Pokolenie '89. Młodzi o polskiej transformacji

56/180/2021
Wyzwanie LC kwiecień 2021
Dla mnie tezy autora nie są jakimś spektakularnym odkryciem, a to dlatego, że zaliczyłam już kilka tego typu książek. Ale świetnie porządkuje wiedzę, napisana jest klarownie, oparta na wynikach wielu badań, a bibliografia jest imponująca. Każdy rozdział poświęcony jest innej kwestii: polityka mieszkaniowa, rodzinna, edukacja, emerytury, rynek pracy, obojętność pokolenia ’89 – a wszystko to pięknie się splata. Warto, nawet jeżeli większość tych kwestii (tzn. niedoborów w tych obszarach) jest wam znana.

56/180/2021
Wyzwanie LC kwiecień 2021
Dla mnie tezy autora nie są jakimś spektakularnym odkryciem, a to dlatego, że zaliczyłam już kilka tego typu książek. Ale świetnie porządkuje wiedzę, napisana jest klarownie, oparta na wynikach wielu badań, a bibliografia jest imponująca. Każdy rozdział poświęcony jest innej kwestii: polityka mieszkaniowa, rodzinna, edukacja, emerytury,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Tylko OK. W sumie nie wiem czego się spodziewałam, będąc przecież przedstawicielką tego samego pokolenia. Niczym mnie autor nie zaskoczył a wszystkie bolączki i problemy o których pisze są też moja codziennością. Pytanie tylko czy te książkę przeczytają Ci którzy tym krajem rządzą? Raczej wątpię. Doceniam jednak pracę autora, zebranie tych wszystkich materiałów źródłowych zajęło na pewno mnóstwo czasu. Będę polecać starszym kolegom.

Tylko OK. W sumie nie wiem czego się spodziewałam, będąc przecież przedstawicielką tego samego pokolenia. Niczym mnie autor nie zaskoczył a wszystkie bolączki i problemy o których pisze są też moja codziennością. Pytanie tylko czy te książkę przeczytają Ci którzy tym krajem rządzą? Raczej wątpię. Doceniam jednak pracę autora, zebranie tych wszystkich materiałów źródłowych...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Sawulski o pokoleniu millenialsów w kontekście: Zarobków; rynku mieszkaniowego; pracy; dzietności; emerytury; edukacji; internetu. Silne ciosy, jeden za drugim, w pokolenie, które wybrało w pewnym momencie najgorszy rodzaj buntu- antysystemowość, co zapewniło nam masę decyzji politycznych, które uwarunkowali ludzie 60+, którzy w tej nowej rzeczywistości żyć już nie będą albo im to już jest wszystko jedno bo emeryturę mają jeszcze w miarę pewną, a rynek mieszkaniowy, zarobki po studiach, edukację etc. mają po prostu w dupie. Mają w dupie, ale lubią decydować za nas, tym bardziej, kiedy nie podnosimy głosów sprzeciwu (przynajmniej do 2019 roku).
Mocno analityczna książka "Pokolenie 89'..." zdezaktualizowała się częściowo przez udział osób w wieku 18-34 w ostatnich dwóch wyborach jakie miały miejsce, i chociażby proteście kobiet. Zaczęliśmy zabierać głos. Tak czy owak, nadal będziemy zbierać żniwo absurdalnej decyzji o zmniejszeniu wieku emerytalnego czy kasacji gimnazjów.
Każdy powinien sięgnąć, aczkolwiek nie tylko z pokolenia 89'.

Sawulski o pokoleniu millenialsów w kontekście: Zarobków; rynku mieszkaniowego; pracy; dzietności; emerytury; edukacji; internetu. Silne ciosy, jeden za drugim, w pokolenie, które wybrało w pewnym momencie najgorszy rodzaj buntu- antysystemowość, co zapewniło nam masę decyzji politycznych, które uwarunkowali ludzie 60+, którzy w tej nowej rzeczywistości żyć już nie będą...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Świetna książka, wręcz genialna pozycja publicystyczna. Doskonale zbiera kluczowe problemy z jakimi mierzą się młodzi w Polsce. Tylko teraz trzeba na te problemy odpowiedzieć.

