Niech nikogo, broń Boże, nie zniechęci pokaźny rozmiar tej książki. Dzieło Petera Longericha mogłoby być trzy razy grubsze, a i tak czytałoby się je z zapartym tchem. I z rosnącym przerażeniem. Jeszcze nikt nigdy nie napisał bowiem tak wnikliwego i zarazem fascynującego studium najbardziej zbrodniczej postaci Trzeciej Rzeszy – Reichsführera Heinricha Himmlera. Człowieka, który bez mrugnięcia okiem wysyłał na śmierć w komorach gazowych setki tysięcy dzieci. A jednocześnie pisał rzewne listy do swojej ukochanej córeczki. Człowieka, który głosił kult męskiej siły i aryjskiego ideału urody, a sam był słabowitym kurduplem o fizjonomii podrzędnego buchaltera. Człowieka pełnego uraz, kompleksów, dziwactw i zdumiewających, wręcz krwiożerczych instynktów – tak o najnowszej biografii Himmlera pisał Piotr Zychowicz, polski historyk, autor „Paktu Ribbentrop-Beck” oraz „Obłędu ’44”.

Książka Petera Longericha to rzeczywiście lektura pokaźnych rozmiarów, liczy bowiem ponad 900 stron. To dzieło fascynujące i wstrząsające zarazem. To znakomicie napisana biografia jednego z najbardziej zbrodniczych architektów ideologii nazistowskiej. To opowieść o tym, jak miły niemiecki chłopak z dobrego domu i katolickiej rodziny stał się szefem wszystkich obozów zagłady, dowódcą bojówek SS, komendantem zjednoczonych sił policyjnych, a od sierpnia 1943 roku także ministrem spraw wewnętrznych. To wreszcie, co należy wyraźnie podkreślić, dowód ogromnej, wręcz tytanicznej pracy autora, który w swoich badaniach uwzględnił setki tysięcy stron dokumentów. Wiele z nich ujrzało światło dzienne po raz pierwszy.

Autor biografii, niemiecki historyk oraz wysokiej klasy specjalista w dziedzinie historii narodowego socjalizmu i Holokaustu, postawił sobie za cel przeniknięcie, oczywiście na ile to możliwe, tajemnicy osobowości Heinricha Himmlera oraz motywów, które kryły się za popełnionymi przez niego zbrodniami. Peter Longerich wykroczył w swojej pracy poza utarty schemat biografii politycznej i uwzględnił dosłownie całe życie Himmlera, jego poszczególne etapy, wszystkie obszary aktywności, w tym także osobiste. Tak wszechstronne podejście badawcze pozwoliło autorowi zrekonstruować rozwój osobowości Himmlera oraz stworzyć obraz biograficzny spójny z analizą rozległej dokumentacji historycznej. Autor dowiódł w swojej książce, iż wszelkie obszary działalności politycznej Himmlera były ze sobą ściślej powiązane niż się dotychczas przypuszczało oraz wskazał po raz pierwszy w literaturze historycznej na zbieżności czasowe, których nie uwzględniono we wcześniejszych badaniach.

Książka „Himmler. Buchalter śmierci” przynosi wyczerpujące odpowiedzi na pytania: jaką rolę odegrał Reichsführer SS w historii narodowego socjalizmu? Jak można ocenić jego wkład w ideologię nazistowską? Nie znajdziemy natomiast w pracy odpowiedzi na pytanie, co w dzieciństwie lub młodości Himmlera, spędzonych w konserwatywnym domu, typowym dla wykształconej burżuazji wilhelmińskich Niemiec, wpłynęło na to, iż wyrósł na człowieka o jawnie anormalnym charakterze, jednego z największych zbrodniarzy XX stulecia. Wydaje się jednak, iż odpowiedź na to pytanie przekracza ramy nawet niemalże tysiącstronicowej biografii.

Ewelina Tondys