„Klejnot” to już kolejna powieść autorki, którą miałam okazję czytać. Jednak ta nie spodobała mi się tak jak wcześniejsze („Dewajtis”, „Lato leśnych ludzi” czy „magnat”).
Powieść jest o szlachcie, która nie ma łatwego życia. Rodziewiczówna doskonale opisuje życie w tamtych czasach. Jak wyglądało ono na wsiach i na folwarkach. Jakie panowały stosunki między ludźmi, którzy znajdowali się w różnych klasach społecznych. Ta książka to na pewno doskonały zapis życia społecznego panującego w ówczesnych czasach na polskich ziemiach pod zaborami. To również powieść, gdzie jest szereg silnych postaci kobiecych. Basia, Nika, Weronka to tylko nieliczne z postaci, które są bardzo charakterystyczne i świetnie wykreowane. Są też męscy bohaterowie: Szymon czy Seweryn, którzy również nie odbiegają charakterami od kobiet.
Oprócz tego wszystkiego jest w tej powieści dużo natury i przyrody. Czasami miałam wrażenie, że sama czuję ten deszcz czy wilgoć znad rzeki. Rodziewiczówna bardzo plastycznie opisała przyrodę w swojej książce.
Choć fabuła mnie nie porwała, nie ona była tu najważniejsza. Książka wypada bardzo dobrze, ale nie jest tak łatwa do czytania jak inne tej autorki.

„Klejnot” to już kolejna powieść autorki, którą miałam okazję czytać. Jednak ta nie spodobała mi się tak jak wcześniejsze („Dewajtis”, „Lato leśnych ludzi” czy „magnat”).
Powieść jest o szlachcie, która nie ma łatwego życia. Rodziewiczówna doskonale opisuje życie w tamtych czasach. Jak wyglądało ono na wsiach i na folwarkach. Jakie panowały stosunki między ludźmi, którzy...

Maria Rodziewiczówna zachwyciła mnie po raz pierwszy powieścią Lato leśnych ludzi, a po raz drugi książką Dewajtis, którą przeczytałam jednym tchem. Kiedy Wydawnictwo MG wydało kolejną powieść autorki-Klejnot-wiedziałam, że muszę poznać także tę opowieść.

W Klejnocie autorka snuje piękną opowieść o polskiej szlachcie starającej się o utrzymanie swoich majątków na Kresach Wschodnich. Maria Rodziewiczówna nawiązuje w tej powieści do doświadczeń z własnej przeszłości. W 1881 roku zaczęła zajmować się majątkiem po śmierci ojca i mierzyła się z długami, spłatami, ciężką pracą i mentalnością chłopstwa. Stała się babą na włościach i ostatnią właścicielką Hruszowej koło Brześcia aż do 1939 roku. Cechy osobowościowe, styl bycia, mentalności i zachowania Marii Rodziewiczówny można odnaleźć w bohaterkach powieści. Barbara z Horodyszcza, ładna, poważna, myśląca, ofiarnie pracująca i licząca tylko na własne siły kobieta, stara się utrzymać ojcowiznę, która coraz bardziej chyli się ku upadkowi. Po wielkiej fortunie, do której należał dwór, folwarki i las zostały ruiny, szpary w murach i dziurawe dachy, które należy załatać. Basia utrzymuje w czystości i porządku te resztki dawnej rodzinnej schedy, nad którą unosi się jakaś pleśń tradycji, rodowych tajemnic i smutku. Część osobowości i pragnień Marii Rodziewiczówny można dostrzec także w drugiej kobiecej bohaterce, którą jest Nika Zagrodzka. Nika i jej ojciec to przykład dorobkiewiczów, którzy nie rozumieją dawnego życia i zubożałej szlachty. Nika jest panną na wydaniu, niczego jej nie brakuje. Ma przesyt rozrywek, zbytków, wygód i bezczynności. Jest atrakcyjna, młoda, wesoła, zdrowa i ma smykałkę do wszystkiego co niekobiece. Nika to kobieta niezależna, emancypantka znająca swoją wartość. Maria Rodziewiczówna także stawiała na samodzielność w działaniu, mądre i stanowcze decyzje, pomoc ubogim i ratowanie polskości, a zewnętrznym wyrazem jej emancypacji były krótkie włosy i spodnie.

