Praca nad historią alternatywną ma sens tylko pod warunkiem, że prowadzona jest w granicach określonych przez prawdę historyczną, a tę PZ aż nazbyt często narusza. Wizji polskiego zwycięstwa przedstawionej w I rozdziale podporządkowuje szeroką panoramę wydarzeń obejmujących co najmniej 6 lat. Składają się na nie przewidywania autora, co na pewno nastąpiłoby w wyniku każdej z decyzji.

Takie założenie sprawia, że Zychowicz, naginając historię dla własnych potrzeb, podaje fałszywe informacje. Sugeruje, iż Oddział II przed wojną znacznie lepiej rozpoznał zamierzenia dowództwa sowieckiego niż niemieckiego (str. 49). Nie wiadomo, skąd autor czerpie takie rewelacje, gdyż brak przypisów uniemożliwia weryfikację, jednak można przypuszczać, że dochodzi do tego wniosku, biorąc pod uwagę ogromne wydatki, jakie przeznaczono na działalność na kierunku wschodnim (90% wszystkich środków). Zresztą, w bibliografii nie znajdziemy żadnej fachowej pozycji o tematyce wywiadowczej. Teoria o dokładniejszym rozszyfrowaniu sowieckich intencji przed wojną daje autorowi asumpt do wzmocnienia swojej tezy, że armię polską miano rozbudowywać głównie do walki ze wschodnim wrogiem. W rzeczywistości polski wywiad odniósł znacznie więcej sukcesów na kierunku zachodnim, jako że specyficzny ustrój panujący w ZSRS i obowiązujące w tym kraju drakońskie kary za szpiegostwo utrudniały infiltrację Armii Czerwonej. PZ przymyka oko na te dane, gdyż osłabiałyby prawdopodobieństwo jego rewolucyjnych teorii.

Autor w wielu miejscach powołuje się na autorytety, jednak korzysta z ich osiągnięć selektywnie. Oto np. dowiadujemy się o „ścisłym sojuszu wiążącym Polskę i III Rzeszę w latach 1934-39” (str. 189). Zawarciu paktu o nieagresji przez obydwa państwa w r. 1934 r. i rozmowom nt. spraw spornych zaprzeczyć nie sposób, ale to jeszcze nie powód, aby określić relacje między nimi mianem sojuszu! Zychowicz w ten sposób, świadomie bądź nie, powiela oszczerstwa propagandy sowieckiej lat 30. – sugeruje bowiem, że zajęcie Zaolzia również dokonało się we współpracy z Hitlerem (str. 151).

Liczne zastrzeżenia można wysuwać do alternatywnego scenariusza II WŚ. PZ jest przekonany, że pójście u boku Hitlera na Sowiety i przejście na stronę aliantów zapewniłyby Polakom upragniony triumf. Skąd jednak pewność, że to kanclerz Rzeszy wcześniej nie zdradziłby nas i ułożyłby się ze Stalinem? W przeciwieństwie do Polski sowiecki dyktator dysponował przecież surowcami, które służyły Wehrmachtowi.
W swoich fantazjach Zychowicz uśmierca nawet Rosję po wspólnym triumfie polsko-niemieckim. Wystarczy spojrzeć na los Rusi Kijowskiej, Księstwa Moskiewskiego, Cesarstwa Rosyjskiego, ZSRS czy obecnej Federacji Rosyjskiej. Upadek jednej formy państwa wcale nie musi oznaczać możliwości jego odrodzenia w innej postaci, ale tego już PZ zdaje się nie zauważać. Nawet w dobie wojny z bolszewikami Polacy nie potrafili przecież ustalić, kto jest groźniejszym wrogiem dla niepodległości państwa – czerwoni czy biali.

Autor w swej wyobraźni przesuwa granice Polski aż po Smoleńsk, jednak lekceważy przy tym stosunek aliantów do przedwojennych rubieży naszego państwa. W 1920 r. na konferencji w Spa wyrazili oni zgodę na udzielenie nam pomocy tylko pod warunkiem przystania na linię Curzona. Niezależnie od orientacji politycznej, każdy rząd brytyjski od Lloyda Georga po Churchilla konsekwentnie odmawiał uznania granic wschodnich II RP. Kto więc po II WŚ zagwarantowałby Polsce terytoria sięgające aż po Smoleńsk? Na to pytanie w książce również próżno szukać odpowiedzi.
Tego typu fantazje są jednak niczym w porównaniu ze znacznie groźniejszymi teoriami. Oto bowiem zdaniem autora polska odmowa udzielona Hitlerowi zmieniła jego plany dotyczące rozwiązania kwestii żydowskiej. Stąd już tylko krok do obarczenia Polaków odpowiedzialnością za Holokaust.

O ile można i trzeba krytykować politykę zagraniczną ministra Becka, o tyle trudno oczekiwać od niego, aby był w stanie przewidzieć dalekosiężne i co najwyżej pośrednie skutki swoich działań. Niemniej, pisząc historię ex post, można nawet obarczyć go winą za śmierć milionów obywateli sowieckich w latach powojennych (str. 122)!

Podczas lektury irytuje ciągłe powtarzanie myśli autora w po wielekroć sparafrazowanych zdaniach. Wadę stanowi też brak przypisów, zwłaszcza przy tylu błędach rzeczowych. Sprawiają one, że książkę należy uznać za zagrożenie dla historii jako nauki, tym bardziej, iż PZ w bibliografii przywołuje tylko literaturę wspomnieniową i artykuły zaprzyjaźnionych publicystów.
Co by nie powiedzieć, autor dotrzymał słowa, obiecując, że przedstawi „nowe spojrzenie” na historię II WŚ. Jest to spojrzenie tak odbiegające od rzeczywistości, że nasuwa skojarzenia z Rokiem 1984 Orwella. Tam też przeszłość ulegała bezustannym zmianom…

ŁS

Praca nad historią alternatywną ma sens tylko pod warunkiem, że prowadzona jest w granicach określonych przez prawdę historyczną, a tę PZ aż nazbyt często narusza. Wizji polskiego zwycięstwa przedstawionej w I rozdziale podporządkowuje szeroką panoramę wydarzeń obejmujących co najmniej 6 lat. Składają się na nie przewidywania autora, co na pewno nastąpiłoby w wyniku każdej...