Niebanalna książka wzbogacająca rozeznanie w skomplikowanych relacjach między średniowiecznymi frakcjami w wieloklasowym społeczeństwie. Nie wykluczam takiej możliwości, że autor zrezygnował nawet ze ścisłego trzymania się swojej ideologii, bo zgodnie z poglądami pisarza powinien on bardziej podkreślić znaczenie nierozdrobnionej, nieanarchistycznej władzy centralnej (która powinna opiekować się ludem, a zwłaszcza chronić go przed okrutną dżunglą rynkową), natomiast, moim zdaniem, z narracji wcale to jasno i wyraźnie nie wynika. Idea "komunistycznych chrześcijan" jest w tej książce tylko prywatną opinią dwóch postaci, a nie jakimś głównym przekazem. Szkoda, że autor nie zwrócił większej uwagi na tendencje do najemniczego charakteru działalności głównego bohatera. Klaus, w miarę jak obrastał w coraz większą sławę, to nie utożsamiał się już tylko z udręczonym ludem ale też łączył siły z wybranymi grupami arystokratów i radców miejskich. W pewnym momencie nawet duchowieństwo pokropiło armaty pirackie wodą święconą, gdy bohater wypływał z portu w Wismarze. Zastanawiające jest to, że autor nie skomentował tego płynnego przejścia w sojuszach.
Według mnie taką gmatwaninę chaotycznych relacji (zwłaszcza plątaninę kruchych sojuszów taktycznych) trudno przełożyć na jakąkolwiek spójną ideologię prawdziwie komunistyczną. Możliwe też, że z tego chaosu, za pomocą wyobraźni i czasu, można wydobyć dowolną ideologię i narrację.
Dlatego nie doszukałem się w tej opowieści żadnej konkretnej indoktrynacji. Znacznie bardziej gruboskórną (i niepatyczkującą się z poczuciem estetyki) indoktrynację kapitalistyczną można znaleźć w obecnej literaturze w XXI wieku.

Niebanalna książka wzbogacająca rozeznanie w skomplikowanych relacjach między średniowiecznymi frakcjami w wieloklasowym społeczeństwie. Nie wykluczam takiej możliwości, że autor zrezygnował nawet ze ścisłego trzymania się swojej ideologii, bo zgodnie z poglądami pisarza powinien on bardziej podkreślić znaczenie nierozdrobnionej, nieanarchistycznej władzy centralnej (która...