Historyka Marcelego Handelsmana została spisana w wyniku potrzeb pedagogicznych powstałych z braku posiadania podręcznika, który w prosty sposób przybliżyłby studentom historii zagadnienia metodologiczne oraz teoretyczne dziejopisarstwa. Dlatego też publikacja została przystosowana do ówczesnego programu kształcenia historyków i przez wiele lat używana była w dydaktyce jako podręcznik oraz podstawowe źródło wiedzy z zakresu metodologii. Materiał została ułożony w taki sposób, aby przeprowadzić czytelnika od zagadnień najłatwiejszych, do trudniejszych i bardziej złożonych.
Część pierwsza, na którą składa się ogólne wprowadzenie w kluczowe i elementarne pojęcia, została wyłożona w sposób prosty i na tyle przejrzysty, aby jej zrozumienie nie stanowiło problemu zarówno dla studentów pierwszych lat studiów historii, jak i dla laika z historią nie związanego. Wychodząc od pojęcia historii, autor zapoznaje czytelnika z przedmiotem jej badań, zadaniami, rodzajami oraz metodologią. Stara się nakreślić jej pojęcie, zakres oraz miejsce wśród innych nauk.
W dalszej części autor zapoznaje czytelnika z podstawowymi zagadnieniami z zakresu heurystyki, krytyki źródeł i hermeneutyki, opracowania oraz wykładu. Wprowadza czytelnika w szereg czynności krytycznych, które w znacznym stopniu usprawnić mają jego pracę. Oprócz objaśniania podstawowej terminologii i szczegółowego wyjaśniania niezbędnych zagadnień, autor nie stroni od udzielania praktycznych wskazówek, których głównym celem jest usprawnienie pracy studenta. Zaczynając od podstawowych zagadnień, takich jak, w jaki sposób przygotować się do kwerendy bibliotecznej, poprzez uwagi na temat sposobu korzystania ze źródeł, ich badania, datowania oraz analizowania aż po opracowanie, uporządkowanie i przygotowanie materiałów do publikacji oraz zasady i rodzaje wykładu historycznego. Ostatnia część publikacji, będąca raczej traktatem teoretyczny, w którym autor zawarł próbę naukowego ujęcia zasad poznania historycznego, została zadedykowana studentom starszych lat lub wprawionym badaczom, którzy posiadają własne metodyczne podstawy.
Dodatkowo każdy rozdział oraz podrozdział opatrzony został bogatym materiałem bibliograficznym, który obecnie ma głównie charakter historyczny, lecz w chwili publikacji stanowił bogate źródło o literaturze przedmiotu. Pomimo wielu lat dzielących od ukazania się książki, wciąż pod wieloma względami zostaje ona niezastąpiona i aktualna.