Pancerny Kaukaz. Walki Kampfgruppe von Hake na linii Nalczyk–Ordżonikidze jesienią 1942 r.

Książka „Pancerny Kaukaz. Walki Kampfgruppe von Hake na linii Nalczyk–Ordżonikidze jesienią 1942 r.” to pod wieloma względami książka bardzo wyjątkowa. Po pierwsze, dlatego że skupia się ona na okresie i rejonie walk, który w historiografii rodzimej jest bardzo często pomijany. Aby, nie być gołosłownym wystarczy wspomnieć, że o walkach na Kaukazie na polskim rynku piszą w zasadzie tylko Forczyk, Hayward oraz Citino. Z tym, że ostatni dwaj autorzy zajmują się kolejno działaniami Luftwaffe i walkami pod Stalingradem, z kolei drugi z nich opisuje działania na froncie w całym 1942 roku. Radosław Frańczak nie dojść, że opisuje walki w ramach operacji Fall Blau i zarysowuje całe tło operacyjne, rysując nam „historyczny backgroud” wydarzeń, to jeszcze skupia się przede wszystkim na Kampfgruppe von Hake na linii Nalczyk–Ordżonikidze jesienią 1942 roku. Była to grupa bojowa, która została wydzielona z 13. Panzer Division (tutaj należy dodać, że Radosław Frańczak używa w całej książce poprawnej niemieckiej nomenklatury w odniesieniu do jednostek Wehrmachtu) i dotarła najdalej na południowy wschód. Rdzeń książki opisuje dzień po dniu walki jesienne, jakie toczyła Kampfgruppe von Hake, aż do okresu, kiedy dotarła najdalej w głąb ZSRS w stronę roponośnych pól naftowych Baku. Na dużą uwagę zasługuje zamieszczenie w książce mapek, które mogły być jednak większe, przetłumaczone dyrektywy Adolfa Hitlera nr 41 i 45 oraz słowniczek pojęć. Publikacja ta zawiera wszystko, to co powinna posiadać dobra monografia nt. walk Kampfgruppe von Hake na linii Nalczyk-Ordżonikidze: solidne wprowadzenie do tematu z ciekawymi wnioskami Autora, charakterystykę Kampfgruppe von Hake, sprawozdanie dzień po dniu z walk, ostateczne ustalenie, który z pododdziałów dotarł najdalej, podsumowanie operacji w postaci opisu strat i sukcesów. W mojej opinii szczególnie cenne są wnioski, jakie wyciąga Frańczak w stosunku do ofensywy Fall Blau i celu Wehrmachtu, jakim było zdobycie pól roponośnych Majkopu, Groznego i Baku, które odpowiadały za ponad 80 procent wydobycia tego surowca w ZSRS. Szczególnie istotne w tym zakresie są nie tylko pola roponośne, ale również zdobycie dróg i tras do zdobycia oraz transportu surowca, chodzi tutaj o tzw. drogę gruzińską, która nie tylko jest istotna dla Niemców, ale również dla ZSRS, dlatego że przez ten szlak dostaw trafia do ZSRS sprzęt i surowce w ramach L-L i szlaku perskiego. Był to drugi po dalekowschodnim istotny szlak dostaw i odpowiadał za 27,5% wszystkich dostaw. Tak, więc zwrócenie uwagi na te dwa czynniki i dołożenie do tego możliwości połączenia z Africa Korps pokazuje, jak śmiały był to cel ofensywy pomimo ataku na jednym kierunku tj. południowym. Niezwykle cenne jest to, że Frańczak w swojej pracy to zauważył i postanowił zamieścić. Niekiedy w książce Autor polemizuje z częścią historyków, którzy uważają że przerzucenie na początku sierpnia 4. Panzer Armee z Grupy Armii A do B za błąd, z kolei Radosław Frańczak stwierdza, że bez tego nie udałoby się zająć Kałacza, który był kluczowy dla szturmu na Stalingrad. W książce autor nie pomija również niemieckich błędów, jak w przypadku błędnego wyznaczenia przez Lista priorytetów (za co zapłacił ostatecznie utratą stanowiska),czy też braku przygotowania logistycznego na dalszym etapie ofensywy. Tak, więc ta książka w moim odczuciu musi stanowić podstawę dla badania tej operacji ze szczególnym naciskiem na walki w Republikach Kabardo-Bałkarii i Osetii Północnej jesienią 1942 roku.

Książka „Pancerny Kaukaz. Walki Kampfgruppe von Hake na linii Nalczyk–Ordżonikidze jesienią 1942 r.” to pod wieloma względami książka bardzo wyjątkowa. Po pierwsze, dlatego że skupia się ona na okresie i rejonie walk, który w historiografii rodzimej jest bardzo często pomijany. Aby, nie być gołosłownym wystarczy wspomnieć, że o walkach na Kaukazie na polskim rynku piszą w...