Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Co podobało mi się w debiutanckiej powieści Olgi Dziedzic? Tytuł – zaczerpnięty z wiersza Haliny Poświatowskiej. W życiu Mikołaja zdarzyła się tragedia. Co nią było? Nie wiemy, możemy jedynie spekulować (prawdopodobnie z pozytywnymi wynikami). Znamy jednak jej opłakane skutki – rozdzierającą rozpacz, zagłuszaną przez litry alkoholu. Dopiero interwencja ukochanego dziadka pozwala mu otrząsnąć się z szoku i rozpocząć swoje życie na nowo, z dala od Londynu i wszelkich związanych z nim wspomnień. Oddany pracy naukowej zapomina o sferze uczuciowej do czasu, gdy spotyka uroczą i pociągającą Julię – początkującą pisarkę o ogromnych aspiracjach. Zafascynowana Mikołajem kobieta przeczuwa, że za fasadą normalnego życia kryje się mroczna tajemnica, zbyt ciekawa, by można było się jej oprzeć. Olga Dziedzic jest dla mnie osobą prawie anonimową, jednak dzięki koleżance z redakcji miałam możliwość zapoznać się z jej nagrodzonym opowiadaniem, które ukazało się w "Chimerze". Nie spodobał mi się styl autorki, lecz zamysł samego tekstu był interesujący. Plusem krótkiej formy okazał się także brak napuszonego, egzaltowanego języka i całkowicie nieżyciowych dialogów, których niestety nie zabrakło w powieściowym debiucie pani Dziedzic. "Noc rośnie we mnie" ma jednak swojego skromnego plusa i to właśnie od niego należy rozpocząć. Tak samo, jak w przypadku krótkiego opowiadania, które ukazało się na łamach "Chimery", tak i tu autorce w sukurs przychodzi zamysł fabularny. Powieść Dziedzic jest bowiem swojego rodzaju książką w książce, o czym możemy się przekonać dzięki krótkiej notce od „autorki” – Julii Lipińskiej, bohaterki i jednocześnie twórczyni. Spojrzenie przez ten pryzmat otwiera przed czytelnikiem nowe interpretacje, wzbogaca samą lekturę. Brakowało mi jednak autotematyzmu, który w pewnym sensie obiecuje nam autorka. Obecność samej pisarki, prócz jej uczestniczenia w fabule, była raczej nikła. Spodziewałam się strumienia świadomości, ukazania procesu powstania czy chociażby wtrąceń samej autorki. Być może spodziewałam się zbyt wiele po niewprawnym odczytaniu intencji, a może autorka nie do końca sprawnie te intencje wyraziła. "Pałuba" Irzykowskiego to nie była, jednak sama myśl niewątpliwie wzbogaciła tę powieść. Na tym niestety wszelkie zalety utworu się kończą. Reszta rozczarowuje – począwszy od kreacji bohaterów, zarówno pierwszo- jak i drugoplanowych, przez narrację a skończywszy na fatalnych dialogach. Główny bohater jest słabeuszem, pozbawionym kręgosłupa mężczyzną, który nie ma odwagi wziąć życie za łeb i trochę nim potrząsnąć. Jednak autorka usilnie próbuje nam ukazać Mikołaja jako ofiarę – tragedii, machinacji szatańskiej kobiety, wreszcie własnych błędów. Ciągle ukazuje nam bohatera na skraju zmysłów, szamoczącego się i przewrażliwionego oczekując współczucia lub choćby zrozumienia. Trudno jednak zrozumieć bohatera niepełnego, ukazanego tylko z jednej strony. To samo tyczy się Julii, choć tę kreację staram się usprawiedliwiać owym autotematyzmem, o którym wspominałam wcześniej. Zdolna, piękna, podniecająca, szalona, samotna, oddana sztuce do granic możliwości – Julia autorka, opisująca siebie jako Julię bohaterkę, ma wyraźny przerost ego. Jeśli postaci te wzbudzają jakiekolwiek emocje, są to raczej emocje negatywne. Jednak nie złość, lecz politowanie. Na dialogach, najbardziej denerwującym mnie elemencie tej powieści, pragnę zakończyć. Jeśli utwory literackie budowane są na zasadzie mimesis (a wszyscy wiemy, że tak właśnie jest),to siłą rzeczy dialogi również mają być częścią twórczego naśladowania rzeczywistości. Zadajmy więc sobie pytanie – kto w dzisiejszych czasach mówi do siebie w kłótni „Jak śmiesz”? Owszem, nikt. I rest my case. "Noc rośnie we mnie" była nieciekawym doświadczeniem, o którym mam zamiar szybko zapomnieć. A jeśli kiedyś usłyszę o najnowszej powieści Olgi Dziedzic, nie sięgnę po nią - bez wahania.