„Bez strachu. Jak umiera człowiek” to kolejny niezwykły wywiad-rzeka znakomitej polskiej dziennikarki Magdaleny Rigamonti z Adamem Ragielem, jedynym w Polsce balsamistą zwłok, twórcą i właścicielem Polskiego Centrum Balsamacji i Tanatokosmetologii. Można by zaryzykować tezę, że autorka nie zaprząta sobie głowy błahymi czy popularnymi zagadnieniami. Po raz kolejny tematem swojej książki czyni bowiem kwestię ze wszech miar kontrowersyjną, niebanalną, budzącą lęk, związaną z przesądami, dla wielu być może nawet obrazoburczą. Po dwóch wcześniejszych dziełach autorki: „Bez znieczulenia. Jak powstaje człowiek” oraz „Straty. Żołnierze z Afganistanu” Rigamonti koncentruje się tym razem na tajemnicy śmierci, jej fizyczności, procesach fizjologicznych zachodzących w ludzkim organizmie oraz tym wszystkim, co dzieje się z ciałem człowieka po śmierci. Dobrze się stało, że Wydawnictwu PWN nie zabrakło odwagi do wydania tak cennej i potrzebnej na rynku pozycji wydawniczej.

Magdalena Rigamonti i Adam Ragiel otwierają przed czytelnikiem owiany mrocznymi tajemnicami i przesądami świat kostnicy i prosektorium. Rozmówca dziennikarki, a zarazem mistrz w swojej profesji w rzetelnym, chłodnym i merytorycznym wywodzie objaśnia, jakie procesy zachodzą w ludzkim ciele po śmierci, jakie czynności są wskazane do wykonania i kiedy powinno się to uczynić. Adam Ragiel rzeczowo tłumaczy, czego może domagać się rodzina po śmierci najbliższej osoby, o czym warto pamiętać. Jedyny w Polsce balsamista zwłok z wprawą i znajomością tematu wypowiada się na temat specyficznej branży, w której pracuje; nazywa rzeczy po imieniu, wytyka przewinienia, zachęca do większej refleksji i względu na klientów pogrążonych w żałobie.

W tej nietypowej rozmowie dziennikarki i balsamisty, oprócz profesjonalizmu i merytorycznych argumentów uzasadniających pracę Adama Ragiela, obecne są także aspekty znacznie trudniejsze do uchwycenia i nazwania, jak choćby akcenty metafizyczne. Rigamonti pyta bowiem mężczyznę nie tylko o to, czym w rzeczywistości jest balsamacja zwłok czy o to, jak funkcjonuje się w zawodzie, w którym obcowanie ze śmiercią należy do codziennej rutyny. Niezwykły dialog Rigamonti i Ragiela to także opowieść o tym, co czuje człowiek zajmujący się zawodowo tymi, którzy już przeszli na drugą stronę; czy ma jakieś przemyślenia na temat duszy i perspektywy życia wiecznego. W swoich nierzadko zaskakujących odpowiedziach Adam Ragiel wyjaśnia, czego zmarli uczą żywych, czym jest pamięć, czym szacunek dla życia i śmierci.

Nie do przecenienia w tej pozycji jest także rola Magdaleny Rigamonti. Obdarzona doskonałym zmysłem wrażliwości, a także umiejętnością usuwania się na dalszy plan, dziennikarka zdaje się wiedzieć, kiedy i o co zapytać, w jakich okolicznościach pohamować ludzką ciekawość, kiedy rozmowę jeszcze „pociągnąć”, a w jakich okolicznościach zdecydowanie zakończyć. Wielkim walorem tej arcyciekawej rozmowy jest niewątpliwie oddanie głosu człowiekowi zaprzyjaźnionemu ze śmiercią oraz ograniczenie do minimum dziennikarskiego komentarza.

Warto także na koniec przytoczyć fragment znakomitego wstępu wydawcy, Moniki Kalinowskiej, która, polecając „Bez strachu. Jak umiera człowiek”, trafnie napisała: „Po przeczytaniu tej książki nie tylko będziemy wiedzieć, jak się balsamuje zwłoki, przygotowuje ciało do pogrzebu, jakie choroby żyją dłużej niż ich nosiciel, ale przede wszystkim przekonamy się o tym, że życie ma ogromną wartość. Dzieje się tu i teraz. Nie warto go tracić bezmyślnie. Już nie będą nas śmieszyć opowieści o ludziach, którzy w szafie trzymają gotowe ubranie na pogrzeb, nie będziemy z drwiną myśleć o spisywanych za życia instrukcjach, co zrobić po śmierci, zrozumiemy, jakie to wszystko ważne. Rozważniej będziemy jeździć samochodem, częściej myśleć o życiu, ale też mniej się bać”.

Magdalena Tondys