Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Polska chemiczka i historyczka chemii.
Studia chemiczne na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii (ówczesnym) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ukończyła w 1964 i podjęła pracę naukowo-dydaktyczną w katedrze Chemii Stosowanej , kierowanej prezez nieorganika, prof. Maksymiliana Kranza (1908-1989). Prowadziła badania nad właściwościami aktywnych napełniaczy stosowanych w przemyśle gumowym. Zaowocowało to praca doktorską i uzyskaniem stopnia doktora nauk chemicznych w 1972 na Wydziale Chemii UAM. Po emerytowaniu prof. Kranza, jego pracownia włączona została do Zakładu Chemii Metaloorganicznej, kierowanego przez prof. Bogdana Marcińca, wybitnego badacza chemii krzemu. W tym czasie skrystalizowały się zainteresowania dr W. Bergandy problematyką naukową dydaktyki chemii oraz historią chemii. W 1982 przeszła do Zakładu Dydaktyki Chemii, kierowanego przez prof. Andrzeja Burewicza, jako starszy wykładowca. Z entuzjazmem podjęła wyzwania dydaktyczne, pogłębiając wiedzę z zakresu dydaktyki ogólnej i dydaktyki chemii, rozwijając także swoje zainteresowania badawcze w dziedzinie historii chemii. Dla studentów chemii w ramach kierunku nauczycielskiego, prowadziła różnorakie kursowe zajęcia z dydaktyki chemii, wśród nich także wykład z historii chemii. Biorąc udział, jako członek zespołów organizacyjnych oraz czynny uczestnik w konferencjach naukowych organizowanych przez prof. A. Burewicza dla środowiska dydaktyków polskich i nauczycieli chemii, pogłębiała swoja wiedzę w zakresie badań dotyczących problematyki nowoczesnej dydaktyki chemii, w której historyczna spuścizna osiągnięć chemii zarówno europejskiej, jak polskiej, odzyskiwała wówczas istotne miejsce w nauczaniu chemii. Polskie środowisko historyków chemii, pod auspicjami wybitnych chemików: prof. Wajdy z Uniwersytetu Wrocławskiego i prof. Romana Mierzeckiego z Uniwersytetu Warszawskiego, patronowało wielu cennym wydarzeniom naukowym poświęconym tej domenie badawczej. Dr Bergandy, która prof. R. Mierzeckiego uważa za swojego mistrza w zakresie historii chemii, brała czynny udział w karpackich Szkołach Historii Chemii (lata 80. XX w.),które stanowiły dla niej prawdziwą szkołę nowoczesnego myślenia nad problematyką przeszłości chemii. Podobnie wielką wartość inspirującą i poznawczą stanowiły warszawskie spotkania (lata 90.) w ramach Komitetu Historii Nauk Ścisłych Polskiej Akademii Nauk, kierowanego przez prof. Irenę Stasiewicz-Jasiukową. Skrystalizowały się wtedy główne zainteresowania dr Bergandy dotyczące kierowanego do studentów i nauczycieli chemii przekazu dydaktycznego na temat historycznych i współczesnych zagadnień oraz rozwoju paradygmatów metodologicznych, stanowiących podstawę nauczania chemii na różnych poziomach edukacyjnych. Jej szczegółowe osobiste badawcze rozpoznania obszaru historii chemii skupiły się na historii prawa okresowości, tworzenia podstaw, potwierdzenia mechanizmów teoretycznych i wreszcie percepcji tej doktryny w dydaktyce chemii. Drugi obszar jej zainteresowań dotyczy historii badań chemicznych środowiska. Wyniki badań prezentowane były w artykułach oraz wystąpieniach konferencyjnych; wraz z prawie dwudziestoletnim wówczas doświadczeniem bezpośredniej recepcji przez słuchaczy wykładów, stworzyły bazę do opracowania podręcznika akademickiego „Od alchemii do chemii kwantowej", wydanego w końcu 1998 przez Wydawnictwo Naukowe UAM (nagroda Ateny w 1999). Książka zawiera obszerny rozdział poświęcony historii nauczania chemii i nauk przyrodniczych na ziemiach polskich od średniowiecza do czasów najnowszych, sięgając po mniej znane fakty; referuje np. stan badań nad postacią i dziełem księdza Józefa Rogalińskiego, rektora Kolegium Jezuickiego w Poznaniu, autora pierwszego polskiego podręcznika nauk ścisłych i przyrodniczych („Opisanie skutków rzeczy pod zmysły podpadających", wyd. w Poznaniu w 1764). W podręczniku „Dydaktyka chemii", wydanym pod kierunkiem A. Burewicza i H. Gulińskiej (1993 i 2002, Wyd. Nauk. UAM),W. Bergandy pomieściła obszerny szkic dotyczący historii dydaktyki i nauczania chemii na ziemiach polskich z biogramami wszystkich zasłużonych dydaktyków polskich). W latach 90. dr Bergandy przez kilka kadencji pełniła funkcję sekretarza Sekcji Dydaktyki i Historii Chemii Polskiego Towarzystwa Chemicznego, kierowanej przez prof. A. Burewicza, co dało jej możliwość współudziału w pracach tej organizacji skupiającej środowisko chemików polskich.
