Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Powieść Zośka i Parasol jest kontynuacją Kamieni na Szaniec Aleksandra Kamińskiego. Opowiada losy dwóch tytułowych batalionów. Autor napisał książkę stanowiącą relację z prawdziwych wydarzeń rozgrywających się po śmierci Alka, Rudego i Zośki - bohaterów Kamieni na Szaniec. Podwaliny pod tę powieść stanowią zapiski Jana Rodowicza - Anody, jednego z nielicznych, któremu udało się przeżyć powstanie. Niestety zginął zamordowany przez UB w 1949 roku. Kamiński chciał ukazać młodych Polaków walczących o niepodległość swojej ojczyzny. Niestety z tysięcy anonimowych bohaterów w książce mógł opisać losy co najwyżej kilkunastu. I tak oto mamy: Andrzeja Romockiego - Morro, Jerzego Zbrowskiego - Jeremiego, Jana Romockiego - Bonawenture, Bronisława Pietraszewicza - Lota, Jana Wuttke - Czarnego Jasia, Mirosława Cieplaka - Giewonta, Jana Rodowicza - Anodę, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Należeli oni najpierw do harcerstwa, a po wybuchu wojny do Szarych Szeregów i Grup Szturmowych. Batalion Zośka miał się zajmować dywersją, a kompania wydzielona z tego batalionu, późniejszy Parasol, walką z gestapo.

Forma Zośki i Parasola zbliżona jest do dokumentu, przez co początkowo czyta się tę powieść z pewną trudnością. Ciekawsze fragmenty przeplatają się z nieco bardziej nużącymi. Wystarczy jednak przyzwyczaić się do tego stylu, wczuć w historię, aby już drugą połowę powieści pochłonąć momentalnie. Kamiński przedstawia nam losy młodych ludzi - bohaterów w czasie wojny. Ukazuje ich w zwyczajnych, prozaicznych sytuacjach. Przedstawia ich spory ideowe, dyskusje, urazy osobiste, zebrania towarzyskie oraz nauki w tajnych szkołach. Codzienne życie przeplata się z działalnością dywersyjną. Nie licząc działań powstańczych w książce mamy dokładnie opisane udane zamachy na Bruckla, znienawidzonego Kutcherę, oraz nieudane na Hanha, Stammana i Koppego w Krakowie. Do tego dochodzą akcje dywersyjne takie jak: niszczenie torów, mostów, pociągów, budynków, odbijanie więźniów. Kamiński mocno zagłębia się w tę historię, bogato opisuje żmudne przygotowania do akcji, obserwacje, zdobywanie broni, samochodów, pieniędzy, lekarstw. Niestety książka skupia się nie tylko chwilach nielicznych zwycięstw, ukazuje także momenty porażki, śmierć młodych ludzi, którzy niekiedy świadomie oddawali życie za przyjaciół, za Ojczyznę. Tym większe wrażenie robi to na czytelniku. Najcenniejsze w Grupach Szturmowych było oddanie sprawie, oddanie kolegom. Każdy z nich miał świadomość, że prawdopodobnie nie dożyje końca wojny. Istotne było aby zginąć w walce, z bronią w ręku, żeby ta śmierć nie poszła na marne. Jak pisze w liście do swojego ojca Czarny Jaś:

To prawda, jesteśmy jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec. Ale rzucane nie w nicość, nie na zmarnowanie. Jeden przy drugim twardo stoją, trzymając się razem. Jak cegła przy cegle. Wznoszone są mury wielkiego domu. To nic, gdy przyjdzie być martwą, nieruchomą cegła tego domu. Byle dom był wielki i piękny.

Co mi najbardziej spodobało się w książce, to ukazanie podejścia tych młodych ludzi do wojny, do odbierania życia innym ludziom. Kamiński przedstawia rozterki jakie targają nimi w momencie otrzymania rozkazu wykonania egzekucji. Szczególnie chodzi o wykonanie wyroków na cywilach - Polakach, którzy sprzedali się zaborcy, ale mimo wszystko nadal Polakach. Wydaje mi się, że jest to dowód na to, iż nie zatracili oni swojego człowieczeństwa, nie stali się tacy jak okupant. Najlepiej to, co czuli ci młodzi ludzie przedstawi nam fragment Modlitwy Bonawentury - Wyznanie Wiary Grup Szturmowych:

Od rezygnacji w dobie klęski,
Lecz i od pychy w dzień zwycięski,
Od krzywd - lecz i od zemsty za nie
Uchroń nas Panie.
Uchroń od zła i nienawiści.
Niechaj się odwet nas nie ziści.
Na przebaczenie im przeczyste
Wlej moc w nas, Chryste.

Warto zapoznać się z tą pozycją, mimo iż nie jest najłatwiejsza w odbiorze. Trudno doszukiwać się tu rozrywki, to raczej hołd oddany poległym młodym bohaterom, którzy oddali życie za to, byśmy żyli w wolnej Ojczyźnie. Kamiński nie pozwala o nich zapomnieć, a my powinniśmy pamiętać. Tyle możemy zrobić dla nich za ich poświęcenie.

Zapraszam także na ksiazkapodreka.blogspot.com

Powieść Zośka i Parasol jest kontynuacją Kamieni na Szaniec Aleksandra Kamińskiego. Opowiada losy dwóch tytułowych batalionów. Autor napisał książkę stanowiącą relację z prawdziwych wydarzeń rozgrywających się po śmierci Alka, Rudego i Zośki - bohaterów Kamieni na Szaniec. Podwaliny pod tę powieść stanowią zapiski Jana Rodowicza - Anody, jednego z nielicznych, któremu udało...