Znowu trudne tematy rozliczeń z przeszłością. Te nieszczęsne ziemie, na których nikt nigdy nie był u siebie. Czy to Prusy, czy Tysiącletnia Rzesza, czy Rzeczpospolita może. Ten to Niemiec, tamten Kaszub, za płotem Polak, a na rozstajach zapewne Żyd.
Wysiedlenia, przesiedlenia, plebiscyty. Kryteria rasowe, narodowościowe. Takie, śmakie i owakie. Ty masz prawo tu mieszkać, a ty nie. Ty wywołałeś wojnę, a ty nie niej ucierpiałeś. Ty będziesz żył, a ty umrzesz.
A gdzieś tam w całym tym rozgardiaszu jest zwykły, pojedynczy człowiek. Człowiek, który chce żyć. Tylko i aż tyle. Dlaczego nic nie zrobił? Albo dlaczego postąpił tak, a nie inaczej? Bo chciał żyć? Bo chciał, żeby przeżyli jego najbliżsi? Czy mógł zrobić coś więcej? Dlaczego nie stać go było na bohaterskie czyny? Bo chciał tylko przeżyć?
Ilu jest ludzi, a ilu bohaterów? I czy nie zdarza się tak, że dawni bohaterowie czasem po latach okazują się nie tak znowu wcale nieskalani?
Komu to wszystko oceniać i komu wydawać wyroki? Na nie czuję się na siłach, aby tego dokonać. Każdy może te książkę przeczytać i samemu zmierzyć się z tym dylematem.

Znowu trudne tematy rozliczeń z przeszłością. Te nieszczęsne ziemie, na których nikt nigdy nie był u siebie. Czy to Prusy, czy Tysiącletnia Rzesza, czy Rzeczpospolita może. Ten to Niemiec, tamten Kaszub, za płotem Polak, a na rozstajach zapewne Żyd.
Wysiedlenia, przesiedlenia, plebiscyty. Kryteria rasowe, narodowościowe. Takie, śmakie i owakie. Ty masz prawo tu mieszkać, a...