Kiedy Wiola, główna bohaterka „Wilczej rzeki”, na początku 2020 roku, postanawia opuścić wyspę Wight i przenieść się wraz z trzynastoletnią córką Julią do Hastings, nie wie jeszcze, że świat właśnie zaczyna pogrążać się w długotrwałym kryzysie. Wiola chce po prostu coś zmienić, niesie ją instynkt. Jest w trakcie rozstania z Adamem, ojcem dwójki jej dzieci, w tym samym czasie kwitnie jej miłość do Marka, literata mieszkającego w Polsce. Kłopot w tym, że Marek jest żonaty, choć to tylko jeden z wielu powodów trzymających go w ojczyźnie. Z tych powodów relacja Wioli i Marka jest relacją na odległość, uzależnioną od telefonów i czatów.

Przeprowadzka uruchamia korowód nieszczęść. Okazuje się, że rzekomo wynajęte mieszkanie jest niedostępne. To zmusza Wiolę i Julię do męczącej, często upokarzającej tułaczki poprzez kolejne stancje, przypadkowe mieszkania, na domu opieki nad ofiarami przemocy kończąc. W tych wszystkich miejscach bohaterka napotyka niezwykłą grupę wszelkiej maści imigrantów, wykolejeńców, ludzi nie potrafiących, tak jak ona, znaleźć sobie miejsca. Wśród nich wyróżniają się rodacy, których obraz nakreślony przez Grzegorzewską jest szczególnie barwny:

Wielbiciele prozy Wioletty Grzegorzewskiej od razu zorientują się, że główna bohaterka to sama Wiola z głośnych „Guguł” i „Stancji”. Autobiograficzna ciągłość jest wielką siłą tych książek, a kolejne rozdziały perypetii Wioli odsłaniają przed nami szeroki kontekst pewnego życia, które możemy obserwować, co więcej, może nawet je poczuć. Może nie jest to drobiazgowość podobna do tej z „Mojej walki” Karla Ove Knausgårda, ale w zamian dostajemy narrację bardziej poetycką, skondensowaną, uderzającą niespodziewanie i mocno. Tym bardziej dotyka zestawienie słynnego Norwega, dziś milionera, z losem polskiej autorki na emigracji, docenionej przecież przez krytykę, także tą międzynarodową.

Książkę Grzegorzewskiej poleca m.in. Olga Tokarczuk, akcentując jej niepokojący, apokaliptyczny klimat. Jest coś na rzeczy. W „Wilczej rzece” udało się bowiem autorce uchwycić dojmujące poczucie wyczerpania, podczas lektury mamy nieustające wrażenie, że nie tylko tułaczka Wioli jest beznadziejną szarpaniną, ale i my jako gatunek docieramy do końca podróży. To wrażenie potęguje nie tylko opis pobrexitowej Wielkiej Brytanii pełnej pustych domów zamieszkanych dotąd przez wszelkiej maści obcych, ale także ludzie, których napotyka bohaterka. Pogrążeni a marazmie, puści w środku, w większości skupiają się na kilku odruchach przynoszących przyjemność. W pewnym momencie autorka pisze wprost:

Czy taki jest obraz świata złapanego przez pandemię na gorącym uczynku? Zostaje jeszcze miłość. Pokaleczona przez lęk, współczesne media i złudne wrażenie dostępu do niczym nieograniczonego nadmiaru, ale jednak miłość. Niezwykle szczery i bezkompromisowy opis uczucia dwójki dojrzałych ludzi jest jednym z nielicznych światełek w tunelu, które możemy spotkać w „Wilczej rzece”. Nie wiemy jak się potoczyły losy Marka i Wioli. Życie tworzy tę historię na bieżąco. Możemy mieć jedynie nadzieję, że uda nam się o niej przeczytać w kolejnej książce autorki.

Bartek Zdunek

Wioletta Grzegorzewska – pisarka i tłumaczka. Jej zbiór opowiadań Guguły z 2014 roku znalazł się w finale Nagrody Literackiej Nike oraz w finale Nagrody Literackiej Gdynia, a jego tłumaczenie (autorstwa Elizy Marciniak) otrzymało nominację do międzynarodowej Nagrody Bookera. W 2017 roku ukazała się jej powieść „Stancje”, a w 2020 „Dodatkowa dusza”. Mieszka w Wielkiej Brytanii.

Przeczytaj fragment książki „Wilcza rzeka”:

Wilcza rzeka

Issuu is a digital publishing platform that makes it simple to publish magazines, catalogs, newspapers, books, and more online. Easily share your publications and get them in front of Issuu's millions of monthly readers.

Książka „Wilcza rzeka” jest już dostępna w sprzedaży.

Artykuł sponsorowany