Kto z nas nie lubi bajek czy baśni? Tych na których wychowywaliśmy się w dzieciństwie, które czytano nam do snu lub opowiadano jako przypowiastki ludowe. Dołączając do tego dowolne mitologie, otrzymujemy dość pokaźny zestaw, zbiór poruszający dziecięcą wyobraźnię, budzący sentyment u starszych, gdy wracają wspomnienia.
Ale nie tylko o wartość sentymentalną czy fabularną tu chodzi, a także tą edukacyjną.
Historie, które powoli poszerzały nasze horyzonty, pozwalały odkrywać nowe tematy, wzbudzały zainteresowania czy oswajały niepokoje.
Nadal pozostają aktualne, choć czas odcisnął na nich swoje piętno. Dlatego potrzeba nam tamtych, uwspółcześnionych lub nowych, napisanych całkowicie od podstaw ale z zachowanym przekazem i charakterem dawnych opowieści.
Choć lepiej dopasowanych do czasów i kultury.
,,Księga cmentarna" Neila Gaimana zdaje się idealnie spełniać te wymagania. Choć nie ukrywam, że kupując ją spodziewałem się troszkę innej treści ale ta, którą otrzymałem również przypadła mi do gustu.
Przynajmniej w wielu jej aspektach.
W kontekście bajki. Tekstu kierowanego do osób młodszych, by na spokojnie oswajały się z trudnym tematem śmierci, utraty bliskich. Ta, by zrozumiały, że jest to jakby kwestia, która stanowi naturalny proces funkcjonowania. Nieodzowny element życia, codzienności, faktu że po prostu jesteśmy.
Historia chłopca, któremu jako jedynemu z rodziny udaje się uciec przed mordercą mimo, iż jest dopiero kilkulatkiem i którego (gdy finalnie trafia na lokalny cmentarz) wychowują zmarli.
Przedstawiciele różnych epok, klas społecznych, poglądów na rzeczywistość.
Nie ma między nimi zróżnicowania. Wręcz przeciwnie łączą się, by zapewnić chłopcu wyżywienie, edukację, dom, opiekę na tyle ile tylko potrafią to zrobić.
Doskonałym elementem, jest także imię wybrane dla chłopca - Nikt.
Pozwala to, moim zdaniem bardziej zintegrować się z postacią. Czyni ją uniwersalną. Dając możliwość wczuć się bardziej w fakt, że to my jesteśmy tym chłopcem, a nie to, że czytamy o przygodach kilkuletniego chłopaka wychowywanego przez duchy.
I na tym aspekcie - bajki, należało by poprzestać. Jej przekazu o tolerancji, równości, o tym, iż ludzka śmiertelność stanowi naturalny aspekt i nie jest niczym zaskakującym. Jest po prostu elementem codzienności, który kiedyś się pojawia.
Podobnie jak w animacji ,,Coco", tak samo tu dostajemy tego typu opowieść.
Gdyby jednak rozpatrywać tę książkę szczegółowiej,okiem już bardziej dorosłego czytelnika, to otrzymamy sporo nieścisłości, które powodują iż fabuła kuleje, a przynajmniej staje się niespójna.
Wątki zabicia rodziny Nika, nieustanne poszukiwania jego samego czy połączona z tym część o zakonie/gangu/ grupie Jacków wielu fachów, po prostu są, by coś działo się w opowieści ale pozostają otwarte, niedokończone.
Jak? Kto? Po co? dlaczego?
Brak jakichkolwiek odpowiedzi.
Dziwi też to, gdy Nik poznaje dziewczynkę w jego wieku która należy do świata żywych ona nie widzi jego cmentarnych znajomych. A przecież nigdzie nie ma wzmianki o jakiś super umiejętnościach bohatera w tym temacie czy jego potrzebie wejścia do tego świata np. w celu odszukania zmarłych rodziców.
Podobnie, gdy zapisuje się on do szkoły w miasteczku. Raczej trudno uwierzyć, by kilkuletni chłopiec, który wg. opisów nosił długie niestrzyżone włosy, ubierał się w jakieś całuny i pachniał grobowcem mógł sobie ot tak przyjść samemu do lokalnej szkoły i zapisać się do klasy bez żadnych trudności czy dociekań ze strony nauczycieli.
Dlatego też lepiej rozpatrywać tę książkę w kategoriach opowieści z pewnego rodzaju przekazem, niż regularnej powieści, bo w tej kategorii zdecydowanie daleko jej do ideału.

Kto z nas nie lubi bajek czy baśni? Tych na których wychowywaliśmy się w dzieciństwie, które czytano nam do snu lub opowiadano jako przypowiastki ludowe. Dołączając do tego dowolne mitologie, otrzymujemy dość pokaźny zestaw, zbiór poruszający dziecięcą wyobraźnię, budzący sentyment u starszych, gdy wracają wspomnienia.
Ale nie tylko o wartość sentymentalną czy fabularną tu...