Niniejsze opracowanie powstało jako odpowiedź na częste pytanie lekarzy przyjeżdżających do mnie na szkolenia:: - „Jakie źródła by pan polecił, aby przygotować się do kursu? (...) Treści zawarte w kolejnych rozdziałach książki są oparte na wieloletnich doświadczeniach moich i lekarzy, z którymi od lat pracujemy razem lecząc pacjentów, ale też na źródłach zdobywanych przez lata na całym świecie w trakcie kursów i wykładów, a także w literaturze.
Okluzja w najszerszym tego słowa znaczeniu jest klamrą spinającą w jednolitą całość cały proces diagnostyki i leczenia stomatologicznego, niezależnie od tego, z jaką specjalnością mamy do czynienia. Nie ma to znaczenia czy w procesie terapeutycznym najwięcej do zrobienia będzie miał protetyk, ortodonta, czy chirurg, ponieważ bez poszanowania zasad warunkujących stabilną okluzję i opartą na niej funkcję narządu żucia leczenie w zakresie każdej specjalności z dużym prawdopodobieństwem skończy się niepowodzeniem. (...) Przedstawione poniżej poglądy i sposoby prowadzenia pacjentów wymagających wielospecjalistycznej diagnostyki oraz terapii, pacjentów często z objawami typu zaburzeń czaszkowo-żuchwowych (temporomandibular disorders, TMD) są wypadkową wieloletnich doświadczeń. (...) Zależność pomiędzy okluzją oraz funkcjonalną stabilnością narządu żucia jest skomplikowanym zagadnieniem i faktem jest, że pomimo istnienia bardzo licznej literatury na ten temat, brakuje mocnych, dobrze udokumentowanych badań. Większość opinii dotyczących tych zagadnień oparta jest na personalnych opiniach, wiele neguje pewne sprawdzające się w praktyce protokoły postępowania tylko dlatego, że nie zostały potwierdzone w rzetelnych randomizowanych badaniach. Czytelnikowi pozostaje wybór:: czy zgodzi się, czy nie z opiniami przedstawionymi w dalszej części tej książki. Oprócz zagadnień stricte stomatologicznych, w opracowaniu poruszone zostały także - w okrojonym zakresie - tematy wiążące zaburzenia funkcjonalne narządu żucia z procesami patologicznymi dotyczącymi całego organizmu. Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla lekarzy stomatologów, ale celem umieszczenia w niej wspomnianych powyżej fragmentów jest także uwypuklenie ważkości współpracy stomatologa, czy też zespołu stomatologów, z innymi specjalistami reprezentującymi dziedziny dalekie od stomatologii, związanymi z zaburzeniami ogólnoustrojowymi, nieprawidłowościami innych narządów lub ośrodkowego układu nerwowego. W tym miejscu chciałbym złożyć podziękowania na ręce mgr Joanny Narolewskiej, której konsultacje i pomoc pozwoliły dodać do Rozdziałów 4, 5 i 9 szereg informacji spoza wyłącznie stomatologicznej perspektywy.
(...) Mając świadomość jak wiele zakrętów musiałem pokonać w ścieżce prowadzącej do zrozumienia mechanizmów zaangażowanych w funkcjonowanie narządu żucia, chciałbym chociaż w pewnym stopniu ułatwić tę drogę adeptom naszego wspaniałego zawodu i przekazać to, co na tej ścieżce znalazłem. Mam nadzieję, że przynajmniej dla pewnej grupy lekarzy opracowanie to będzie przydatne jako przewodnik pomagający sprostać starożytnej maksymie „Salus aegroti suprema lex est.
Prof. dr hab. Jan Pietruski