Zainspirowana przez prof. Stefana Lisa (UAM),wówczas przewodniczącego Oddziału Poznańskiego PTCh, na osiemdziesięciolecie jego powołania, dr Bergandy przygotowała opracowanie „Dzieje Oddziału Poznańskiego PTCh", z historią Oddziału i spisami jego członków od 1921, czyli momentu utworzenia tego Oddziału w nowopowstałym Uniwersytecie Poznańskim. Jako admiratorka i popularyzatorka postaci i dokonań Marii Skłodowskiej-Curie, ceni sobie szczególnie Medal PTCh z wizerunkiem tej Uczonej, którym została uhonorowana. W współpracy z dziekanem Wydziału Chemii, prof. Henrykiem Koroniakiem, dr W. Bergandy przygotowała „Dzieje chemii na Uniwersytecie Poznańskim", poszerzone o szeroki wstęp historyczny, omawiający początki i rozwój nauczania chemii w Poznaniu, ale przede wszystkim omawiający akademickie tradycje badań i nauczania chemii, od Kolegium Jezuickiego i szkół powołanych przez Komisję Edukacji Narodowej w XVIIII w., poprzez „organicznikowskie" działania przyrodników poznańskich w XIX w. , do tworzenia katedr chemicznych w nowopowstałym po odzyskaniu niepodległości Uniwersytecie Poznańskim (1919). Tradycja lat 20. i 30., lata powojenne i współczesność, znalazły swoje uzupełnienie w biogramach wybitnych postaci w panteonie chemików poznańskich, a także, co bardzo jest doceniane przez wielką rzeszę absolwentów poznańskiej chemii uniwersyteckiej – imiennych listach absolutoryjnych (Wyd. Wydział Chemii UAM, 2001 oraz 2003). Po zakończeniu pracy naukowo-dydaktycznej (1999),dr Bergandy rozwija swoje pasje popularyzatorskie dotyczące nauk przyrodniczych, a zwłaszcza chemii, w postaci serii wykładów na tematy związane z badaniami chemicznymi środowiska, w tym dla Naukowego Koła Chemików, studentów chemii. Przez kilka lat kontynuowała wykłady z historii chemii na Studium Podyplomowego dla Nauczycieli organizowanego przez Zakład Metodologii Nauczania Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie przez dr Zofię Kluz i dr Michała Pózniczka. Jako posiadający pewne doświadczenie „redaktor" gazet konferencyjnych tworzyła ten magazyn dla uczestników 10 kolejnych Szkół Dydaktyki Chemii (od Kiekrza do Suchej Beskidzkiej). Praca ta stanowi dla niej szczególnie miło wspominane doświadczenia, do których zalicza rozmowy-wywiady z wybitnymi uczonymi – Goścmi Honorowymi kolejnych Szkół. Takim niezapomnianym spotkaniem była np. rozmowa z prof. Adamem Bielańskim, z którego podręcznikiem rozpoczynaliśmy swoją przygodę akademicką z chemią... Kolejnym ważnym forum dla popularyzatorskiej pasji dr Bergandy stało się audytorium słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Poznaniu, które zaprosiło ją do wygłoszenia serii wykładów na temat chemicznego stanu środowiska naturalnego, a także dokonań Marii Skłodowskiej-Curie. Ulubione przez słuchaczy UTW są wystąpienia o charakterze kulturowo-antropologicznym, poświęcone znaczeniu rozmaitych aspektów działania chemicznego człowieka w rozwoju cywilizacji, gdzie dr Bergandy sięga do historii chemii.
Obecnie jest zaangażowana także w działalność Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Narodowego w Poznaniu, w którym obecnie sprawuje funkcję prezesa 3. kadencję. Spełnia swoje zainteresowanie historią sztuki, którą pogłębia także w formie studiów. I na tym polu realizuje swoją potrzebę popularyzowania osiągnięć chemii w kontekście historii sztuki (np. historia odkrycia porcelany, znaczenie rozwoju syntezy barwników organicznych w XIX w. dla malarstwa tego okresu, lub nowych materiałów zdobniczych w okresie secesji). Dla podkreślenia wielkiego jubileuszu muzealnictwa wielkopolskiego (które dzięki działalności Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i zbiorom „pamiątek starożytnych" gromadzonych przez pasjonatów i miłośników, 150 lat temu otwarło pierwsze muzeum w Poznaniu),przygotowała wraz z zespołem jubileuszową książkę „Nie sobie, lecz następcom" (TPMNP, Poznań 2012).
Czuje się nadal historykiem chemii, jak dydaktykiem chemii. Przede wszystkim jednak zachowuje przekonanie o znaczeniu społecznego poszerzania wiedzy przyrodniczej (choć zwracając uwagę coraz bardziej na aspekty kulturowe i humanistyczne tej wiedzy),mając nadzieję, że spełnia w ten sposób swoje powołanie duchowe i wielką admirację dla nauk przyrodniczych.http://zdch.amu.edu.pl/index.php/pracownicy/pracownicy-emerytowani/item/44-wrocislawa-bergandy