Książka zawiera w sobie różne dziedziny i aspekty kultury indyjskiej - od kultu, etykę po państwowość i sam rozwój historyczny, pomimo obszerności pozostawia niedosyt jak to przystało na region dalej dość przykryty tajemnicom oraz datę wydania dzieła. Pominięcie wszelakiej późniejszej starożytności już w naszej erze - do "Aleksander i Maurjowie". W myśli politycznej i społeczeństwie wiele o średniowieczu więc pominięte, pomięcie hinduizmu, rozdziału VIII oraz rozdziału IX - jedynie literatura wedyjska.

Książka zawiera w sobie różne dziedziny i aspekty kultury indyjskiej - od kultu, etykę po państwowość i sam rozwój historyczny, pomimo obszerności pozostawia niedosyt jak to przystało na region dalej dość przykryty tajemnicom oraz datę wydania dzieła. Pominięcie wszelakiej późniejszej starożytności już w naszej erze - do "Aleksander i Maurjowie". W myśli politycznej i...

Delektuję się ostatnio „Listami” Allena Ginsberga, jego niezwykle sugestywnym opisem pobytu w Indiach. Ale o samym kraju nie mam właściwie bladego pojęcia, więc postanowiłem przy okazji pogłębić wiedzę o miejscu, które przyciągnęło we wczesnych latach 60-tych pierwszych beatników – i stało się później prawdziwą Mekką dla dzieci-kwiatów.

Nie ukrywam, że podeszłem do lektury tej książki z pewną obawą. Chodzi w końcu o dzieło sprzed kilkudziesięciu laty, a czas nie obchodzi się dobrze z literaturą naukową. Tymczasem „Indie” okazały się, mimo podeszłego wieku, prawdziwą skarbnicą wiedzy o starożytnej i średniowiecznej kulturze subkontynentu.

Zacznę o języka. Arthur Llewellyn Basham w przekładzie Zygmunta Kubiaka to doświadczenie, którego życzyłbym sobie przy lekturze znakomitej większości podobnych książek fachowych. Brytyjczyk pisze jasno i klarownie, wprowadza umiejętnie nowe pojęcia i świetnie dzieli narrację na rozdziały. To powoduje, że nietrudno znaleźć interesujące miejsca a uwaga może skupić się nawet na dosyć skomplikowanych wywodach filozoficzno-teologicznych. To znaczące (i stosunkowo rzadkie) osiągnięcie, powodujące, że „Indie” to nadal świetna, literacko wartościowa analiza fenomenu, jakim Indie były i są dla ludzi z kultury europejskiej.

Nie jestem w stanie ocenić, czy naukowe wywody Bashama zdały egzamin czasu. Jego argumentacja wydaje się jednak bardzo logiczna. Poruszone tematy uszeregowane są w sporej obszerności rozdziały. Zaczynamy od spojrzenia na stare Indie z lotu ptaka: poznałem geografię i historię polityczną od czasów kultury z Harappy i Mohendżo Daro do upadku ostatniego królewstwa hinduistycznego w walce z inwazją muzułmańską. Stopniowo perspektywa ta obniża się i maleje. Przechodzimy do przedstawienia starohinduskich idei państwowości, poznajemy życie i myśl polityczną tych czasów. Potem następuje analiza ówczesnych ideałów i rzeczywistości społecznej – to tutaj autor świetnie przybliża tak fundamentalne pojęcia jak klasa, kasta, gotra czy prawara. Wreszcie zrozumiałem, o co w tych wszystkich podziałach chodzi i jak one powstały! W końcu Basham pochyla się nad hinduską rodziną, rolą jednostki w społeczeństwie i przechodzi w rozdziale o życiu codziennym w mieście i na wsi do opisu Indii „od kuchni”.

Jak łatwo się domyślić, bardzo dużo miejsca poświęcono religii i systemom filozoficznym subkontynentu. Basham wprowadza znakomicie w temat, podając informacje w tak dobranych ilościach, aby nie zanudzić suchymi wywodami, lecz zaoferować impulsy dla dalszego pogłębiania takich zgadnień. Czy to braminizm, czy buddyzm, czy dżinizm i sekty heterodoksyjne, czy w końcu religie hinduistyczne – systemy religijne Indii to u Bashama barwna mozaika wzajemnego wpływu myśli filozoficznej olbrzymiego obszaru (od Sri Lanki do regionu Morza Śródziemnego).