Ta złożona i wielowątkowa powieść nie jest zdominowana tylko przez kobiety, ale wśród licznych bohaterów wyróżniają się też mężczyźni. Jedną z charakternych postaci jest Szymon Łabędzki, mocny, odważny, spokojny i z wielkim zapałem spełniający swoją powinność leśniczy majątku Sokolnickich. Szymon mieszka w leśniczówce na skraju lasu dworskiego i pilnuje, by chłopi nie rozkradli majątku młodego Seweryna Sokolnickiego. Obowiązek ten jest nad wyraz ciężki i trudny, a rezultat wątpliwy, ale Szymon kieruje się w życiu zasadą wdzięczności i starodawnym poczuciem swojego szlachectwa po ojcu, więc bez buntu i wahań dba o włości Seweryna. Szymon jest leśniczym z zawodu i zamiłowania. Kocha puszczę i zwierzęta, jest zapalonym przyrodnikiem, a w borze czuje się lepiej niż wśród ludzi. Przyjaźni się z dziedzicem, z którym wspólnie uczył się w szkole, ale kryje się z tym przed ludźmi. Znajduje się w dwuznacznej pozycji społecznej, gdyż wywodzi się ze szlachty, ale pracuje nad utrzymaniem majątku kolegi, by utrzymać względny dobrobyt i spokój. Podwładni go nienawidzą, koledzy wyśmiewają, a młode szlachcianki pogardzają nim. Szymon stawia sobie za cel uszlachetnienie warstwy służącej i zgodne porozumienie dworu ze wsią. Po kilku latach upartej pracy w tym kierunku staje się wrogiem szlachty zaściankowej i urzędników sądowych oraz katem dla chłopów. Staje się obiektem nienawiści, złości i zemsty.

Klejnot to bardzo osobista powieść Marii Rodziewiczówny, która współcześnie jest trochę zapomniana, ale nadal aktualna, gdyż pokazuje ogromną siłę bohaterów, ich hart ducha i upartą walkę z przeciwnościami losu. Kładzie akcent na patriotyzm, obronę ziemi ojczystej i umiłowanie przyrody. Mądra, przenikliwa historia napisana pięknym językiem. Serdecznie polecam:)

https://magiawkazdymdniu.blogspot.com

Maria Rodziewiczówna zachwyciła mnie po raz pierwszy powieścią Lato leśnych ludzi, a po raz drugi książką Dewajtis, którą przeczytałam jednym tchem. Kiedy Wydawnictwo MG wydało kolejną powieść autorki-Klejnot-wiedziałam, że muszę poznać także tę opowieść.

W Klejnocie autorka snuje piękną opowieść o polskiej szlachcie starającej się o utrzymanie swoich majątków na Kresach...

