Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Są powieści, które trudno ocenić, stosując zwykle kryteria literackie. Ich wartość bowiem polega na czym innym: mimo, że nie mają charakteru dokumentującego (nie są wspomnieniami czy wyborem tekstów źródłowych),to są sugestywnym świadectwem epoki. "Dumki znad Styru" Romana Niestnego są właśnie taką powieścią. Obraz Wołynia lat 30.-40. ubiegłego wieku z jego mozaiką etniczną i religijną, z tlącym się gdzieś głęboko konfliktem Polaków i Ukraińców, który wyleje się w krwawą rzeź wołyńską - to wszystko jest w powieści Nieistnego. Postać Polinara Saczko, Ukraińca, który poszukuje swojej tożsamości i chce dostosować się do zmieniającej się rzeczywistości politycznej może nie jest literacko skonstruowana idealnie, lecz jest przekonująca i wiarygodna. Oczywiście, Nieistny nie jest Szołochowem (chociaz obaj posłużyli się tą samą metodą pisarską),który z życia Kozaków dońskich utkał fantastyczny obraz, uhonorowany literacką Nagrodą Nobla. Lecz powieść jest ewidentnie niedoceniona i niesłusznie minęła bez echa. Szkoda, że wydawnictwo nie opatrzyło książki chociaż krótką notką o Autorze.