Jeśli jesteś zakupoholikiem, z pewnością byłbyś zachwycony, gdybyś został zamknięty w supermarkecie, choćby na jedną noc. Tak samo jak każdy książkoholik, który, gdyby tylko miał taką możliwość, ogłosiłby księgarnię swoim nowym domem. Jednak czy byłoby Ci do śmiechu, gdybyś został w tym supermarkecie uwięziony, zamknięty, odizolowany od świata na zewnątrz, który wczesną jesienią roku 2024 zmienił się w istne piekło?

Bo właśnie tak wyobraża sobie ten czas Emmy Laybourne, roztaczając przed swoimi czytelnikami jakże przerażającą wizję przyszłości. Rok 2024, rok, w którym mało kto potrafi pisać ręcznie i nikt nie rozstaje się ze swoimi minitabem, nie mówiąc już o Internecie, który jest drugim domem każdego człowieka. Zwyczajny poranek. Dean, jego młodszy brat Alex i wiele innych niewyspanych dzieci jadą z ponurymi minami szkolnym autobusem. Nic nie zwiastuje tego, że już za parę chwil z nieba zacznie spadać monstrualnej wielkości grad, Stany Zjednoczone zaleje ogromne tsunami, a ze zniszczonego ośrodka wojskowego wydostanie się tajemnicza broń chemiczna. Rozpoczyna się walka o przetrwanie. Ale nie dla dzieci z autobusu szkolnego, które znajdują schronienie w pobliskim supermarkecie…

Przyszła noc i zapadła ciężko.
Nie jakby Bóg nakrył ziemię kocem,
Ale jakby ktoś zdmuchnął świeczkę.
Nagle i zupełnie.
Ciemność. Tak po prostu.

Po tej książce spodziewałam się wielu rzeczy, ale na pewno nie tego, co dostałam. Wydawało mi się, że „Monument 14” będzie kolejną banalną, do bólu schematyczną dystopią, a tymczasem powieść przeszła moje najśmielsze oczekiwania. Naprawdę nie spodziewałam się, że aż tak przywiążę się do głównych bohaterów i że aż tak zatracę się w tej historii. Autorce udało się sprawić, że czułam się, jakbym rzeczywiście brała udział w kolejnych wydarzeniach. Uczucie, którego nie da się opisać.

Ledwie przeczytałam kilka pierwszych zdań i już przepadłam. Na samym początku dzieje się naprawdę sporo i bardzo trudno było mi odłożyć „Monument 14” choćby na chwilę. A im głębiej wchodziłam w tę historię, tym bardziej byłam nią oczarowana. Drżąc z podniecenia, przewracałam kolejne strony i śledziłam losy moich ukochanych bohaterów: sympatycznego Deana, który jest narratorem powieści, upartej i nieprzewidywalnej Astrid i, rzecz jasna, gromadki kochanych dzieciaków, które są tutaj najważniejsze – nie mogłam powstrzymać uśmiechu, kiedy tylko którekolwiek z nich pojawiało się na scenie. Z niezdrową fascynacją przyglądałam się, w jaki sposób nowi mieszkańcy supermarketu próbują uporządkować sobie życie, dzieląc się obowiązkami i wybierając przywódców, tworząc malutkie społeczeństwo. Wspaniale został też poprowadzony wątek miłosny, który, w przeciwieństwie do większości antyutopii, nie jest najważniejszy w tej powieści. Ponadto autorce udało się świetnie przedstawić jej wizję Ameryki w 2024 roku, zadbała o wszystkie szczegóły i widać, że wszystko miała dokładnie przemyślane. Czego chcieć więcej?

Właściwie jedyną rzeczą, jaka mocno kuleje w tej powieści, jest styl Emmy Laybourne. Proste, krótkie, urwane zdania i suche fakty zamiast plastycznych opisów. A takie pojęcie, jak „bogaty język”, musi być kompletnie nieznane autorce. Żeby nie było nieporozumień – styl pani Laybourne nie jest bardzo zły, jednak zdecydowanie musi ona jeszcze popracować nad swoim warsztatem pisarskim. Szkoda, ponieważ tylko to przeszkadza mi w nazwaniu „Monumentu 14” arcydziełem.

Jeżeli chodzi o rzekome podobieństwo książek pani Laybourne do popularnej serii „Gone” autorstwa Michaela Granta, rzeczywiście – obie historie są do siebie dość podobne (i nie chodzi tu tylko o to, że główne bohaterki mają tak samo na imię). Widać, że autorka mocno sugerowała się książkami Granta – jestem jednak zmuszona jej to wybaczyć, gdyż jej powieść jest po prosu lepsza – ciekawsza i barwniejsza, nie pozwalająca czytelnikowi zaczerpnąć odddechu ani na chwilę. Akcja pędzi jak szalona, począwszy od pierwszej strony, którą czytamy z wypiekami na twarzy, po ostatnią, której nawet nie doczytujemy do końca, bo już biegniemy do księgarni po kolejną część.

Ale ja wierzę w niebo. Wierzę, że idą tam wszystkie piękne dusze. Ludzie innych wyznań wierzą w inne rzeczy. I dobrze. W cokolwiek wierzą, to im się przytrafi po śmierci. Myślę, że każdy z nas tworzy własne niebo.

„Monument 14” jest jak doskonały eliksir, który składa się z takich elementów, jak pełnokrwiste postacie, nieprzewidywalne, mocne zakończenie czy mistrzowskie budowanie napięcia. A to tylko niewielka namiastka tego, co czeka Was przy lekturze tej książki. W dobie coraz to bardziej schematycznych i zwyczajnie nudnych antyutopii napisanych przez ludzi, którzy za wszelką cenę chcą powtórzyć sukces Suzanne Collins, autorce udało stworzyć się coś świeżego, ciekawego. Coś, co bez żadnych wyrzutów sumienia mogę nazwać jedną z lepszych premier tego roku. A jeżeli jest to debiut Emmy Laybourne… to boję się myśleć, co zrobi ona ze swoimi czytelnikami w kolejnych częściach. 

Weronika Wróblewska