Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Są książki, które dwa dni po przeczytaniu ulatują z ciebie. Gubi ci się ich fabuła, uciekają szczegóły – ot, była i zaraz jej nie ma. Uleciały w niepamięć.
Są książki, które karzą na siebie czekać, mają swoje dostojeństwo.
Są i takie, które oceniasz na pierwszy rzut oka uznając je za czytanki do poduszki, za czytanki o niczym.

Jednak tuż koło takich istnieją książki, które osadzają się w tobie. Zasiewają się w tobie, rosną i wiesz, że zostaną. Mają w sobie jakąś głębię, która cię kompletnie pochłania. Jak studnia, do której wpadasz, a która okazuje się być bez dna. Jak „Riku i królestwo bieli” Randy Taguchi, która nie dość, że się ukorzenia, to jeszcze cię zmienia. Już pierwsze strony uświadamiają ci, że gdy ją skończysz czytać, nie będziesz tym samym człowiekiem. Ta powieść porządkuje rozrzucone części w tobie i układa je w obraz. I choć jest to obraz wysublimowany, smutny, osadzony na słonych łzach tragedii i okraszony samotnością, to nie masz nic przeciwko. Godzisz się na niego. Chcesz go pokornie i z należną mu czcią nosić w sobie już na zawsze.

„Riku…” zmienia postrzeganie świata i życia.
Uzmysławiasz sobie, jakim to jesteś szczęściarzem, że masz ciepły dom, że nie jesteś głodny, że trzęsienia ziemi omijają twój kraj, że nie musisz martwić się o awarię w pobliskiej elektrowni atomowej. Twoje życie jest cudem, a cisza, jakiej doświadczasz w bieli śnieżnej u boku drugiego człowieka nie potrzebuje słów, nie potrzebuje szeptu, bo to cisza bogata w treść… To nie ma wartości – to jest bezcenne.

„Riku wciąż jeszcze był dzieckiem, nie miał wyboru, jak tylko pozostać w cieniu dorosłych i czekać na to, jaki obrót przybiorą sprawy. (…) Dziesięcioletni Riku miał w sobie jeszcze odrobinę pogody ducha – wystarczająco, by jak szczeniaczek akceptować wszystko, co go spotykało”. Ale 11 marca 2011 roku wszystko się zmieniło, Riku też. Zaczęły się regulaminy i nakazy, wywózki ludzi z dnia na dzień, pojawiły się obowiązkowe maseczki na twarzach i zagrożenie. Promieniowanie, które nie ma zapachu, a jest. Promieniowanie, które zmieniło świat i nic już nie było takie, jak wcześniej. Riku „nie chciał okazywać, że jest spięty. Ostatnio cały czas czuł napięcie w ramionach, bolała go głowa. (…) Nie wiedzieć kiedy stał się inną osobą”. Bądź dzielny, Riku – usłyszał tajemniczy głos zmarłej mamy, ale zamiast otuchy poczuł okropną samotność. Został z ojcem, lekarzem w nowym domu, w Fukushimie.
Centrum tragedii.
Centrum łez, cierpień i wyrzeczeń.
Centrum niczego, bo wszyscy prawie uciekli, zostawili, co mieli. A Riku? Przyjechał tu z tatą, bo ten dostał nową pracę. Riku zaczął szkołę, ale co to za szkoła, gdy wszystko jest zakazane? Codziennie przeprowadza się dekontaminację, „(…) zbierano warstwę napromieniowanej ziemi, spłukiwano skażone miejsce, zbierano liście z zanieczyszczonych drzew i rożne odpadki”. A że nie było gdzie ich wyrzucić,”(…) pakowano je w plastikowe worki i tymczasowo składowano w mało widocznych miejscach… Ale w końcu i tak trafiały na wysypisko razem ze zwykłymi śmieciami”.

Życie – jakże ono jest trudne, jakże ciężkie, bolące i jakże pełne niczego. I nikogo. Wspomnienia pchają się poza próg domu. Nie chcą odejść, rozprzestrzeniają się, nadciągają następne, aż nie ma już miejsca dla kolejnych. Wszystko wraca. Natłok myśli rozsadza głowę, osłabia ciało, zmienia człowieka. To wszystko potęguje tęsknotę i samotność i odwieczne pytanie, „Dlaczego?”.
Zakończę tu, bo łzy zalewają mi oczy, kapią na papier.
„Riku i królestwo bieli” napisana została uczuciami. I choć czytasz prostą historię chłopca i jego ojca, którzy przenoszą się do Fukushimy, miejsca kataklizmu, z którego wszyscy się ewakuują, to nie możesz przerwać czytania. To jak wejście w gęstą, poranną mgłę, gdy nie znasz drogi, ale idziesz, nie boisz się. Idziesz, bo ufasz, choć nie wiesz komu i dlaczego. Dajesz się prowadzić intuicji drogą pełną bólu, goryczy i niezgody. Poznajesz Riku, patrzysz jego oczami, tęsknisz, spotykasz nowe osoby i zakochujesz się w śnieżnej bieli.

