- Panie Kowalski robimy krótką ankietę, może odpowiedzieć Pan na 1 pytanie?
- A dawaj Pan, pytaj.
- Co to była Husaria?
- A to takie rycerze co mieli skrzydła przyczepione do pleców.
- Coś jeszcze?
- Na koniu jeździli...
- Dziękuje bardzo za wzięcie udziału w ankiecie.

Zmyślona scenka rodzajowa? Owszem. Przerysowana scenka rodzajowa? Jasne. Nieprawdziwa scenka rodzajowa? NIE!

Husaria, tak jak wiele innych zjawisk, postaci, zdarzeń, jest w naszym kraju traktowana jako rodzaj mitu, legendy, folkloru. Ot taki nasz kolejny symbol. Wiele ich mamy, co zrobić.

No to garść faktów:
- Bitwa pod Kircholmem(1605). Szwedów: 14 tysięcy. Polaków: 4 tysiące. Straty Szwedów: 9000 żołnierzy. Straty Polaków: 100 (STU) żołnierzy. Poległych husarów - 13! (TRZYNASTU).
- Bitwa pod Chocimiem (1621) Szarża 8000 husarzy spędziła z pola bitwy 15-krotnie liczniejsze wojska tureckie (120000 żołnierzy), na widok czego młody sułtan Osman II rozpłakał się z żalu i bezsilności.

Można mnożyć i mnożyć takich przykładów.

O dziwo ta najpotężniejsza kawaleria w historii świata doczekała się bardzo niewielkiej ilości opracowań i publikacji, a te które powstały są bardzo trudno dostępne. W związku z tym do lektury zasiadałem z wielkimi nadziejami i oczekiwaniami.

Jakże potężne było moje zaskoczenie, gdy w książce o tematyce historycznej znalazłem... wzory fizyczne i matematyczne (sic!).
Rzut oka na autora- Absolwent Wydziału Mechaniczno-Energetycznego...
No i niestety miało to przełożenie na treść książki. Autor lubuje się w cyferkach, statystykach, zestawieniach. Serwuje czytelnikowi skomplikowane analizy matematyczne, rozpisuje poszczególne tezy i zależności przyczynowo skutkowe na język matematyczny i statystyczny.

Z jednej strony można traktować to jako zaletę, ponieważ takie analityczne podejście dodaje naukowej obiektywności. Dla niektórych jednak, fizyczne i matematyczne formułki mogą stanowić barierę nie do przebrnięcia. Przyznam się szczerze, że poległem i fragmenty takie zwyczajnie omijałem. Na szczęście większość książki jest napisana "normalną" polszczyzną.

Autor dokonuje czegoś w rodzaju rozłożenia na czynniki pierwsze husarii i sposobu jej funkcjonowania. Analizuje plusy i minusy sposobu walki, rodzaju uzbrojenia, liczebności etc. Przedstawia najważniejsze tendencje i zmiany w organizacji Polskiej Armii. Jeżeli jednak czytelnik szuka rozległych opisów kampanii, bitew i spodziewa się płynnej historycznej narracji, będzie zawiedziony.

Szczerze powiedziawszy mam problem z jednoznaczną oceną tej pozycji. Z jednej strony spora ilość cytowanych tekstów źródłowych, obiektywność, rzetelność oraz bardzo gruntowna i ciekawa analiza kluczowych aspektów funkcjonowania husarii, to niewątpliwie plusy. Z drugiej jednak zagmatwanie matematycznymi obliczeniami i tabelami skutecznie odbierały mi przyjemność z czytania.

"Fenomen husarii" to na pewno pozycja warta przeczytania. Nie wyczerpuje co prawda tematyki, (a takiego kompletnego kompendium oczekiwałem) ale z pewnością może stanowić asumpt do dalszych poszukiwań.
Jeżeli chcesz się dowiedzieć ile ważyła zbroja husarza, jak długa była jego kopia, w jaki sposób walczył, ile warty był 1 koń oraz poznać wiele innych faktów, sięgnij po tę właśnie książkę.

- Panie Kowalski robimy krótką ankietę, może odpowiedzieć Pan na 1 pytanie?
- A dawaj Pan, pytaj.
- Co to była Husaria?
- A to takie rycerze co mieli skrzydła przyczepione do pleców.
- Coś jeszcze?
- Na koniu jeździli...
- Dziękuje bardzo za wzięcie udziału w ankiecie.

Zmyślona scenka rodzajowa? Owszem. Przerysowana scenka rodzajowa? Jasne. Nieprawdziwa scenka rodzajowa?...