Spośród wszystkich przeczytanych dotychczas powieści Kinga stanowi "Christine" moją ulubioną. Zabawne, zanim poznałem bliżej twórczość tego pisarza dotarła do mnie krótka wzmianka o filmowej adaptacji rzeczonego dzieła w reżyserii sławnego Johna Carpentera. Podówczas pomysł na demoniczny samochód, który samoczynnie jeździ i zabija nastolatków uznałem za cokolwiek debilny. Dopiero pasjonująca i wciągająca lektura tej książki skłoniła mnie do rewizji oraz diametralnej zmiany mojego poglądu, wszak "Christine" nie jest opowieścią o nawiedzonym aucie, lecz o miłości utopionej w obsesji oraz opętaniu wiodącym do śmierci.
Treść utworu wypełnia retrospekcja dorosłego już, dwudziestodwuletniego Dennisa Guildera, który wspomina przyjaciela z czasów szkolnych, Arniego Cunninghama, typowego nerda, uwiedzionego i zniszczonego przez Christine. Ów styl literacki wykorzystany został przez Kinga w kilku innych nowelach, m.in. w "Ręce Mistrza", przy czym tutaj znakomicie wyświetla zarówno ton przestrogi, jak też nastrój żalu za utraconym przyjacielem.
Pierwsza część powieści dotyczy przyjaźni Dennisa z Arniem. Relacja ta jest bardzo bliska, mimo wielu kontrastów pomiędzy dwojgiem bohaterów. Wysportowany i przystojny Guilder uchodzi za ważną osobę w środowisku uczniów szkoły w Libertyville, jako kapitan drużyny futbolowej oraz uczestnik międzystanowych zawodów pływackich, natomiast Cunningham nie wykazuje żadnych szczególnych talentów, ani wyjątkowej fizjonomii, wprost przeciwnie - epatuje rachityczną posturą i nieprzychylną aparycją. Najważniejsze atuty Arniego stanowiły wyłącznie ponadprzeciętna inteligencja, potwierdzona wysokim wynikiem w teście Stanforda Bineta, a także zjawiskowa smykałka do mechaniki.
Chłopcy dorastali blisko od najmłodszego wieku, razem uczęszczali do podstawówki, potem do ogólniaka. Wbrew ogromnym różnicom byli znakomicie zgrani. Arnie nauczył Dennisa gry w szachy, scrabble i pokera, wskazał mu wiele użytecznych informacji o samochodach, natomiast Guilder załatwił mu pierwszą pracę przy robotach drogowych ku poprawie tężyzny fizycznej, nauczył go pływania i podpowiadał dobrą dietę, która sprzyjała rozwojowi mięśni. Z racji wysokiej pozycji Dennisa w uczniowskiej hierarchii nie doznawał Arnie żadnych brutalnych i strasznych szykan od otoczenia, jakkolwiek uważany był za ostracyzowanego nieudacznika i kozła ofiarnego, ponieważ "nie ćpał, nie pił i nie miał żadnych kontaktów z dziewczynami".
Akcja utworu Kinga nabiera tempa od samego początku, gdy Cunningham nabywa za 250 dolców zdezelowanego wraka '58 Plymouth Fury od sędziwego weterana, Rolanda D. LeBaya. Zakup ten natychmiast wzbudza podejrzliwość Dennisa, który wyczuwa podstęp i manipulację emocjami przyjaciela w kuszących zachętach starca. Gani również Guilder postawę bezkrytycznego zachwytu Arniego nad zrujnowanym autem i stanowczo odradza mu tę transakcję. Niestety zauroczony zniszczonym przez czas plymouthem Arnie nie słucha wskazówek kolegi i pieczętuje umowę z LeBayem.
Już na pierwszych kartach powieści samochód Cunnighama osnuwa tajemnica. Christine - imię nadane plymouthowi przez poprzedniego właściciela jest równocześnie piękne i niewinne, jak też pociągające i wyuzdane. Przywodzi asocjacje z czarującą blondynką w różowej mini oraz książkami w ramionach, jednak w surowym stanie przestarzały wrak przypomina bardziej typową "Krystynę" z urzędu. Dopiero po gruntowej rekonstrukcji i konserwacji pojazd odzyskuje olśniewający kolor krwistej czerwieni oraz łagodny, subtelny profil uwieńczony wściekłym i agresywnym wlotem powietrza. Niepowetowanie delikatny, a jednocześnie groźny wygląd '58 Plymouth Fury stanowi znakomitą metaforę dla ponurego sekretu Christine, który już na wstępie wyczuwa czytelnik w wielu dziwnych i niezrozumiałych zachowaniach postaci wobec tej maszyny. Pomimo fatalnej kondycji nadwozia zarówno Cunningham, jak i LeBay traktują samochód z kuriozalnym pietyzmem. Odkąd Arnie zasiadł po raz pierwszy za kółkiem, obdarza Christine specyficznie ludzkimi uczuciami, coraz bardziej percypuje tajemnicze auto, jako żywą i świadomą istotę. Już wewnątrz garażu starego weterana obecność w pobliżu zdezelowanej maszyny rezultuje u Dennisa niewytłumaczalnymi iluzjami umysłu.
