Po tę książkę sięgnąłem dwukrotnie. Po raz pierwszy w latach 90-tych XX wieku, na fali powszechnego zainteresowania skrywanymi tajemnicami ZSRR. Był to wtedy niezwykle nośny temat, co nie powinno dziwić, skoro historię odkrywano na nowo. „Stalin” czytany po upływie prawie 20 lat przerwy nie zrobił na mnie już tak sensacyjnego wrażenia. Co nie znaczy, że jest to zła książka, bo przez ten czas zdążyłem poznać wiele innych publikacji poświęconych „samodzierżcy ze Wschodu”. Swego czasu jednak była to jedna z bardziej rzetelnych i krytycznych książek o Stalinie, w dodatku powstała w 1985 roku, jeszcze w czasie istnienia byłej Jugosławii. Milos Mikeln - słoweński pisarz, reżyser i dziennikarz bardzo plastycznie ukazał bezwzględność i skuteczność w działaniu dyktatora wobec przeciwników politycznych oraz umiejętne operowanie propagandą. Dla osób zainteresowanych historią Związku Radzieckiego będzie to ciekawa publikacja, choć polskie wydanie z 1990 roku niestety nie grzeszy urodą – mało urodziwa okładka, kiepskiej jakości, szybko żółknący papier. Znak czasów…

Po tę książkę sięgnąłem dwukrotnie. Po raz pierwszy w latach 90-tych XX wieku, na fali powszechnego zainteresowania skrywanymi tajemnicami ZSRR. Był to wtedy niezwykle nośny temat, co nie powinno dziwić, skoro historię odkrywano na nowo. „Stalin” czytany po upływie prawie 20 lat przerwy nie zrobił na mnie już tak sensacyjnego wrażenia. Co nie znaczy, że jest to zła książka,...

To najlepsza biografia Stalina w moim przekonaniu. To nie, popularne ostatnio, studium w stylu demonicznego anty-bohatera filmowego, nie analiza 'dokonań szatana w ludzkiej skórze'. To książka o biednym, zakompleksionym, słabym i ospowatym człowieku, któremu władza pozwoliła na wszystko. Opis mechanizmu konfrontacji umysłu, który stworzył orwellowski świat, z nieskrępowanym polem do samorealizacji.

Soso-Koba-Dżugaszwili-Stalin to zlepek struktur ludzkiej psychiki, wymykający się często postronnej współczesnej pojmowalności. U Mikelna cały ten odrealniony demon został 'złapany za nogi' i ściągnięty na ziemię. W swoje wiwisekcji, autor pokazał banalność mechanizmów, strach i zakłamanie otoczenia wodza oraz bezradność obywateli ZSRR.

U Mikelna chyba najciekawszy okres, to lata 1924-1929, w którym Stalin rozprawił się z 'trockistowsko-zinowiewowsko-kamieniewowskim odchyleniem'. Racjonalnie i sugestywnie pokazał ludzi, ich słabości, oportunizm i narkotyczną chęć rządzenia, bycia podnóżkiem, czy po prostu perwersyjne potrzeby zadawania bólu.

Dla mnie "Stalin" to książka, która pokazuje, że laboratoryjne doświadczenia Milgrama czy Zimbard jedynie powtórzyły to, co inżynieria społeczna stalinizmu już wcieliła w życie. Był plan kolektywizacji Ukrainy, znalazł się wykonawca - Kaganowicz. W efekcie kilka milionów ludzi straciło życie. Jak gra bez zasad, odrealniona myśl zrodzona podczas jednej z libacji w Kuncewie. Taka fanaberia wodza uruchamiająca machinę państwa, w której ten pierwotny impuls ginie w natłoku biurokracji.

Odczytywanie Stalina poprzez współczesne, często zbanalizowane, kody pełne wielkich wieloznacznych słów o dowolnych barwach, może prowadzić do kontekstualnej relatywizacji. Na szczęście jest Mikeln, który nie pozwala zapomnieć dając jednoznaczne odczytanie banalności zła.

Gorąco polecam ku przestrodze.

To najlepsza biografia Stalina w moim przekonaniu. To nie, popularne ostatnio, studium w stylu demonicznego anty-bohatera filmowego, nie analiza 'dokonań szatana w ludzkiej skórze'. To książka o biednym, zakompleksionym, słabym i ospowatym człowieku, któremu władza pozwoliła na wszystko. Opis mechanizmu konfrontacji umysłu, który stworzył orwellowski świat, z nieskrępowanym...

Wiarygodna, pozbawiona zjawiska żonglerki faktami i wybiórczego potraktowania materiału źródłowego. Prawdziwa lekcja historii. Tyran znów jak żywy. Ciśnie się na usta pytanie jak to możliwe, że do czegoś takiego jako ludzkość dopuszczamy?

Wiarygodna, pozbawiona zjawiska żonglerki faktami i wybiórczego potraktowania materiału źródłowego. Prawdziwa lekcja historii. Tyran znów jak żywy. Ciśnie się na usta pytanie jak to możliwe, że do czegoś takiego jako ludzkość dopuszczamy?