Świetna książka, wręcz genialna pozycja publicystyczna. Doskonale zbiera kluczowe problemy z jakimi mierzą się młodzi w Polsce. Tylko teraz trzeba na te problemy odpowiedzieć.

Pokaż mimo to

Sztos. Każdy powinien przeczytać, zarówno młodzi - by lepiej zrozumieć sytuację, w której się znaleźli, jak i starsi - by poznać problemy młodego pokolenia. Wszystkie tezy są poparte dużą ilością danych, niemało jest wykresów.

Sztos. Każdy powinien przeczytać, zarówno młodzi - by lepiej zrozumieć sytuację, w której się znaleźli, jak i starsi - by poznać problemy młodego pokolenia. Wszystkie tezy są poparte dużą ilością danych, niemało jest wykresów.

Pokaż mimo to

Dobre spostrzeżenia ale proponowane rozwiązania bardzo kiepskie. Autor proponuje każdy problem rozwiązać większą interwencją państwa nie zauważając, że to państwo jest głównym problemem i jego rozrost jest szkodliwy - co obecnie jest bardzo widoczne pod rządami PiS &Co.

Dobre spostrzeżenia ale proponowane rozwiązania bardzo kiepskie. Autor proponuje każdy problem rozwiązać większą interwencją państwa nie zauważając, że to państwo jest głównym problemem i jego rozrost jest szkodliwy - co obecnie jest bardzo widoczne pod rządami PiS &Co.

Pokaż mimo to

Prekariusze, czyli kto?

