Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Powieść z powojnia Zacząć wypada, że to rasowa powieść. Tony judt opisał te czasy i nazwał je powojniem, ale tam gdzie się dzieje akcja powieści dochodzą tylko szumy radiowe europejskiej odbudowy ze zgliszczow. Na ruinach imperium niemieckiego tworzy się, a mówiąc w ówczesnym slangu, instaluje nowe, czyli komuniści. Jak to w czasach zawieruchy stare elementy mieszaja się z nowymi. W tej mozaice dzieją się prywatne życia głównych bohaterów, starego ułana i jego wnuka. Opisy dzieciństwa można nazwać dolina issy po drugiej stronie lustra. Kto pragnie opisu wiejskich przygód ten znajdzie ich tutaj co nie miara. Jednak siła powieści jest dla mnie opis relacji ułana z kobietami. Tak skrupulatnie zbudowanych postaci, nie zaś posągów pod tezę ciężko znaleźć w prozie ostatnich lat. Autor potrafi oddać w zniuansowany sposób żal, obowiązki i zdrady. Mądra, lekko nostalgiczna powieść niczym jeden z wierszy Tomasza Hardy ego: Dziewczyna, chłopak — gdy idą we dwoje, Cali w uścisku dłoni, w szeptach: Pochłonie chmurna noc annały wojen — Historia tych dwojga przetrwa.