Osada w działaniu ... to książka o tym, jak wyglądała wieś ludności kultury przeworskiej, podstawowa jednostka osadnicza, blisko 2 tysiące lat temu. Przez około siedem stuleci, od schyłku III w. p.n.e. po początki V w. n.e., kulturę tę tworzyły kolejne pokolenia ludzi na znacznych obszarach dzisiejszej Polski. Na podstawie źródeł archeologicznych z Polski Środkowej i na tle najbliższych terenów środkowoeuropejskiego Barbaricum, autor opisuje struktury zabudowy, funkcje budynków, urządzeń gospodarczych i zastanawia się nad różnicami w wyglądzie poszczególnych osad. Jest to również rzecz o ludziach tamtych czasów: ich zajęciach, wierzeniach i miejscach ostatniego spoczynku. Kontynuując swój wywód autor próbuje też objaśnić, jak było zorganizowane i jak działało ówczesne społeczeństwo. Osada to w gruncie rzeczy wspólnota interesów. Zamieszkiwali ją bogaci i biedni, rolnicy, wytwórcy i wojownicy. Drabina zależności i wzajemnych odniesień była zapewne długa i wywierała wpływ na życie i śmierć. A to właśnie stanowi esencję historii ...