Chyba każdy z nas chociaż raz w życiu pomyślał o tym, co by było, gdyby odkrył nieznany ląd albo pożeglował za krawędź świata, gdyby dotarł tam, gdzie do tej pory nie postała ludzka stopa. To, co nieznane, od zawsze przyciągało do siebie ludzi, którzy chcieli to odkryć i poznać. I właśnie takim ludziom i ich osiągnięciom poświęcona jest książka Edwarda Brooke-Hitchinga „Złoty atlas. Największe wyprawy, odkrycia i poszukiwania na mapach”.

Pierwsze, co mnie zachwyciło w tej książce, to jej wydanie. Format większy niż standardowy, twarda oprawa i okładka z tłoczonymi złotymi literami, przedstawiająca mapę świata. Już to skradło moje serce. A środek jest jeszcze lepszy. Nie ma strony, żeby nie zamieszczono na niej jakiegoś zdjęcia albo mapy. I to wszystko w wysokiej jakości, na dobrym papierze. Już samo oglądanie tej książki to czysta przyjemność, ale i jej treść jest naprawdę warta uwagi.

Każdy rozdział to właściwie jedna, może dwie strony – rzadko kiedy zdarza się więcej. W większości są one wypełnione fotografiami, ale tekstu też znalazło się tam sporo. Rozdziały ułożone są chronologicznie, począwszy od czasów starożytnych i pierwszych, dość krótkich wypraw morskich, przez epokę wielkich odkryć geograficznych, aż do współczesności i dotarcia drogą morską na oba bieguny. Za symboliczny koniec tej książki autor traktuje moment, gdy kartografia wyzbywa się estetycznych ozdobników, a staje się nauką i narzędziem do prac badawczych. Jednak opisane wydarzenia to łącznie ponad 4 tysiące lat historii, wypraw, odkryć i przekraczania granic. Każda wyprawa to zapełnienie białego fragmentu na mapie, osiągnięcie nowego punktu, dotarcie tam, gdzie nikt wcześniej nie był. Dzięki tym wszystkim ludziom, których losy nierzadko kończyły się tragicznie (wystarczy przypomnieć chociażby śmierć kapitana Jamesa Cooka na Hawajach), wiemy dzisiaj, gdzie leży Australia i jak wygląda linia brzegowa Afryki czy też gdzie znajduje się Madagaskar.

Chociaż „Złoty atlas” to pozycja popularnonaukowa, to czyta się ją jak najlepszą powieść przygodową. A to wszystko dzięki lekkiemu pióru autora. Książkę czyta się naprawdę szybko i przyjemnie, każdy rozdział to odrębna historia. Rzadko kiedy się one zazębiają, ale wszystkie mają jeden motyw przewodni – ludzką ciekawość świata i chęć parcia do przodu, odkrywania nieznanego. O wielu z nich już wcześniej mówiono na lekcjach w szkole, ale sporo z nich dla laików i osób dopiero zaczynających się interesować tematem odkryć geograficznych będzie stanowić nowość bądź też ciekawe uzupełnienie wiedzy. Edward Brooke-Hitching tworzy lekką i przystępną narrację, przez którą niemal się płynie. I chociaż, jak już wspominałam, ta lektura ma nieść głównie wiedzę, to przedstawiane wydarzenia toczą się wartko. Co ważniejsze, czytelnik nie jest zarzucany toną suchych, encyklopedycznych faktów, przez które ciężko przebrnąć i trudno je spamiętać, a ich czytanie sprawia, że szybko człowiek się męczy przy lekturze.

„Złoty atlas” to godna polecenia i ciekawa książka dla każdego, kto interesuje się odkryciami geograficznymi na przestrzeni lat. Można się z niej dowiedzieć wielu ciekawostek, do tej pory nieznanych ze względu na pobieżne traktowanie tematu na lekcjach historii. Oczywiście pasjonatom i znawcom tematu ta książka niewiele da, ale z drugiej strony to nie jest pozycja stricte naukowa i fachowa. Jej celem jest spopularyzowanie poruszanej tematyki i zainteresowanie nią szerszego grona czytelników. Z czystym sumieniem mogę powiedzieć, że cel udało się osiągnąć, a po ten tytuł śmiało może sięgnąć każdy, kto chce dowiedzieć się czegoś nowego o otaczającym go świecie.

Aleksandra Kujawa