„Napijesz się ze mną kakao?” – pyta Randy Taguchi, „to będzie nasz sekret”.

„Riku…” to powieść, którą czytasz z ołówkiem w ręku. Zakreślasz proste słowa bogate w treść i znaczenie, do których potem wracasz i zbierasz w garść, jak drogocenne drobiazgi. A gdy już skończysz czytać, zamykasz ją, gładzisz okładkę jakbyś oddawał hołd tym postaciom, płaczesz w ciszy, do wnętrza i przytulasz książkę do piersi. I zastygasz bez życia. Tkwisz i … modlisz się za siebie, za innych... Że ty teraz tak... A on, ten Riku z powieści, że on...

Po przeczytaniu czujesz wdzięczność.
Właściwe słowa umykają, nie umiesz z siebie nic wydukać, nic powiedzieć. Każde otwarcie ust nie jest w stanie dobrać odpowiednich słów, które wyrażą piękno „Riku…”.
Cisza...
Słone łzy...
Książka na sercu... i niedopite jeszcze pyszne kakao…

#agaKUSIczyta

Są książki, które dwa dni po przeczytaniu ulatują z ciebie. Gubi ci się ich fabuła, uciekają szczegóły – ot, była i zaraz jej nie ma. Uleciały w niepamięć.
Są książki, które karzą na siebie czekać, mają swoje dostojeństwo.
Są i takie, które oceniasz na pierwszy rzut oka uznając je za czy...

Rozwiń Zwiń

Kuniko Mukoda zginęła w 1981 roku, z czego można by wnioskować, że wszystko to, o czym pisała, dziś jest nieaktualne lub wręcz stanowi przeżytek. Że tamte lata to rozdział dla wielu zamknięty, coś, co było o kimś, kto był. Że teraz jest wszystko inne, że ludzie się zmienili, a świat w przeciągu tych pięćdziesięciu lat nie jest taki, jakim był za życia Kuniko Mukody. Czyżby? - pytam. Może jest tu nieco prawdy, lecz są niuanse, które z rozsypanej ludzkiej codzienności wybrała Kuniko, i z których utkała ponadczasowe historie. Zazdrość, poszukiwanie miłości i bliskości, dotyk czyjejś dłoni, potrzeby i uczucia, które były i są i będą. Podobnie relacje rodzinne, które plączą się częstokroć w sobie tylko wiadome supły. Ludzie samym życiem, nawet prostym i monotonnym piszą własne opowiadania. Nuda też ma swoją głębię, co dostrzega Kuniko Mukoda w tym zbiorze opowiadań. Autorka nie zrobiła nic innego, jak weszła do domów, skryła się pod dachem Sachiko, Motoko, czy Naoko, usiadła pod oknem na niewysokim stołeczku i obserwuje. Patrzy, słucha i milczy. Przed jej oczami toczy się film zatytułowany „Życie”, który rozgrywa się bez przygotowanego wcześniej scenariusza. Brak rozpisanych monologów, brak podziału na sceny, nie ma powtórek ujęć.

Życie, ludzie, emocje – to przeplatany warkocz ludzkiego bytu.

Pióro Kumiko Mukody sprawia, że pozornie proste sprawy okazują się mieć ogromne znaczenie. Autorka pisze o błahych przypadkach, jakie mogą się przydarzyć każdemu z nas, lecz robi to w tak niewiarygodny sposób, że udzielają się one i tobie. Irytuje cię niewierny Kazuo, denerwuje Tsuzuki, z którym spotykasz się raz w miesiącu, rozczula Motoko... W „Kobiecie zza ściany” odnajdziesz cały wachlarz emocji. Tu wręcz od nich buzuje. I nawet, gdy nie widzisz ich w twarzach bohaterów, to nie znaczy, że nie możesz ich pojąć i nie dostrzec na swój indywidualny sposób. One się tlą pod skórą. A „(...) to, że czegoś nie widzisz, albo nie rozumiesz, nie znaczy, że nie możesz tego robić (…) A nawet tym bardziej powinnaś to robić dlatego, że tego nie widzisz i nie rozumiesz”. Bo trzeba mieć odwagę, by walczyć o siebie.
Kuniko Mukoda zastosowała prosty trik – obserwacja ludzi przez dziurkę od klucza. Wystarczy patrzeć i żyć życiem innych i opisywać to. Każda z bohaterek trafia na inną kobietę, często obcą, której życie uzmysławia jej jak płytkie jest jej własne. Własne, grzeczne i ułożone życie nijak się ma w porównaniu z drugą kobietą. Te bohaterki jakby czekały na coś, co się być może wydarzy. A tymczasem za ścianą mieszka ona, jakże inna ode mnie. Obok siostra, która, w przeciwieństwie do mnie, czerpie z życia garściami. Młoda dziewczyna łączy ludzi w pary, podczas gdy obce jest jej uczucie zakochania.
To wszystko jest w „Kobiecie zza ściany”. Tu w prostocie skrywa się uniwersalność, która nie mija wraz z upływającymi latami. I choć nie ma tu akcji i pozornie nic się nie dzieje, to jednak wyczuwasz ogrom emocji, jakie życie serwuje ludziom. Czytasz o ich bezradności, o samotności i o zawieszeniu pomiędzy tym, co się ma, a tym, co można byłoby mieć. Stoisz na rozpostartym moście pomiędzy marzeniem, a rzeczywistością i zatrwożony, zagubiony tkwisz bez ruchu. W którą stronę iść? Co będzie dobre? Nikt ci nie pomoże, decyzję musisz podjąć sam.

