walk w Polsce Niemcy niemal wyczerpali zapasy paliwa i amunicji. A i pogoda nie sprzyjała Polakom.
Zgadzając się więc z krytycznym stanowiskiem autora, dotyczącym przygotowań do wojny, chciałbym je nieco złagodzić czynnikami, o których Wyszczelski nie wspomniał.
Znów, jak w innych częściach serii, pojawiły się niedoróbki redakcyjne, braki orzeczenia w zdaniach, literówki itp. niedociągnięcia - choć najwięcej ich w początkowych partiach książki. Żeby nie zajmować zbyt wiele czawu czytelnikom zacytuję tylko jeden lapsus (s. 18): autor zwraca uwagę na "(...) ogromną skalę analfabetyzmu wśród żołnierzy(...)" jako "(...) pokłosie planowej polityki scudziemczania Polaków". Konia z rzędem temu, kto wie, co to scudziemczanie....
Książka na początku zrobiła na mnie złe wrażenia, gdy przeczytałem, że poza okresem powstań narodowych Polska (pod zaborami) nie miała narodowej siły zbrojnej. To czym w takim razie były oddziały Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego? Na szczęście dalej nie było już takich pomyłek.
Fotografie nie zawsze adekwatne do tekstu, ale ogólnie - dobrze dobrane, różnorodne i ciekawie ilustrujące tematykę książki.
Jeśli ktoś chciałby zapoznać się z dzielnością polskiej armii na frontach walk o granice po I wojnie światowej -srodze się na pracy zawiedzie. Lecz jeśli chce poznać sytuację wojska polskiego w dwudziestoleciu, jego organizację, zaopatrzenie, szkolenie, miejsce w systemie polityczno-prawnym państwa - to powinien po tę niewielką książkę sięgnąć. Może nie jest to wielkie opracowanie, ale na pewno nieźle przybliżające tematykę wojskowości polskiej dwudziestolecia. Polecam.

Czytałem ten tom serii poświęconej dwudziestoleciu międzywojennemu ze sporym zaskoczeniem. Po lekturze kilku innych części serii i dość powierzchownym ujęciu danego zagadnienia znalazło się przede mną całkiem niezłe opracowanie tematu. Chociaż seria ma charakter popularny, tu było widać pracę znacznie poważniejszą, choć ograniczoną wydawniczymi rozmiarami tomu. Jednakże...