„Prekariat” pochodzi z połączenia dwóch słów: precarius (z łac. zdany na łaskę/prośbę, niepewny, przejściowy) oraz proletariat (w starożytnym Rzymie oraz w okresie rewolucji przemysłowej – najuboższa grupa społeczna). Przez współczesny prekariat rozumie się tę część społeczeństwa, która żyje w niepewności: pracuje w elastycznych formach zatrudnienia, poniżej kwalifikacji, w kilku miejscach i w niestabilnym wymiarze czasu pracy. Często nie ma także prawa do świadczeń takich jak zasiłki dla bezrobotnych, czy urlopy macierzyńskie, ani dostępu do niektórych usług (np. kredytów hipotecznych). Mówi się o nich jako o przegranych współczesnego kapitalizmu.
Prekariat to także określenie, którego używa się często w opisie polskiego rynku pracy. Nie bez powodu. Jesteśmy krajem o bardzo niskiej na tle innych państw UE jakości miejsc pracy. Składa się na to 6 elementów: wysokość płac, forma zatrudnienia i bezpieczeństwo miejsca pracy, czas pracy, warunki pracy, szanse na rozwój umiejętności i kariery oraz reprezentacja interesów pracowniczych. Wskaźnikiem, który łączy te sześć wymiarów jest Job Quality Index (JQI). Według tej miary tylko w 3 krajach UE – Grecji, Rumunii i Hiszpanii – jakość miejsc pracy jest gorsza niż w Polsce.
Jesteśmy krajem o największym odsetku pracowników zatrudnionych na umowy czasowe w całej UE. Chodzi tu o umowy o pracę na czas określony oraz umowy-zlecenia i o dzieło. W Polsce pracuje w ten sposób aż 28% pracowników najemnych, podczas gdy średnia w państwach UE wynosi 12%. Liczba osób pracujących na umowach czasowych zwiększyła się w Polsce ponad dwukrotnie między 2002 a 2016 rokiem – z 1,5 mln do 3,5 mln. Badania pokazują, że ponad 80% miejsc pracy stworzonych w polskiej gospodarce w tym okresie stanowiły prace na umowy czasowe. Przy czym zatrudnienie czasowe dotyczy w Polsce głównie osób młodych: pracuje tak w naszym kraju większość osób w wieku 15-24 lat (dokładnie 71%) oraz co trzecia osoba w wieku 25-34 lat (dokładnie 35%).
Na czym polega problem? Osobom pracującym na umowach-zleceniach lub o dzieło nie przysługuje wiele praw, które są uznawane za podstawowe na każdym cywilizowanym rynku pracy: nie mogą pójść na urlop wypoczynkowy i nie obowiązuje ich okres wypowiedzenia. Podczas zwolnienia pracodawca nie musi tego uzasadniać i wypłacać odprawy. Umowy cywilnoprawne objęte są też specyficznymi zasadami opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Od umów o dzieło nie płaci się ich w ogóle. Od umów-zleceń dobrowolna jest składka chorobowa (na wniosek pracownika) – a składka ta daje możliwość uzyskania zwolnienia od lekarza w razie choroby. Obowiązkowe są natomiast pozostałe składki, ale od 2016 roku jest to kwota do wysokości płacy minimalnej (czyli, gdy ktoś zarabia więcej, to od nadwyżki nad płacę minimalną składek się nie odprowadza). Regulacje te mają istotny wpływ na wysokość przyszłych emerytur. Według wyliczeń z Instytutu Badań Strukturalnych emerytury osób, które w swoich karierach mają epizody pracy na umowach-zleceniach, będą o 17% niższe niż osób pracujących wyłącznie na etacie.
W 2016 roku tylko 18% osób zatrudnionych na umowach czasowych deklarowało, że pracuje tak z własnej woli. Kolejne 9% pracę w takiej formie tłumaczyło trwającą edukacją, a 10% twierdziło, że znajduje się w trakcie okresu próbnego. Wszyscy pozostali, czyli 63% pracowników zatrudnionych na umowy czasowe, chciało podjąć pracę na czas niekreślony, ale nie potrafili takiej umowy uzyskać. W ich przypadku praca na mowie czasowej nie była dobrowolna i nie wynikała z przyczyn takich jak edukacja, czy okres próbny.
I o ile w polskiej debacie publicznej krytyka umów-zleceń i o dzieło jest dość powszechna, o tyle krytykę umów na czas określony słychać już rzadziej. Stały się one zwyczajnym elementem naszego rynku pracy, rodzajem relacji uznawanej za zupełnie normalną. Tymczasem osoby pracujące na umowach na czas określony rzadko „przeskakują” do stałego zatrudnienia i są bardziej narażone na ryzyko bezrobocia, niż osoby pracujące na etat.
Po drugie, zatrudnienie czasowe zmniejsza chęć inwestowania w rozwój pracowników. Nietrudno o wytłumaczyć – firmie nie opłaca się inwestować w pracownika, jeśli nie wiąże z nim długoterminowej przyszłości. Zatrudnienie czasowe okazuję się więc swojego rodzaju pułapką – pracownik na takiej umowie nie ma okazji podnosić w firmie swoich kwalifikacji, a brak wyższych kwalifikacji skutkuje tym, że ma słabsze argumenty w walce o zatrudnienie stałe.
Po trzecie, osoby na umowach czasowych są dyskryminowane płacowo – zarabiają przeciętnie o 30% mniej, niż osoby na umowach na czas nieokreślony na tych samych stanowiskach.
Po czwarte, umowy czasowe nie sprzyjają podejmowaniu ważnych życiowych decyzji, jak ta o założeniu rodziny czy zakupie mieszkania (brak stałej umowy jest barierą w otrzymaniu kredytu hipotecznego).
Umowy czasowe to nie jedyny mankament polskiego rynku pracy. Mocno rozpowszechniona jest też tymczasowa forma zatrudnienia przez pośrednictwo agencji zatrudnienia. Taka sytuacja dotyczy ok. 800 tys. pracowników w Polsce. Ich sytuacja skupia w sobie wszystkie mankamenty pracy czasowej plus to, że są traktowani i obciążani jeszcze gorzej, jako że są tylko „wypożyczoną” siłą roboczą.
A przecież może być jeszcze gorzej. Według badań GUS z 2016 roku pracę nierejestrowaną, czyli świadczoną bez żadnej umowy, wykonuje w Polsce ok. 700 tys. osób. To 4,5% wszystkich pracujących. Z tych 700 tys. dla 56% jest to praca główna, dla pozostałych – dodatkowa. I znowu – duży odsetek pracujących na czarno to ludzie młodzi – 44% wszystkich wykonujących prace nierejestrowane to osoby w wieku do 34 lat. Sprzyja temu fakt, że pracodawcy w Polsce czują się bezkarni – kontrole z PiP są rzadkie, nieefektywne, a kary nakładane na pracodawców śmiesznie niskie.
Stan ten będzie się utrzymywał, dopóki nie zmienią się podatki w Polsce. Najbardziej opodatkowana jest umowa o pracę, więc tej formy umowy pracodawcy będą starali się unikać. Stosując kilka umów-zleceń zamiast umowy o pracę można obniżyć klin podatkowy niemal o ¼ wydatków pracodawcy. Tymczasem w innych państwach, które tak jak Polska, zmagają się z prekaryzacją pracy, rozwiązano ten problem w bardzo prosty sposób. Np. w Słowenii wprowadzono 5-krotnie wyższą stawkę składki na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia dla wszystkich umów czasowych. Uznano, że skoro umowy czasowe wiążą się z wyższym ryzykiem bezrobocia, to pracodawcy powinni ponosić wyższy koszt ubezpieczenia z tego tytułu. Pierwsze badania oceny tej reformy wskazały, że miała ona pozytywne efekty zarówno dla stabilności miejsc pracy, jak i poziomu bezrobocia.
Czy rządzący zdecydują się na takie posunięcia także w Polsce i zlikwidują prekariat, jako nową formę niewolnictwa zawodowego? Na razie nic na to nie wskazuje.