„Kobieta zza ściany” Mukody to prawdziwa powieść o zwyczajności.

#agaKUSIczyta

Kuniko Mukoda zginęła w 1981 roku, z czego można by wnioskować, że wszystko to, o czym pisała, dziś jest nieaktualne lub wręcz stanowi przeżytek. Że tamte lata to rozdział dla wielu zamknięty, coś, co było o kimś, kto był. Że teraz jest wszystko inne, że ludzie się zmienili, a świat w prze...

Rozwiń Zwiń

To ksiązka o zagubieniu.
O szukaniu siebie pomiędzy mamą, której się nienawidzi, a ojcem, którym się gardzi. Matka nie potrafi normalności - nie jest stanowcza, nie umie walczyć o swoje, nie umie stawiać na swoim ani przeć na przód mimo wszystko... Rozlazła. Matka taka nie jest ...
Ojciec to nikt.
Ojciec to pokorne zwierzę, które pracuje...
i On, chłopiec na farmie, w Afryce...
On, dorastający, zbuntowany. Obserwator życia u innych i u siebie. Nic mu się nie podoba, wiele za to go mierzi. We własnym domu jest, ale to nie jest miejsce, do którego chce wracać... Chciałby stąd uciec. Gdziekolwiek.
Chciałby tu nie być. A jest.

Autor pisze o sobie, przynajmniej w dużej mierze. A pisze tak, że czytasz niby prosto napisaną powieść, ale po którejś stronie zdajesz sobie sprawę z tragizmu tego wszystko. Czytasz o rodzinie mieszkającej w Afryce (niedaleko Kapsztadu), gdzie nie ma nowoczesności, a ludzie pokornie żyją z dnia na dzień. W szkole nauczyciele biją dzieci, niektórzy z nich wręcz się tym biciem fascynują wyrzucając z siebie frustracje i własną złość. Biją dzieci... a nasz chłopiec boi się tego. Czuje, że gdy zostanie wybrany do bicia, to umrze. Boi się zajęć fizycznych, boi się tego, co chłopcy - jego rówieśnicy - doświadczają. To wszystko go przeraża, a obwinia o to... matkę. Że to jej wina, że nie umie żyć. Że nie umie stawić czoła męskim rzeczom. Że jest w nim jakaś niechciana część jej, a on jej nie chce. Z ojcem czasem trzyma sztamę, zwłaszcza, gdy ten staje po stronie atakującego i naigrawającego się z mamy - wtedy mu wtóruje. Jednak sam ojciec go niejako odraża. Pozostaje w cieniu, a przecież inni ojcowie tacy nie są. Nawet matka jest dziwna. Nie taka, jak inne. Nie taka, jaka powinna być.

Wiele momentów z tej powieści zapada w pamięć. Czasem wręcz dziwisz, że w zasadzie są trywialne, jednak coś w słowach Coetzee jest takiego, że zapisują się one w tobie. Jak choćby zakup roweru przez matkę. I to, jak się sama uczyła na nim jeździć i jak potem ten rower porzuciła.

Niebywały czas.
Niezwykła powieść.

"Wolałbym, żeby ludzie po prostu przestawali istnieć, znikali zamiast starzeć się i chorować".

To ksiązka o zagubieniu.
O szukaniu siebie pomiędzy mamą, której się nienawidzi, a ojcem, którym się gardzi. Matka nie potrafi normalności - nie jest stanowcza, nie umie walczyć o swoje, nie umie stawiać na swoim ani przeć na przód mimo wszystko... Rozlazła. Matka taka nie jest ...
Ojciec ...

Rozwiń Zwiń