Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Po tym jak w lutym tego roku w końcu przeczytałam "Rebekę" postanowiłam, że sięgnę po więcej tekstów du Maurier. Piękny (choć może nieco przesadnie "barokowy") styl, atmosfera niepokoju, psychologiczna głębia postaci (to jak wnikliwie przedstawiła wpływ presji społecznej na postrzeganie rzeczywistości i proces decyzyjny jednostki!), niejednoznaczności i niedopowiedzenia, którymi przesiąknięta jest ta powieść, bardzo zadziałały na moją wyobraźnię i rozbudziły apetyt na więcej. Kurczę to się po prostu dobrze czytało i to mimo, że znałam główny twist fabularny (oglądałam ekranizację Hitchcocka z 1940), bo akcenty były na tyle rewelacyjnie rozłożone, a sama pisarka tak sprytnie grała suspensem, że przez tekst się dosłownie płynęło.

No i tak rozochocona leciałam dalej. Przeczytałam "Kozła ofiarnego", zbiór opowiadań i teraz "Moją kuzynkę Rachelę". I to nie jest tak, że to są złe teksty. Właściwie mają wszystkie elementy, którymi du Maurier mnie urzekła, tylko kurczę w "Rebece" zostały one po prostu najlepiej zrealizowane. Każda kolejna książka była już tylko... ok. I niestety w "Mojej kuzynce Racheli" najbardziej odczułam to, że dostałam kolejny poprawnie napisany tekst, bez absolutnie żadnych fajerwerków. Momentami powieść mnie wręcz nużyła, a całość wypadła bardzo płasko i mdło (mimo grania niejednoznacznościami fabularnymi i bogatą symboliką). Nie ukrywam też, że bycie cały czas w głowie Filipa było niesłychanie irytujące. Co jest na tyle ciekawe du Maurier bardzo dobrze sportretowała wychuchanego i trzymanego pod kloszem bogatego młodzika (podobnie jak w "Rebece" naiwną bohaterkę wychodzącą za starszego i zamożniejszego od siebie mężczyznę) i to jak sytuacje w których się znalazł wpływały na jego rozwój emocjonalny i społeczny, ale czytanie jego wywodów i przemyśleń, jakkolwiek bardzo wiarygodnych w kontekście tej postaci i tak doprowadzało mnie do szewskiej pasji. No biłabym kapciem gówniarza.

Zostawiając jednak negatywny stosunek do narratora, smutno mi po prostu, że nie mogę odnaleźć w kolejnych tekstach du Maurier tej iskierki, która była w "Rebece" i która mnie tak urzekła. Będę jednak szukać dalej, bo mimo wszystko jej powieści mają swój urok i hipnotyzującą atmosferę. Nie za każdym razem literatura musi rzucać na kolana i zachwycać. Czasem może być intrygująca, ale ostatecznie po prostu ok.

Po tym jak w lutym tego roku w końcu przeczytałam "Rebekę" postanowiłam, że sięgnę po więcej tekstów du Maurier. Piękny (choć może nieco przesadnie "barokowy") styl, atmosfera niepokoju, psychologiczna głębia postaci (to jak wnikliwie przedstawiła wpływ presji społeczne...

Rozwiń Zwiń

Po „Normalnych ludziach” nie miałam ochoty sięgać po cokolwiek innego Sally Rooney, jednocześnie trafiłam na wiele opinii, że „Rozmowy z przyjaciółmi” są dużo lepsze, więc ostatecznie się przemogłam. I fakt debiut prozatorski miała lepszy (choć niewiele imho), jednocześnie mam dziwne wrażenie, że te dwa tytuły to tak naprawdę jedna i ta sama książka, z pewnymi zmianami kosmetycznymi. Tak fabuła jest inna, ale w moim odczuciu autorka korzysta w obu historiach z podobnych motywów i schematów, tylko nieco inaczej rozegranych i zaakcentowanych (choć niektóre sceny dosłownie się powtarzają). I nie chodzi mi o to, że widać jakąś myśl przewodnią czy ulubione tematy, które łączą różne książki danej pisarki, bo to jest naturalne, mam po prostu wrażenie, że „Normalni ludzie” i „Rozmowy z przyjaciółmi” to są dwie wersje wywodzące się z tego samego pomysłu na powieść.

Otwarcie też przyznam, że mi chyba coś w pisarstwie Rooney umyka. Ogólnie warsztatowo nie jest źle (jednocześnie nie uważam, żeby była aż tak rewelacyjną literatką, jak sądzą co niektórzy), ale mam olbrzymi problem z tym jak pisze swoich bohaterów. Ja naprawdę lubię dostawać postacie, które ciężko lubić. Nie mam najmniejszego problemu ze śledzeniem losów bohaterów niedoskonałych i zagubionych, którzy nawet na końcu swojej drogi nic się nie uczą, bo literacko to jest coś co można rewelacyjnie ograć i tyle dzięki nim opowiedzieć. Niestety po kartach powieści Rooney biegają jakieś karykatury. Czytam o nudnych jak flaki z olejem perypetiach pretensjonalnych, niedojrzałych i mających ewidentne problemy z komunikacją nowobogackich buców i cały czas zastanawiam się: po co? Że to niby wnikliwe ukazanie psychiki pokolenia 20-30 latków? Złożoności (a może miałkości) relacji w które wchodzą? Komentarz społeczny, a może satyra? Dla mnie właściwie nic, bo nic tu porządnie nie wybrzmiewa. Wszystko takie to syntetyczne, fałszywie autoironiczne, płaskie i przez to żadne. Co najśmieszniejsze dużo tematów, które Sally podejmuje w swoich powieściach to coś co teoretycznie powinno ze mną super rezonować. Począwszy od traum (i ogólnie zaburzeń psychicznych), różnic klasowych, poprzez trudności w budowaniu relacji, samotności, autodestrukcyjnych zachowaniach na emocjonalnej wiwisekcji kończąc, tylko u niej wszystko jest płytkie i traktowane po prostu jak rekwizyt – żeby tylko wrzucić w fabułę, by nadać jej sztucznej głębi.

Na koniec powieści narratorka twierdzi, że „niektóre rzeczy trzeba przeżyć, zanim się je zrozumie. Nie zawsze można przyjąć perspektywę analityczną.” - emocjonalnie się w to wszystko nie zaangażowałam, czyli nie przeżyłam i może dlatego nie rozumiem. I to była moja ostatnia próba zrozumienia. Ja po prostu nie jestem grupą docelową tych książek. Nauczę się z tym żyć.

Po „Normalnych ludziach” nie miałam ochoty sięgać po cokolwiek innego Sally Rooney, jednocześnie trafiłam na wiele opinii, że „Rozmowy z przyjaciółmi” są dużo lepsze, więc ostatecznie się przemogłam. I fakt debiut prozatorski miała lepszy (choć niewiele imho), jednocześnie mam dziwne wraże...

Rozwiń Zwiń