57 / 122 / 52
„Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego” pod redakcją Sylwii Chutnik i Moniki Sznajderman, Czarne – Polin 2023
1. Dlaczego? Spotkania z Książką Biograficzną w ZCDN w Szczecinie. Kupiłam, żeby przeczytać. Na spotkaniu dostałam. To mam dwie. Będzie dla jakiejś miłej osoby.
2. I jak? Dla zainteresowanych. To kilkanaście historii uczestniczek, bojowniczek, bohaterek powstania w getcie warszawskim. Niektóre znałam już wcześniej – np. Mirę, ze „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall (Anielewicz i słynna, tragiczna historia bunkra przy Miłej). Historie innych autorki kolejnych opowieści (zacne nazwiska) rekonstruują, ratują, przypominają. To czasem historie bardziej potencjalne, zapowiadane, rozważane. Tak mogło być. Często powracają znane nam z najsłynniejszych tekstów o getcie motyw i nazwiska (Edelman, bunkier przy Miłej). Bywa, że rozmówcy, źródła informacji sobie przeczą (Mira w obrębie dwóch stron ma wygląd „młodej Polki” i „nie ma dobrego wyglądu”). Oszałamia Niuta – na zdjęciu ma zabawną broszkę w kształcie słonika, w tekście wyrasta na jakąś Judytę z Betulii. Zresztą popełniane przez nią morderstwa są rozgrzeszone słowami profesora Ariego Kruglanskiego: „już nie morderstwo, a walka o godność”. Zresztą historie bohaterek zmieniają się, są zależne od czasów, w których się je opowiada, od kraju, w którym żyją opowiadający… To przykład historii Dorki - widać, że pamięć oparta jest na politycy historycznej. Dorka nikogo nie obchodziła, ważne było dla różnych narratorów, że to kobieta, Żydówka, komunistka. W książce historie te opowiadają kobiety, „Tak, musiało tak być” stwierdziła Sylwia Chutnik. Ale tytuł mógłby być inny. Na przykład Hanka Grupińska wolałaby słowo „obrończynie”, a nie „bojowniczki”, bo to słowo patriarchalne, militarne, stanowczo nieodpowiednie. Herstories – to też podobno już przestarzałe określenie w Stanach Zjednoczonych, co jest związane z odejściem od binarnego postrzegania płci itd.).
3. Dokąd mnie to prowadzi? Organizatorzy spotkania mówili, że konieczne jest poruszanie tych zagadnień w przestrzeni szkolnej, że o pewnych zagadnieniach można mówić, wykorzystując historie bojowniczek. Można. Ale się nie da. Właśnie trafił do społecznych konsultacji projekt nowej podstawy programowej. Lektur zostaje tyle, że hej. Tekst za tekstem, nuda za nudą, na bojowniczki na polskim miejce nie bardzo się znajdzie. Chociaż…

57 / 122 / 52
„Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego” pod redakcją Sylwii Chutnik i Moniki Sznajderman, Czarne – Polin 2023
1. Dlaczego? Spotkania z Książką Biograficzną w ZCDN w Szczecinie. Kupiłam, żeby przeczytać. Na spotkaniu dostałam. To mam dwie. Będzie dla jakiejś miłej osoby.
2. I jak? Dla zainteresowanych. To kilkanaście historii uczestniczek,...