Zakup Christine spowodował pierwszą poważną awanturę rodzinną u Cunninghamów. Matka i ojciec Arniego, wykładowcy akademiccy, wyrazili zdecydowany sprzeciw wobec nowej pasji syna. Szczególnie silna i nieprzejednana reakcja niezgody nastąpiła po stronie dominującej Reginy Cunningham, która widziałaby przyszłość Arniego w szeregach studentów Uniwersytetu Horlicks, a nie w kanale pod zrujnowanym wrakiem. Moment ten stanowi pewien precedens w życiu przyjaciela Dennisa. Od tej pory coraz gwałtowniej narastają w nim frustracja, skłonność do niepohamowanej furii oraz kompulsywne pragnienie odnowy nowego nabytku. Oddziaływanie Christine na Arniego przybiera dwie formy. W krótkim czasie od kupna plymoutha dostrzega Guilder dodatnie zmiany zachodzące w wyglądzie najlepszego przyjaciela, choć początkowo nie wiąże ich bezpośrednio z jego nową własnością. Znacznie poważniejsze supozycje wzbudza w nim przemiana wewnętrzna Cunninghama ku zachowaniom zupełnie mu obcym. Pomny tych podejrzeń nawiązuje kontakt z bratem Rolanda LeBay'a, który rzuca światło na osobowość stetryczałego weterana. We wzmiankowanych przez George'a LeBay'a cechach Rolliego - apodyktyczności, agresji, egoizmie, opresywnym stosunku do ludzi, wreszcie zaborczej i obsesyjnej trosce o Christine spostrzega Dennis coraz więcej podobieństw z Arniem, który w napadzie szału pobił nawet szkolnego osiłka Reppertona za szykany wobec odrestaurowanego pojazdu. Takiego czynu nie przewidziałby nikt, a jest to dopiero początek...
Stephen King, z niespotykaną, wręcz magiczną zdolnością, od pierwszej strony wciąga czytelników w porywającą tajemnicę chorego i toksycznego związku Arniego z Christine. Rozbudza niedosyt niezwykłych "zdolności" zagadkowej maszyny, lub bawi się emocjami odbiorców poprzez wirtuozersko podawane deskrypcje paranormalnych zjawisk, zachodzących wokół i wewnątrz samochodu LeBaya, a także stopniowaną grozę opętańczej obsesji Cunninghama, w którym nieznana moc o imieniu "Christine" uwalnia jeszcze więcej agresji, wściekłości, kompulsywnej frustracji oraz gniewu, unicestwiając relacje z jego najbliższymi oraz najcenniejszy dla niego związek z Leigh Cabot.
Najistotniejszy, moim zdaniem, aspekt noweli Kinga - sekret, leżący u podstaw wszystkich zdarzeń - stanowi opętanie, które przybrało pozór obsesyjnej miłości człowieka do martwego przedmiotu. Od momentu zakupu czerwonego '58 Plymouth Fury coraz bardziej przypomina Arnie poprzedniego właściciela nawiedzonego samochodu. Ta przemiana stanowi dowód ingerencji obcej istoty w życie głównego bohatera, więcej - podobne zjawiska są w rzeczywistości symptomami działań upadłych duchów na ludzi. Dodatkowymi przesłankami dla powyższej konkluzji są również dziwne właściwości upiornego pojazdu oraz nienawistna postawa Rolanda LeBay'a. Przeszłość Christine stanowi jedyną tajemnicę, która nigdy nie została wyjaśniona na kartach tej powieści. Zapewne żaden egzorcysta nie wypędza demonów w komisach samochodowych, wszelako istnieją realne przypadki opętanych przedmiotów, które wykorzystywane były do różnych rytuałów, jak wróżby, przekleństwa, czy seanse spirytystyczne. Pewien wątek okultyzmu występuje zresztą w narracji George'a LeBaya, choć King błyskotliwie ukrył tę szczególnie ważną informację w kilku słowach drugorzędnego bohatera, analogicznie do zwięzłej wzmianki o duchu Panoramy przy opisie pożaru tegoż hotelu w "Lśnieniu". Być może taką ponurą historię skrywa nabytek chłopca. Siły kontrolujące takowe obiekty zawsze przechodzą na ich posiadaczy, a przede wszystkim niszczą relacje tych osób z najbliższymi ku ich całkowitej izolacji od nadziei, wsparcia i Dobra. Frenetyczne wybuchy złości Arniego, cynizm, zapalczywość, agresja, przemoc, konflikty z rodzicami oraz kłótnie z przyjacielem i dziewczyną, zawsze wykazują związek z jego obsesyjnym przywiązaniem do Christine. Bez niej odczuwa rozliczne udręki, zaś każdy przejazd tym autem wyzwala w nim stany bliskie intoksykacji, lub ekstazie, niczym trans w ciemności. Iście narkotyczne uzależnienie Cunnighama od Christine stale narasta, bowiem wyłącznie bliskość opętanej maszyny