Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kim jest Dalajlama? O co chodzi z niepodległością Tybetu? I dlaczego Chin tak alergicznie reagują na wszelkie krytyczne głosy odnoszące się do obecnej sytuacji tego regionu? Jeśli nurtują kogoś te oraz inne pytania związane z kwestią Tybetu, to „Opowieść o Tybecie. Rozmowy z Dalajlamą” autorstwa Thomasa Lairda jest pozycją napisaną właśnie dla niego. Książka ta w bardzo przyjemny sposób przybliża nam historię Tybetu. Warto podkreślić, że nie jest to klasyczna monografia historyczna, ale raczej szeroko pojęta refleksja nad przeszłością tego kraju. Tym bogatsza i cenniejsza, albowiem powstała przy czynnym współudziale Tenzina Gyatso (stosuję tutaj transkrypcję zastosowaną przez polskiego tłumacza),bardziej znanego pod oficjalnym tytułem XIV Dalajlamy Tybetu. Książka ma bardzo ciekawą koncepcję, gdyż powstała ona w oparciu o szereg rozmów, które autor odbył z czcigodnym przywódcą duchowym Tybetańczyków na przestrzeni kilku lat. Pozwala to na bardzo interesujące zderzenie opinii i interpretacji dotyczących tych samych wydarzeń historycznych. Warto bowiem podkreślić, że Thomas Laird jest przedstawicielem zachodniego sposobu myślenia oraz podejścia do historii, które jest nieraz diametralnie różne od zapatrywań Dalajlamy. Podczas lektury książki wielokrotnie można się o tym przekonać. Myślę, że to zderzenie światopoglądów daje bardzo ciekawy efekt w postaci pełniejszego zrozumienia nieraz bardzo pogmatwanej historii Tybetu. W rzeczy samej, Tybet to tajemnicze i egzotyczne miejsce, która dla człowieka Zachodu kojarzy się głównie z mnichami i buddyzmem. No i oczywiście z Himalajami. Jest to skojarzenie jak najbardziej trafne, gdyż sami Tybetańczycy zdają się rozpoczynać narrację o własnej przeszłości od pojawienia się buddyzmu na terenie Wyżyny Tybetańskiej. Tu warto dodać, że książka zawiera wiele terminów i odniesień do buddyzmu, a więc wcześniejsze poznanie przynajmniej w zarysie tej religii (inkarnacja, pustka, dharma itp.) znacząco pomaga w lekturze. Nie jest to jednak warunek niezbędny, bo autor zadbał o to, aby cała warstwa dotycząca zawiłości buddyzmu nie przesłaniała głównego tematu książki. Praca poświęcona Tybetowi siłą rzeczy musi zawierać także informację o krajach ościennych, głównie o Mongolii oraz Chinach. Dla większości ludzi, także z wykształceniem historycznym, obszar na pograniczu tych trzech regionów jest niczym „czarna dziura”. Książka Lairda z pewnością pozwoli choć trochę wypełnić ją wiedzą, co zaowocuje pełniejszym zrozumieniem współczesnej sytuacji politycznej i społecznej na tych terenach. Ale wracając na chwilę jeszcze do skojarzeń dotyczących Tybetu. Otóż mało kto wie, że kraj ten miał swój okres imperialny, gdy bardzo skutecznie rywalizował z potęgą sąsiednich Chin. Ot, taka ciekawostka. Jeśli chodzi o samą postać Dalajlamy, która wyłania się z „Opowieści o Tybecie”, to stanowi ona idealne podsumowanie historii całego Tybetu, który niejako zawsze był zawieszony między materialną częścią rzeczywistości i jednocześnie mocno dążył do duchowej perfekcji w studiowaniu buddyzmu. Dalajlama łączy w sobie tę sprzeczność. Zafascynowany zdobyczami współczesnej nauki, techniki oraz zachodniego sposobu myślenia, stara się mimo wszystko połączyć je z duchową spuścizną Tybetu. Powstała w ten sposób interpretacja to ciekawy i oryginalny komentarz do współczesności, choć nie należy ukrywać, że czasami dość trudny do pełnego zrozumienia dla przedstawicieli naszego kręgu kulturowego. Mimo to warto zagłębić się w opowieść o Tybecie i dać się przenieść do zupełnie innej rzeczywistości – do świata setek klasztorów i tysięcy mnichów, których jedynym życiowym celem jest realizacja wielkiego planu Buddy. Na naszych oczach niejako obecnie toczy się walka, w której nowoczesność zderza się ze starożytną duchowością. Rodzi to nowe problemy i nowe wyzwania. Warto poczytać, co na ten temat ma do powiedzenia Dalajlama, prawdopodobnie jeden z najbardziej uduchowionych ludzi na świecie. Mądra lektura poszerzająca horyzonty. Jeszcze krótka uwaga do polskiego wydania książki, które estetycznie jest bardzo ładnie wykonane, ale naprawdę ciężko mi zrozumieć przyjęty sposób zredagowania przypisów, które odkryłem dopiero po przeczytaniu całej książki. Może to moje gapiostwo, ale w tekście właściwym nie ma absolutnie żadnych informacji odsyłających do przypisu. A tych jest naprawdę całkiem sporo, często z dodatkowymi informacjami. Sam system przypisów polega na tym, że podane są numery stron oraz początki zdań do których odnosi się dany przypis, po czym następuje właściwa treść od autora. Zdania te oczywiście trzeba sobie odszukać w tekście, bo, jak już wspomniałem, nie są one w żadne sposób oznaczone. Niezrozumiałe i uciążliwe rozwiązanie, żeby nie powiedzieć mocniej – karygodne.