Mimo szerokiego spektrum źródeł, horyzont książki zdaje się być bardzo wąski. w kółko powtarzana ta sama teza, to chyba choroba religioznawców.

Mimo szerokiego spektrum źródeł, horyzont książki zdaje się być bardzo wąski. w kółko powtarzana ta sama teza, to chyba choroba religioznawców.

Mnogość przywoływanych tekstów, ciekawe tezy, problem sacrum i ofiary = świetne dzieło humanistyczne

Mnogość przywoływanych tekstów, ciekawe tezy, problem sacrum i ofiary = świetne dzieło humanistyczne

"Sacrum i przemoc" okazała się być książką inną niż myślałem. Spodziewałem się ogólnej analizy związków sacrum, religii z przemocą na przykładzie np. Chrześcijaństwa czy religii Starożytnych Greków. Zamiast tego dostałem opisaną i rozwijaną autorską teorię Girarda - teorię kozła ofiarnego - na temat związków myśli religijnej z przemocą, pracę antropologiczną. Jednak nie ma tego złego and so on - książka zawiera analizę pierwotnej religijności, czy może raczej, pierwotnego rytuału i jego związku z przemocą, a także tego, jak bardzo owej przemocy pragnięto uniknąć. Badacz skupia się więc na społeczeństwach pierwotnych, ale też na Starożytnej Grecji, analizuje też (jeśli dobrze pamiętam) w małej ilości fragmenty Starego Testamentu. Jeśli dobrze zrozumiałem jednak, zdaniem Girarda każdą religię da się wytłumaczyć poprzez jego teorię. Jaka to teoria? (orany) Członkowie plemienia chcąc uniknąć niekończącego się cyklu przemocy i zemsty postanawiają poświęcić (zabić) wybraną jednostkę (człowieka bądź zwierzę). Po tym zabójstwie wszyscy czują się oczyszczeni i nie odczuwają dalszej chęci zemsty. Ważna jest jedność odczuwana przez społeczność. Ta teoria jest dalej rozwijana w książce i poszerzana. (przepraszam za brak całościowego opisu .__.)

Jeśli dobrze rozumiem badacz mówi też o stanie w którym w społeczeństwie ulokowała się rytualna nieczystość znajdująca formę w dawnej jednostce, którą należy poświęcić, bądź przegnać. Niezwykle ciekawa była dla mnie teoria na temat sacrum i boskiego króla, leków.
Dowiedziałem się, że lek może być jednocześnie trucizną, a ofiara i Boski Król afrykański mogą być jednocześnie kimś czczonym i obrażanym, czystym i zbrukanym. Kimś ze społeczeństwa i kimś spoza niego jednocześnie. Tak samo sacrum może być dobroczynne i śmiercionośne, jak ogień. Poza tym mamy opis powiązań sacrum, przemocy i seksualności, tabu. Mamy tabu kazirodztwa i jak mogło do niego dojść, jest mowa o nieczystości krwi menstruacyjnej (która kojarzy się z przemocą). Poza tym teoria Girarda jest objaśniana na przykładzie (starożytnych) tragedii greckich, również powiązanych z sacrum. Ich analiza jest jednym z najciekawszych punktów książki i można się o nich całkiem sporo dowiedzieć. Analizowany jest m.in. "Król Edyp" i "Bachantki". Girard przedstawia też w pewnym momencie swoją teorię mimetyzmu - chęci naśladownictwa. "Bachantki" pokazane zostały jako tragedia o niebezpieczeństwie naśladowanej przemocy i tego jak łatwo się przenosi. Francuski antropolog nie lubi też m.in. psychologii, Freuda, socjologii, kulturoznawstwa. Stąd twierdzi że w "Edypie" postaci działają w ramach kolektywu uczuć bez indywidualnych cech psychologicznych (np. gniew Edypa jest też cechą Tejrezjasza). Badacz poświęca też rozdziały na "rozprawienie się" z Freudowską teorią kompleksu Edypa, pochwalenie go za dobrą intuicję w "Totemie i tabu", a także niezgodzenie się z Levi-Straussem. :P Choć w sumie chwali ich gdy widzi coś dobrego, zwłaszcza zbieżnego z jego własną myślą. Girard w ogóle jest pewny swojej teorii mówiąc że jest jedyną teorią która wyjaśnia religioznawcze problemy. W sumie ta pewność aż tak bardzo mi nie przeszkadzała aż do podsumowania gdzie w amoku zaczyna krytykować innych z tego samego pola nauk. Ale przez większość książki jest dość rzeczowy i raczej nie ma aż tak dużo osobistych wtrętów (poza krytykowaniem Freuda itp.)

Ach tak, ostatecznie autor pisze że od opisanej przez niego przemocy rytualnej wzięły się wszystkie inne religijne rytuały. Ciekawe było też przedstawienie przypadku jako części sacrum - boskiego i brutalnego, nieprzewidywalnego. Spodobał mi się także opis szamanów i ich wtajemniczeń, którzy muszą sobie poradzić najpierw z własną chorobą, by zostać ponownie przyjętymi do plemienia.

No i tak to jakoś. Mogę powiedzieć że nawet zainteresowałem się Girardem i mam ochotę wziąć się za jego książkę o Chrześcijaństwie "Widziałem Szatana spadającego z nieba jak błyskawica", również pisanej z perspektywy (zmodyfikowanej?) teorii ofiarniczej. Dobrze spędziłem czas z książką francuskiego antropologa i zaciekawiła mnie.

(szkoda tylko że we wszystkich swoich książkach zdaje się pisać o tych samych teoriach, ale z drugiej strony nie tylko, ma książkę o apokalipsie i Szekspirze, może warto będzie sięgnąć)

"Sacrum i przemoc" okazała się być książką inną niż myślałem. Spodziewałem się ogólnej analizy związków sacrum, religii z przemocą na przykładzie np. Chrześcijaństwa czy religii Starożytnych Greków. Zamiast tego dostałem opisaną i rozwijaną autorską teorię Girarda - teorię kozła ofiarnego - na temat związków myśli religijnej z przemocą, pracę antropologiczną. Jednak nie ma...

...wyraźny zwiastun "Kozła Ofiarnego", trochę monotonne - powtórzenia - redakcja!!!!!

...wyraźny zwiastun "Kozła Ofiarnego", trochę monotonne - powtórzenia - redakcja!!!!!