„Nowy Wspaniały Świat” to legendarna już anty-utopia, o której mówi się, że mimo powstania kilkanaście lat wcześniej od „Roku 1984” Orwella celniej oddaje rzeczywistość XXI wieku. Trzeba przyznać, że z wieloma elementami naszej rzeczywistości Huxley trafił w sedno. Dla mnie jednak jest to książka o ludziach niepasujących do systemowych ram, którzy śmią kultywować takie wartości jak wiedza, prawda i piękno w świecie totalnie zawłaszczonym przez rozrywkę, uczucia niższe i niewiedzę.
W roku 2540 istnieje wspólna Republika, której trzy główne hasła, boleśnie wykręcające łeb hasłom Rewolucji Francuskiej, mówią nam wiele o jej funkcjonowaniu. Wspólność, Identyczność, Stabilność. Takie wartości osiąga się zaawansowaną technologią jutra; dzieci nie rodzą się już, a zostają wyprodukowane, „wybutlowane”. Taka metoda pozwala kreatorom na dowolne ukształtowanie psychiczne i fizyczne człowieka, a także na tworzenie blisko 100 jednakowych bliźniąt z jednego jaja. I tak świat zaludniają ludzie podzieleni na kasty, o ściśle określonym przeznaczeniu, niczym przedmioty, jedne bardziej wartościowe niż inne. Kształtowanie ich do życia we Wspólnocie dopiero się zaczyna, gdyż każde dziecko poddawane jest codziennie hipnopedii, a więc ciągłym słuchaniem tych samych zdań przez sen. Pozwala to przekonać ludzi, że frazesy wpajane przez władzę to ich własne poglądy lub oczywiste oczywistości.
Jednakże nie jest to świat jednoznacznie zły. Ludzie od urodzenia są niewolnikami, jednak kochają swoją niewolę. Żyją w dostatku, nigdy nie są smutni, maja zapewniony dostęp do somy, narkotyku doskonałego. Czytając książkę zastanawiałem się ilu ludzi zamieniłoby życie w Polsce na życie w Nowym Wspaniałym Świecie, gdzie człowiek uwolniony jest od krępujących wyborów i może skupić się na pracy, której wręcz nie może nie lubić i rozrywkach, które ma zapewnione w nadmiarze. Niewola, która uwalnia od desperackiej walki o jutro, od chorób, od myślenia… To siła tej książki, ponieważ świat w niej przedstawiony nie jest jednoznaczny i choć szalony, to jednak logiczny w swoim szaleństwie.
Kolejną siłą są bohaterowie książki, gromadka ludzi wyróżniających się na tle innych. Wszyscy oni szukają ujścia z systemu; Bernard nie godzi się na absolutny brak intymności i prywatności, Helmholtz to poeta, który nigdy nie nauczony pojęcia piękna i sztuki szuka ujścia dla swojego talentu, Lenina to wzorowa przedstawicielka kasty beta, która jednak przejawia jakieś wyższe uczucia. No i postać Johna Dzikusa, mieszkańca rezerwatu Indiach, człowieka, który wie co to Bóg (świetnie skrzyżowano w książce motywy chrześcijańskie z totemizmem), rodzina i sztuka. On też będzie musiał skonfrontować się z Nowym Wspaniałym Światem.
Podsumowując: jest to po prostu świetna, mądra książka. I choć część wizji Huxleya urzeczywistniła się w naszym świecie, np. reżimowe telewizje niczym hipnopedyczne sesje, umiłowanie prostej rozrywki itd., to wciąż nie jesteśmy uwarunkowanymi niewolnikami. Skoro mamy dostęp do sztuki, literatury i wszelkich wartości wyższych, to trzeba z nich gorliwie korzystać. Mnie, NWŚ wręcz zachęcił do częstego czytania i doskonalenia siebie, do przedkładania rzeczy ambitnych i trudnych nad głupie i proste (choć nie jest to łatwe). A skoro książką potrafi wywołać coś takiego, to trzeba jej dać wysoką ocenę :-)

„Nowy Wspaniały Świat” to legendarna już anty-utopia, o której mówi się, że mimo powstania kilkanaście lat wcześniej od „Roku 1984” Orwella celniej oddaje rzeczywistość XXI wieku. Trzeba przyznać, że z wieloma elementami naszej rzeczywistości Huxley trafił w sedno. Dla mnie jednak jest to książka o ludziach niepasujących do systemowych ram, którzy śmią kultywować takie...