Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Przeciw wszystkim Dziś mam przyjemność podzielenia się wrażeniami z lektury kolejnej pozycji wydanej przez Oficynę Wydawniczą FINNA. Prezentowana książka pojawiła się w ramach ‘Serii z kotwiczką’, serii prezentującej morską historię wojenną. Granatowa załoga Wincentego Cygana to wspomnienia polskiego marynarza służącego na pokładach okrętów Rzeczypospolitej w czasie drugiej wojny światowej. Wincenty Cygan urodził się w Bieszczadach, we wsi nieopodal Ustrzyk Dolnych w 1917 roku. W roku 1937, kierowany głodem przygody i sytuacją materialną, zgłosił się na ochotnika do polskiej Marynarki Wojennej. Szkolenia odbył na pokładach ORP Mazur i ORP Bałtyk. Jako członek załóg ORP Błyskawica, ORP Piorun i ORP Dragon brał udział w drugowojennych zmaganiach na wielu frontach. Po wojnie osiadł w Szkocji, by pod koniec życia wrócić do Polski. Zmarł w 1998r. Recenzowana pozycja składa się z dwóch autonomicznych części. Pierwsza z nich, będąca zasadniczym elementem książki, to 'Granatowa załoga'. Na pierwszych stronach zastajemy autora na pokładzie ORP Błyskawica, w przeddzień wybuchu wojny. Chwilę później, w ramach operacji ‘Peking” niszczyciel udaje się do Wielkiej Brytanii. Następnie wraz z Cyganem przeżywamy wydarzenia związane z jego służbą na kolejnych okrętach - konwoje atlantyckie i śródziemnomorskie, kampania norweska, inwazja w Normandii, wiele drobniejszych akcji. Opowieść kończy się w momencie zejścia na angielską ziemię w Plymouth, po wyokrętowaniu z ciężko uszkodzonego niemiecką żywą torpedą krążownika ORP Dragon. Druga część, zatytułowana 'Z falą i pod falę', to zbiór luźnych obrazków, celnych obserwacji dokonanych przez autora w czasie całej swej służby w Marynarce. Wincenty Cygan opisuje tu swoje przeżycia z okresu szkoleń przed wojną, służby na pierwszych jednostkach, a także przygody swoje i kolegów po fachu w czasie wojny. Największe chyba wrażenie robi ostatni rozdział tej części, w którym autor przedstawia wrażenia z krótkiej wizyty w Polsce lat pięćdziesiątych, oraz przemyślenia na temat powojennych losów obrońców Polski. Granatowa załoga to książka wyjątkowa na wiele sposobów i w swej wyjątkowości nadzwyczaj wartościowa. Większość czytanych dotąd przeze mnie wspomnień wojennych była pisana przez oficerów, lekarzy, itp, osoby wykształcone, zajmujące zazwyczaj eksponowane stanowiska. Wincenty Cygan zaczynał wojnę jako szeregowy marynarz kończąc ją w stopniu mata. Dzięki swej niskiej pozycji w hierarchii wojskowej miał możliwość obserwować wydarzenia ze szczególnej perspektywy. Widzi tyle ile może dostrzec prosty żołnierz ze swego stanowiska bojowego. Nie poświęca wiele miejsca strategi i taktyce, dalekosiężnym planom, nie przytacza szczegółowych danych, nie przywiązuje wagi do dat. Skupia się na codziennym życiu prostego marynarza, reakcjach ludzi podczas walki, stosunku do niełatwej rzeczywistości. Z jego wspomnień dowiemy się jak ciężką pracą była służba na okręcie, jak wiele wysiłku wielu ludzi kosztowało utrzymanie jednostki gotowej do akcji. Poznamy stosunki panujące na okręcie, relacje międzyludzkie, zwyczaje i obyczaje panujące pomiędzy bracią marynarską. Ujrzymy ludzi którzy ze wszystkich sił starają się jakoś funkcjonować mimo przymusowego zesłania, przepełnionych tęsknotą za rodzinami i za odległym krajem. A to wszystko w mocno niesprzyjających warunkach. Trzeba walczyć nie tylko z wrogiem na polu bitwy. Przeciwnikiem są też nie zawsze uczciwi koledzy i przełożeni, a sojusznicy niestety nie są oddanymi przyjaciółmi. Nasi marynarze nieraz musieli tłumaczyć Francuzom czy Anglikom, że ta wojna to nie wina Polaków. Tłumaczenia te niejednokrotnie odbywały się przy pomocy pięści, tudzież przedmiotów będących akurat pod ręką, w rodzaju butelek czy barowych krzeseł. Dzięki wyjątkowemu zmysłowi obserwacji autora, na stronach Granatowej załogi znajdziemy mnóstwo spostrzeżeń i scenek rodzajowych opisujących życie marynarza. Oprócz służby na okręcie, to również przygody w barach, ‘na lewo’ organizowane zaopatrzenie, portowe miłostki i trudne próby stworzenia trwalszych związków. Mamy tu też spostrzeżenia prostego, acz bystrego chłopaka zderzającego się z obcą kulturą. Całość, mimo swej obszerności, ani na chwile nie nudzi. Wyjątkowy talent autora do snucia zajmujących opowieści jest niezaprzeczalny. Wzbogacony przepysznym językiem, dziś już odrobinę staroświeckim, okraszony niewymuszonym humorem oraz autentycznymi chwilami nostalgii i wzruszenia chwyta nas za serce i duszę. Wciągając w ten miniony świat pozwala przeżywać opisywane przygody z niesłabnącym zainteresowaniem i fascynacją. Nie można mieć zastrzeżeń do edytorskiej strony wydania. Nienaganna praca redaktorska, solidna oprawa z lakierowanymi okładkami ozdobionymi ładną grafiką, bogaty dodatek w postaci dużej ilości fotografii to niewątpliwe atuty publikacji. Liczne zalety czynią z Granatowej załogi pozycję wyjątkową na polu wojennej literatury wspomnieniowej. Niezwykle interesująca i porządnie wydana powinna znaleźć się na półce każdego fascynata morsko-wojennej tematyki. O sobie mogę powiedzieć, że jestem bardzo zadowolonym jej posiadaczem. Recenzja pierwotnie zamieszczona na portalu szortal.com.