Jesteśmy społecznością, która kocha książki

" - Najpierw zamknę okno." Wspaniale napisany - trochę dialog, w większości monolog z perspektywy grafika, który jako członek "Solidarności", sekowany przez SB pod koniec lat 80ych, wyjeżdża do Niemiec i zaprzedaje się korporacji, zatraca się w pracy. Po wielu latach mieszkania w Niemczech wylew i wielomiesięczna rehabilitacja, polegająca na odzyskiwaniu pamięci, zmienia go i pozwala wrócić do korzeni - do polskości, do Kościoła, do rodziny, do języka, do prawdziwego siebie. Autor porównuje tu, jak te wszystkie elementy: tradycje, religia, rodzina itd. funkcjonują w Polsce i w Niemczech. Różnica zauważalna jest już nawet w pociągu, którym bohater jedzie do Polski: stuk jego kół nadaje myślom i rozmowie rytm, gdy w Niemczech pasażerowie pogrążają się w jednostajnym szumie, który ich tylko przytłacza - "jakby jechali nie tam, gdzie chcą, ale właśnie tam, gdzie nie chcą..."(s.25) Sytuacja jest trochę taka, jak w "Pociągu" Kawalerowicza (tylko 60 lat później) - On i Ona, nieznajomi i sami w przedziale, samotni i po przejściach, zaczynają rozmawiać, a rozmowa - jak to w polskich pociągach - staje się opowieścią o życiu... "- Pan jest smutny? - Nie. Ja nie. Ale myśl tak. Myśl o tym, że wszystkie dworce na świecie są puste. Puste od ludzi, którzy przez nie przechodzą. Od tych, którzy się nie zatrzymują, z niczym nie wiążą. Od tych, którzy wciąż jeżdżą, jakby przed czymś uciekali. Od ludzi, którzy wciąż podróżują, jakby nie mogli wrócić. Nie myśli się o nich, że wychodzą na perony i znikają bez śladu, jakby w tym miejscu nigdy nie byli - a przecież człowiek musi gdzieś być, gdzie się zatrzymywać, z czymś się związać." (s.8) Choć autor stosunkowo krótko mieszkał w Niemczech, mam wrażenie, że dogłębnie zrozumiał (za to dodatkowa gwiazdka) napięcia, poruszające polskich emigrantów w Niemczech, ale także nieco odmienne perspektywy - polską i niemiecką - na to, po co żyjemy oraz jak i dla kogo warto żyć.