Ostatnie dwa rozdziały poświęcone są kulturze i sztuce ze szczególnym uwzględnieniem literatury. Indie mają na tym polu niezmiernie dużo do zaoferowania, posiadając jedne z najstarszych przykładów dzieł religijnych, eposów bohaterskich, liryki a nawet podręczników do nauki tańca. Nie sposób przedstawić takiego bogactwa tematów na zaledwie 135-ciu stronach. Pozostaje uczucie pozytywnego i mobilizującego do dalszych studiów niedosytu.

Po lekturze mam wrażenie, że dowiedziałem się o subkontynencie bardzo wiele - i że ta wiedza pozostanie na dłużej w pamięci. Panie Basham: egzamin zdany na szóstkę!

Delektuję się ostatnio „Listami” Allena Ginsberga, jego niezwykle sugestywnym opisem pobytu w Indiach. Ale o samym kraju nie mam właściwie bladego pojęcia, więc postanowiłem przy okazji pogłębić wiedzę o miejscu, które przyciągnęło we wczesnych latach 60-tych pierwszych beatników – i stało się później prawdziwą Mekką dla dzieci-kwiatów.

Nie ukrywam, że podeszłem do lektury...

A. L. Basham był jednym z najważniejszych XX-wiecznych brytyjskich badaczy Indii i ta książka jest bodaj najbardziej znaną jego książką. Wydana po raz pierwszy w 1954, stała się klasycznym opracowaniem starożytnych dziejów subkontynentu indyjskiego, które silnie wpłynęło na postrzeganie tego obszaru w Europie. Basham skorygował w niej wiele dawnych, sformułowanych w epoce kolonialnej sądów, które dla cywilizacji indyjskiej (i dla prawdy historycznej) były po prostu krzywdzące. Praca ta po dziś dzień zachowuje swoją wartość i stanowi dobre wprowadzenie w tematykę indyjską.

Książka podzielona jest na dziewięć dużych rozdziałów ułożonych najpierw zgodnie z układem chronologicznym (I-III),a potem zgodnie z układem problemowym (IV-IX). Pierwsza część ma wyraźnie charakter historyczny, dalej kulturowy, w szerokim rozumieniu tego słowa obejmującym także religię. Basham zwraca szczególną uwagę na te elementy w dziejach Indii, które były najbardziej swoiste i które stanowią najważniejszy wkład tego obszaru w dzieje człowieka. Dokładnie omówione zostały zagadnienia społeczne oraz religijne, a także filologiczne. W ostatnim, IX rozdziale Autor przedstawił ciekawy przegląd najważniejszych dzieł literatury indyjskiej obszernie je przy tym cytując.

Na polskim rynku wydawniczym jest dużo książek o tematyce indyjskiej, książek prezentujących bardziej szczegółowe ujęcia poszczególnych problemów. Warto jednak nawet po sześćdziesięciu latach od pierwszego wydania sięgnąć po pracę Bashama. Jest to bardzo udana panorama cywilizacji indyjskiej w starożytności i średniowieczu. Do tego jeszcze na wysoką ocenę zasługuje polski przekład autorstwa Z. Kubiaka. Myślę, że jeśli ktoś interesuje się Indiami, to koniecznie powinien po tę pracę sięgnąć.

Tomasz Babnis

A. L. Basham był jednym z najważniejszych XX-wiecznych brytyjskich badaczy Indii i ta książka jest bodaj najbardziej znaną jego książką. Wydana po raz pierwszy w 1954, stała się klasycznym opracowaniem starożytnych dziejów subkontynentu indyjskiego, które silnie wpłynęło na postrzeganie tego obszaru w Europie. Basham skorygował w niej wiele dawnych, sformułowanych w epoce...

Wspaniałe.
Kopalnia wiedzy na temat większości aspektów omawianego okresu.
Must-read!

Wspaniałe.
Kopalnia wiedzy na temat większości aspektów omawianego okresu.
Must-read!