Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka M. D. Grmeka podejmuje temat rzadko pojawiający się w pracach z dziedziny nauk o starożytności: dzieje chorób. Autor pokazuje, na co chorowali starożytni Grecy i jak te choroby wpływały na ich historię. Grmek wykorzystał w swojej pracy wiele różnych typów źródeł. Po pierwsze sięgnął po źródła literackie, po drugie po materiał archeologiczny (ile o stanie ludzkiego zdrowia potrafią powiedzieć szczątki kostne - powstała cała poświęcona temu zagadnieniu subdyscyplina: osteoarcheologia),wreszcie przedstawienia plastyczne. Ponadto odniósł się do porównawczych badań nad danymi patologiami występującymi współcześnie. Autor w rozdziałach od 4 do 10 przedstawia rozważania monograficzne na temat poszczególnych chorób, czy typów chorób obecnych w starożytnej Grecji. Dotyczy to chorób wenerycznych, trądu, gruźlicy, malarii. Absolutnie najciekawszy w tej książce jest jednak rozdział dziewiąty, który ma za temat pitagorejski zakaz jedzenia bobu: kyamon apechesthai. Pitagoras miał narzucić swoim uczniom taki zakaz, co już w starożytności spotykało się z niezrozumieniem, a wręcz szyderstwami. Grmek świetnie pokazuje, że zakaz da się powiązać z istniejącą po dziś dzień w basenie M. Śródziemnego chorobą zwaną fawizmem (G6PD),której objawy pogarsza właśnie bób. Autor wspaniale analizuje teksty starożytne i zestawia je z nowożytnymi obserwacjami i uwagami historyków medycyny. Wzorowe ujęcie tematu. Na pewno z tej książki skorzystałbym bardziej, gdybym więcej wiedział na temat historii medycyny. Trzeba się dobrze orientować w różnych fachowych terminach, nazwach chorób, zarazków, organów wewnętrznych. Nawet bez takiego przygotowania można z tej książki wyciągnąć mnóstwo informacji o życiu starożytnych Greków, zwłaszcza o takich aspektach, których dotychczasowa historiografia nie doceniała. Jeśli kogoś interesują nieszablonowe ujęcia dziejów starożytnych, to praca Grmeka z pewnością go zaciekawi. Tomasz Babnis