Jak dobrze jest poczytać o wartościach cenionych przed laty. O szacunku do ziemi, do jej uprawy i zatwardziałej walce z naturą i tymi, co chcą podjudzić i wydrzeć ojcowiznę. O tym, jak człowiek cenił to, co miał, żywił rodzinę z tego, co zebrał, a czasem i sprzedał. Gdy gospodarz miał swoje zwierzęta, a niektóre rokrocznie, gdy były już pochowane wywoził na targ i dobijał interesu z kupcem, który dawał najlepszą cenę. Zbyt małe miasteczka obfitowały w plotki wszelakie, dlatego każda transakcja musiała być uczciwa tak, by i „wilk był syty i owca cała”. Jak dobrze jest poczytać o rodzinach wiejskich, gdzie panował szacunek, hierarchia i pracowitość. I, czego dowodzi Rodziewiczówna, dużą rolę pełniły kobiety.
„Dobrze... póki baba żyje i rządzi. Jak jej nie stanie, gorzej będzie. (…) Baba jak sokół mądra, a potem, to już rozporządziła jak ma być”. Kobiety są zaradne i na teraz i na przyszłość. Dbają o rodzinę i wiążą koniec z końcem, choć ten często umyka i trudno jest utrzymać gospodarstwo. Są kredyty i procenty do spłacenia, jest domostwo i obejście do obrobienia od bladego świtu i są codzienne potrzeby, a wszystko najczęściej spoczywa na kobiecie.
„Bo robota jest nieprzebrana, często zalega nawet, a chwile wypoczynku takie rzadkie, że są rozkoszą”.
Kto ma jakiś kapitał, ten rozporządza nim i dokłada i bogaci się. Ten ma pracowników i dobre plony, bo często – na przekór zazdrośnikom – pogoda sprzyja takiemu panu. A ten, „(...) kto ma kredyt, brnie weń ze złudną nielogiczną nadzieją, że ziemia się wypłaci kiedyś”. I spłaca procenty, bo na resztę funduszy brak. Są „gęby do wykarmienia” i bydło i trzeba gospodarzyć i trud znosić i troski w sobie nosić... A troska to rzecz, „(...) której nikt nie kupi. Troska cię znajdzie wszędzie i dzieciom jej nie oszczędzisz. Bo nawet zmieniając miejsce człowiek nosi ze sobą ciężary, zgryzoty, zawody i straty, klęski i smutki”.

W powieści Rodziewiczówny, co istotne, okazuje się, że kobiety są ważne. Są silniejsze psychicznie, twardsze, zahartowane codziennością i dążeniem do celu. Trzymają się obranych dróg i zachowują zimną krew, podczas gdy mężczyźni szybko tracą cierpliwość. Są uparci i trzymają się swoich racji, a co najgorsze miękną przy wysokoprocentowych trunkach. Ale i oni są w powieści ważni. I choć każdy doszukuje się w bohaterkach pierwowzoru autorki stawiając je na piedestale, to warto spojrzeć i na panów. Jest tu i Zagrodzki i Makarewicz z synem Ihnatem, jest Seweryn i Szymon i wielu innych, a parają się łowiectwem, rolnictwem, czy finansami. Bo prawda jest taka, że „Klejnot” to powieść o ludziach. I tych biednych i tych bogatych. To powieść o ludzkich charakterach, aspiracjach i marzeniach. Autorka dokonała skrupulatnego przekroju postaci, by dać obraz tamtym czasów.
Ale – muszę dodać – Rodziewiczówna nie byłaby sobą, gdyby nie doceniła natury i ziemi. „Klejnot” to w wielkiej mierze powieść o Ziemi – tej uprawnej i tej leżącej odłogiem. O ziemi, którą się kocha, uprawia, i która troski sprowadza. Praca na niej uszlachetnia i cieleśnie i duchowo. Praca, która lepi z człowieka mocarza na wzór i podobieństwo dębu. A ten dąb wrasta korzeniami w ziemię i pnie się ku górze. Ta ziemia to dom.

„Klejnot” jest mało znaną powieścią Marii Rodziewiczówny. Warto czytać ją ze zrozumieniem, a samego siebie stawiać w różnych miejscach i sytuacjach. Warto bacznie obserwować poczynania i zapędy bohaterów, a po zakończeniu czytania długo, długo o niej rozmawiać. A zapewniam, że jest o czym.


#agaKUSIczyta

Jak dobrze jest poczytać o wartościach cenionych przed laty. O szacunku do ziemi, do jej uprawy i zatwardziałej walce z naturą i tymi, co chcą podjudzić i wydrzeć ojcowiznę. O tym, jak człowiek cenił to, co miał, żywił rodzinę z tego, co zebrał, a czasem i sprzedał. Gdy gospodarz miał swoje zwierzęta, a niektóre rokrocznie, gdy były już pochowane wywoził na targ i dobijał...