Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Pozycja z dziedziny mojej ulubionej historii społecznej. Autorka opisuje lata trzydzieste w ZSRR, tym razem nie z punktu widzenia czystek i terroru Stalina, lecz zwyczajnych ludzi, którym przyszło wtedy żyć w kraju „jedynie słusznego” ustroju. Obserwujemy zatem jak w tym czasie żyli zarówno partyjni i funkcjonariusze, jak i zwykli ludzie, a nawet tzw. „liszeńcy”, czyli obywatele pozbawieni wielu podstawowych praw (m.in. wyborczych, ale i edukacji dla dzieci etc.),czyli tzw. ”kułacy”, dawni arystokraci i burżuazja, duchowni i ich dzieci. Autorka pokazuje z jakim problemami borykali się zwykli ludzie, i jak w stosunku do warstwy uprzywilejowanej (partyjni, resorty mundurowe, stachanowcy) radzono sobie z tymi problemami (reglamentacja i sklepy dla wybranych). Pokazuje tragiczną sytuację chłopstwa (wtedy już kołchoźników),które zostało przywiązane do wsi wskutek braku paszportów wewnętrznych. Ale także śladowe pozostałości wolnego rynku – targi kołchozowe, prawo do wykonywania niektórych rzemiosł, tylko na zamówienie. Dużo miejsca, może nawet zbyt wiele, poświęcone jest oficjalnej propagandzie, czyli stwarzaniu iluzji i nieosiągalnego świata marzeń dla ludu oraz prób kreacji nowego, radzieckiego człowieka. Autorka przedstawiła oficjalne i nieoficjalne kulty, czyli Stalina, lotników czy polarników, a z drugiej strony lokalnych szefów partii, budujących własną pozycję. Po drugiej stronie stali zabijani i wysiedlani, „rozkułaczani”, których to wszystkich musiały wyrzec się ich dzieci i nierzadko małżonki. Wreszcie obserwujemy ówczesne problemy obyczajowe. Po latach wolności w tym zakresie, nastąpiło przykręcenie śruby. Miejsce wolnej miłości zajęły coraz trudniej rozwiązywalne małżeństwa, zaś rodzina stała się jedną z głównych wartości chronionych przez komunistyczne państwo. Co prawda nieskutecznie, albowiem samotne matki z dziećmi latami ścigały ich ojców, nierzadko bigamistów, próbując wyegzekwować alimenty. Książkę zamyka rozdział poświęcony czystkom z lat 1937-1938, czyli temu, jak próbowali z tym żyć zwykli ludzie. Pozycja bardzo ciekawa, ale wydawnictwu należy się bura za tłumaczenie i redakcję (a właściwie jej brak). W języku polskim mamy własną transliterację z rosyjskiego, nie ma więc potrzeby posługiwania się transkrypcją angielską. W tej ostatniej literę „ё” („jo”) przedstawia się tak samo jako „e” („je”). Niestety, tłumaczka i autorka o tym nie wiedziały, stąd imię Petr, zamiast oczywiście Piotra. Tak samo znany radziecki fizyk to właśnie Piotr Kapica, a nie „Kapitsa”. No i po angielsku „church” oznacza i kościół i cerkiew, których w ZSRR było bez porównania więcej niż świątyń chrześcijaństwa zachodniego. A z tekstu wynika, że cerkwi tam prawie nie było. Przeczytane w ramach marcowego wyzwania LC – książka o krajach zza wschodniej granicy.