Obecność wątków ezoterycznych w sztuce współczesnej jest od dawna publiczną tajemnicą, jednak pozaracjonalne korzenie modernizmu wciąż pozostają przyczyną intelektualnego dyskomfortu wielu historyków sztuki, którzy chętniej koncentrują się na czysto formalnych parametrach dzieł awangardowych, ignorując kluczową dla ich powstania sferę duchową. Długotrwałe pomijanie tego aspektu w oficjalnej akademickiej narracji nie pozostaje również bez wpływu na powszechne problemy z percepcją sztuki współczesnej wśród szerokich rzesz odbiorców. Stosunkowo niedawno metafizyczna geneza XX-wiecznej awangardy stała się obiektem poważnych badań naukowych oraz projektów kuratorskich, co skłania również do stawiania pytań o miejsce tego rodzaju tradycji w historii polskiej sztuki nowoczesnej i najnowszej.
Niniejsza publikacja stanowi pierwszy krok w kierunku wypełniania tej luki, przybliżając czytelnikom takie zagadnienia, jak metafizyczne poszukiwania twórców pierwszej połowy XX wieku, ezoteryczne zainteresowania artystów powojennych oraz nadrealne strategie najmłodszego pokolenia artystek.