daje mu, skądinąd fałszywe uczucia komfortu i bezpieczeństwa. Kocha on Christine bez żadnego powodu, adoruje ją i nienawidzi, odczuwa wobec niej lęk i uwielbia, potrzebuje jej, chociaż niszczy go i zagraża wszystkim, których miłuje. Wraz z immanentną przemianą Arnie odsuwa się od bliskich - wpierw od rodziców, następnie najlepszego kolegi oraz dziewczyny. Wszyscy też odchodzą od niego. Zupełnie zniewolony przez Christine popada w przytłaczającą samotność. W przebłyskach świadomości dostrzega destruktywne oddziaływanie przeklętego samochodu, lecz pozostaje zupełnie bezradny wobec siły niezidentyfikowanej istoty, która całkowicie przejmuje nad nim kontrolę. Bardzo istotna dla rozumienia tego zjawiska jest również postać Rolanda LeBay'a. W ocenie brata, podpartej wstrząsającymi reminiscencjami przeszłości, żywił on bezwarunkową pogardę oraz bezlitosny gniew wobec wszystkich ludzi, a zatem nienawiść demoniczną, właściwą opętaniu. Moc ukrytego bytu, "Christine", bardzo szybko zniewoliła Rolliego, bowiem był on zły od wczesnej młodości. Identyczne uczucie zaszczepiła też w Arniem, gdy zgasły weń wszelka świadomość oraz przyrodzona dobroć. Im głębiej ten duch wstępuje w życie Cunninghama i zabija kolejne osoby, tym więcej upiornych manifestacji zachodzi wokół niego. Na fotelach Christine zasiadają jej ofiary, podczas ostrej kłótni z Dennisem przemawia Arnie głosem LeBaya, po czym przez kilka chwil zupełnie przybiera jego postać.
Oto moja spekulatywna konstatacja o opętaniu Cunninghama przez demona, który udaje tylko starego sprzedawcę plymoutha i wykorzystuje niezwykłą maszynę. Taka maskarada odwróciła też uwagę bohaterów od największego zagrożenia, które odżywa w epilogu i nie pozostawia w czytelniku żadnych złudzeń o szczęśliwym zakończeniu. Na tym enigmatycznym zjawisku zogniskowane zostały dwa zasadniczne wątki utworu - psychologiczny oraz nadprzyrodzony. Są one w pełni komplementarne i nierozłączne, ponieważ źródłem wszelkich przeżyć wewnętrznych i działań Arniego, a w pewnej części też jego rodziców, czy Dennisa i Leigh, jest mroczny wpływ "Christine".
Dzieło Kinga zaspokaja wszystkie potrzeby fanów horroru, przeto zasługuje na uwagę i wysoką ocenę. Kontradykcyjnie do niektórych, późniejszych prac tego pisarza, holistyczna idea powieści "Christine", a zatem ciąg zdarzeń, ewolucja postaci oraz ich relacji interpersonalnych, zintegrowane ze znakomicie skonstruowanymi wątkami nadprzyrodzonymi, została przemyślana przez niego, jako koherentny proces, od samego początku do końca, zanim jeszcze przystąpił do pracy na maszynie. Brak tu naciąganych punktów zwrotnych, przeciągniętych opisów, niespójnych i bzdurnych sytuacji, pomysłów od czapy, wynikających z mozolnego poszukiwania związku między wstępem, a zakończeniem. Wszystkie niezbędne elementy linii fabularnej, przemiana Arniego, rodzinne kłótnie, prześladowania Cunninghama w szkole, morderstwa Christine, śledztwa detektywa Junkinsa i Guildera, zostały ułożone w logicznym i wiarygodnym porządku, są konsekutywne, spójne i świetnie skorelowane. Każde wydarzenie ma sens i pozostaje w harmonii z innymi, nie istnieją żadne niepotrzebne elementy akcji. Nastrój beztroski, młodzieżowych spraw i lekkich piosenek logicznie ustępuje ponuremu klimatowi zagadek, sekretów i dzikiego rock n' rolla, który kontynuuje autor aż do dramatycznego pojedynku Dennisa i Leigh z Christine o zaskakującym zakończeniu. Również plejada bohaterów występujących w utworze Kinga, głównych protagonistów i postaci drugoplanowych, m.in. lokalnego oszusta i bossa Darnella, uroczej i wrażliwej Leigh Cabot, apodyktycznej Reginy Cunningham i jej męża-pantoflarza, Michaela zachwyca różnorodnością cech osobowych i nieprzewidywalnością postaw.

Spośród wszystkich przeczytanych dotychczas powieści Kinga stanowi "Christine" moją ulubioną. Zabawne, zanim poznałem bliżej twórczość tego pisarza dotarła do mnie krótka wzmianka o filmowej adaptacji rzeczonego dzieła w reżyserii sławnego Johna Carpentera. Podówczas pomysł na demoniczny samochód, który samoczynnie jeździ i zabija nastolatków uznałem za cokolwiek debilny....