Tekst powstał na podstawie książki Jakuba Sawulskiego: „Pokolenie’89. Młodzi o polskiej transformacji”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.

Prekariusze, czyli kto?

„Prekariat” pochodzi z połączenia dwóch słów: precarius (z łac. zdany na łaskę/prośbę, niepewny, przejściowy) oraz proletariat (w starożytnym Rzymie oraz w okresie rewolucji przemysłowej – najuboższa grupa społeczna). Przez współczesny prekariat rozumie się tę część społeczeństwa, która żyje w niepewności: pracuje w elastycznych formach...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Młody człowiek wylewa swoje żale. Dupę w garść i do roboty. Na barykady. Obalcie wreszcie tę zgraję starych pierdziochów i dalej, weźcie sobie. To jest wasz kraj, wasza przyszłość. Dobrze, że autor ma jakąś samoświadomość, ale masa krytyczna jeszcze nie została przekroczona.

Młody człowiek wylewa swoje żale. Dupę w garść i do roboty. Na barykady. Obalcie wreszcie tę zgraję starych pierdziochów i dalej, weźcie sobie. To jest wasz kraj, wasza przyszłość. Dobrze, że autor ma jakąś samoświadomość, ale masa krytyczna jeszcze nie została przekroczona.

Pokaż mimo to

"Naszą inteligencję kształtuje nie tylko wiedza ale procesy myślowe zachodzące w naszych mózgach, takie jak: łączenie faktów, argumentacja czy selekcja informacji. Nasze powodzenie w pracy, życiu zależy nie tylko od wiedzy ale też umiejętności współpracy, asertywności, komunikatywności."

"Naszą inteligencję kształtuje nie tylko wiedza ale procesy myślowe zachodzące w naszych mózgach, takie jak: łączenie faktów, argumentacja czy selekcja informacji. Nasze powodzenie w pracy, życiu zależy nie tylko od wiedzy ale też umiejętności współpracy, asertywności, komunikatywności."

Pokaż mimo to

Za bardzo nie wiem po co powstała ta książka. Osoby, które interesują się chociaż z grubsza tematami politycznymi i ekonomicznymi nic nowego nie dowiedzą się. Osoby które tego nie robią, nie sięgną po książkę, a jeśli to i tak nie przeczytają jej bo będzie nudna dla nich. Ponadto przedstawianie dane szybko przestaną być aktualne, więc za 5 lat czytanie tej książki straci w ogóle sens. Ogólnie dobra książka, dobrze napisana ale zdecydowanie nie polecam jej. Można o wiele lepiej wykorzystać czas i sięgnąć po inne pozycje, które bardziej nas rozwiną. Książka ani nam nie dostarczy rozrywki ani nie poszerzy horyzontów. Najciekawsze idee i fakty można byłoby napisać na 2 stronach.

Za bardzo nie wiem po co powstała ta książka. Osoby, które interesują się chociaż z grubsza tematami politycznymi i ekonomicznymi nic nowego nie dowiedzą się. Osoby które tego nie robią, nie sięgną po książkę, a jeśli to i tak nie przeczytają jej bo będzie nudna dla nich. Ponadto przedstawianie dane szybko przestaną być aktualne, więc za 5 lat czytanie tej książki straci w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to